Obchody 80. rocznicy Powstania w Getcie Warszawskim

80 lat temu Żydzi z Getta Warszawskiego podjęli nierówną walką z okupantem niemieckim. Sami przyznawali, że była to walka o godną śmierć.

W 1940 r. niemieccy okupanci zaczęli oddzielać polskich Żydów od reszty społeczeństwa. W wielu miastach utworzyli getta. Największe powstało w Warszawie, bo to tam mieszkała największa społeczność żydowska licząca 350 tys. obywateli. Na czterech kilometrach kwadratowych w szczytowym momencie skumulowano tu 450 tys. osób. Warunki życia były dramatyczne.

– Pojawił się wszechobecny głód, zwłaszcza wśród dzieci-sierot, które dosłownie umierały z głodu na ulicy. Dodatkowo pojawiły się choroby takie jak tyfus – podkreślił dr Marcin Szczepan, historyk.

Po napaści Niemiec na Związek Sowiecki, Adolf Hitler zdecydował się na „rozwiązanie kwestii żydowskiej”, co w rzeczywistości oznaczało zagładę europejskich Żydów. Jej częścią była akcja „Reinhardt” polegająca na likwidacji gett w Generalnym Gubernatorstwie i wywozie ludności do obozów zagłady.

– W akcji „Reinhardt”, która rozpoczęła się 22 lipca 1941 r., z samego Getta Warszawskiego do września 1942 r. wywieziono 300 tys. mieszkańców getta – mówiła dr Katarzyna Pawlak-Weiss z wrocławskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej.

Żydzi z Getta Warszawskiego trafiali do Treblinki, gdzie zdecydowana większość została zamordowana w komorach gazowych. Przez Getto Warszawskie przeszli Żydzi z niektórych miast i miasteczek na Mazowszu, a także z innych miast europejskich. W kwietniu 1943 r. Niemcy jako ostatnie zlikwidowali Getto Warszawskie. Spotkało się to z buntem głównie młodych Żydów.

– 19 kwietnia o poranku wybuchło Powstanie w Getcie Warszawskim prowadzone przez Żydowską Organizację Bojową i Żydowski Związek Wojskowy – wskazała dr Katarzyna Pawlak-Weiss.

Powstańcy nie mieli szans wobec miażdżącej przewagi okupanta. Bojownicy mogli liczyć na pomoc Polskiego Państwa Podziemnego, które dostarczało broń i amunicję zza mur getta. Walki trwały do 16 maja, kiedy dowodzący siłami niemieckimi Jurgen Stroop raportował do Berlina: „Żydowska dzielnica mieszkaniowa nie istnieje”. Jak dalej pisał, „56 tys. Żydów ujęto lub zamordowano”.

W środę upamiętniono 80. rocznicę wybuchu Powstania w Getcie Warszawskim. Hołd żydowskim bojownikom oraz tym, którzy nieśli im pomoc, oddali prezydenci: Polski – Andrzej Duda, Izraela – Icchak Herzog i Niemiec – Frank-Walter Steinmeier. Przed pomnikiem Bohaterów Getta złożyli kwiaty. Odczytano apel pamięci. Prezydent Andrzej Duda podkreślił, że Powstanie w Getcie Warszawskim to symbol męstwa, determinacji i woli walki.

– Niech każdy – i tutaj w Polsce, i w każdym najmniejszym zakątku – pamięta: każdy, kto sieje nienawiść, każdy, kto depcze drugiego człowieka, depcze po grobach bohaterów Powstania w Getcie Warszawskim – mówił Andrzej Duda.

„Straszliwe zbrodnie, które Niemcy popełnili w okupowanej Polsce, napawają mnie głębokim wstydem” – mówił prezydent Niemiec. Przyznał, iż zbyt mało sprawców zostało po wojnie pociągniętych do odpowiedzialności. Prezydent RFN odwołał się też to wojny na Ukrainie.

– „Nigdy więcej” – oznacza to, że w Europie nie może dojść do zbrodniczej wojny, agresji – takiej jak ta Rosji przeciwko Ukrainie. „Nigdy więcej” – to znaczy, że stoimy twardo po stronie Ukrainy, razem z Polską i innymi sojusznikami – podkreślał Frank-Walter Steinmeier.

Większość powstańców z getta nie przeżyła, ale duch ludzki zwyciężył. Prezydent Izraela w swoim przemówieniu podkreślił istotny fakt, że Żydzi w walce przeciwko Niemcom nie byli osamotnieni.

– W każdym państwie byli Sprawiedliwi wśród Narodów Świata, członkowie miejscowych ruchów oporu, wśród nich naturalnie także Polacy, Sprawiedliwi wśród Narodów Świata i członkowie polskiego podziemia, którzy narażali życie i postanowili nie stać z boku – zwrócił uwagę prezydent Izraela.

Polskie Państwo Podziemne, mimo trudnych warunków okupacji, zorganizowało systematyczną pomoc prześladowanym Żydom.

TV Trwam News