[TYLKO U NAS] Dr R. Leśkiewicz: Niemcy nie zdawali sobie sprawy z tego, że powstanie w getcie warszawskim może być tak gwałtowne i heroiczne

Niemcy nie zdawali sobie sprawy z tego, że powstanie może być tak gwałtowne i heroiczne. Ponoszone przez nich straty – które były niewielkie w porównaniu do broniących się Żydów – wywoływały w Niemcach dodatkową agresję, która przejawiała się tym, że dokonywali bestialskich morderstw na ludności cywilnej – powiedział dr Rafał Leśkiewicz, zastępca dyrektora Biura Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej, w audycji „Aktualności dnia” na antenie Radia Maryja.

19 kwietnia 1943 roku wybuchło powstanie w getcie warszawskim. Był to największy zbrojny zryw Żydów podczas II wojny światowej. W poniedziałkowych uroczystościach wzięła udział m.in. para prezydencka. [czytaj więcej]

– Było to największe getto w całej okupowanej przez Niemców Europie. W 1943 r. podjęto formalną decyzję o jego likwidacji, natomiast geneza powstania w getcie wynikała z tego, że Żydzi zamieszkujący tamten teren doskonale zdawali sobie sprawę, że ich sytuacja zmieni się w wyniku akcji deportacyjnych do obozów koncentracyjnych i obozów zagłady. Latem 1942 r. rozpoczęto przygotowania do ewentualnych działań zbrojnych, zaczęto myśleć o oporze. Z tego powodu w drugiej połowie 1942 r. powstała Żydowska Organizacja Bojowa. (…) Funkcjonował też Żydowski Związek Wojskowy – wyjaśnił dr Rafał Leśkiewicz.

78 lat temu Żydzi z getta warszawskiego, wyniszczani przez Niemców i świadomi beznadziejności swego losu, chwycili za broń.

Powstanie trwało prawie miesiąc, a jego tragicznym epilogiem było wysadzenie 16 V 1943 przez Niemców Wielkiej Synagogi na Tłomackiem. #GettoWarszawskie pic.twitter.com/ngpImE66s7

— Instytut Pamięci Narodowej (@ipngovpl) April 19, 2021

Historyk powiedział, że „Armia Krajowa w miarę możliwości pomogła środowiskom żydowskim zbroić się. Zdobycie broni w Warszawie było jednak bardzo trudne”.

– Opór rozpoczął się faktycznie 19 kwietnia 1943 r., kiedy niemieckie oddziały zbrojne, wspierane przez czołgi i wozy pancerne, weszły do getta. Naprzeciw Niemcom stanęło ok. 500 członków ŻOB oraz ok. 150 członków ŻZW – przypomniał.

Pierwszego dnia walk Niemcy wycofali się z getta. Dokładne informacje o tym, co działo się w getcie, znamy z bardzo ponurego i okrutnego dokumentu, jakim był raport Stroopa – kontynuował zastępca dyrektora Biura Badań Historycznych IPN.

– Jurgen Stroop był odpowiedzialny za likwidację warszawskiego getta. Dzień po dniu opisywał bardzo szczegółowo toczące się walki. Do 16 maja 1943 r., formalnego dnia zakończenia powstania, bardzo precyzyjnie opisywany jego przebieg. (…) Niemcy wykazywali się olbrzymim okrucieństwem, mordowali nie tylko bojowników, ale i ludność cywilną. Nie zdawali sobie sprawy z tego, że powstanie może być tak gwałtowne i heroiczne. Ponoszone przez nich straty – które były niewielkie w porównaniu do broniących się Żydów – wywoływały w Niemcach dodatkową agresję, która przejawiała się tym, że dokonywali bestialskich morderstw na ludności cywilnej – zaznaczył rozmówca Radia Maryja.

Dr Rafał Leśkiewicz podkreślił, że „w trakcie powstania Żydzi przedostawali się na tzw. aryjską stronę miasta. Wielu Polaków wykazało się heroizmem, chroniąc Żydów przed zagładą”.

– Zdarzały się także przypadki denuncjacji ludności żydowskiej przez mieszkańców Warszawy. Symbolicznym zakończeniem powstania jest otoczenie bunkra dowództwa ŻOB przy ul. Miłej, a także wysadzenie synagogi przy ul. Tłomackie. Wówczas w raporcie Jurgen Stroop zapisał, że żydowska dzielnica mieszkaniowa w Warszawie nie istnieje. Po powstaniu Niemcy rozpoczęli równanie terenu getta z ziemią – powiedział.

W hołdzie żydowskim bojownikom z ŻOB i ŻZW, którzy 19 IV 1943 stawili zbrojny opór oddziałom niemieckim skierowanym do likwidacji warszawskiego getta, wiceprezes @ipngovpl M. #Szpytma oraz dyr. #ArchiwumIPN M. Kruk złożyli w imieniu #IPN wieniec przed pomnikiem Bohaterów Getta. pic.twitter.com/hfprQHylVv

— Instytut Pamięci Narodowej (@ipngovpl) April 19, 2021

Jurgen Stroop został stracony w warszawskim więzieniu 6 marca 1952 roku. Historyk wskazał, że „niemiecki raport był wykorzystywany jako dowód podczas procesu w Norymberdze, a później trafił do Polski”.

– Raport jest w całości dostępny w wersji cyfrowej na stronie www.przystanekhistoria.pl, która jest stroną internetową IPN. (…) Z jednej strony jest to dokument hańby, a z drugiej strony heroizmu, bohaterstwa i poświęcenia Żydów. Wiedząc, że idą na pewną śmierć, podjęli się walki, broniąc siebie, swoich bliskich, a także nieznajomych – zauważył zastępca dyrektora Biura Badań Historycznych IPN.

Cała rozmowa z dr. Rafałem Leśkiewiczem dostępna jest [tutaj].

radiomaryja.pl