[TYLKO U NAS] Dr M. Wenklar o Powstaniu Warszawskim: Polacy raz jeszcze dowiedli swojej determinacji wobec obrony wolności

Przez dwa miesiące powstańcy wiązali walką kilkudziesięciotysięczne siły niemieckie. Polacy raz jeszcze dowiedli swojej determinacji wobec obrony wolności. Powstała pewna legenda, która trwale wpłynęła na polską tożsamość i bez której powojenne postawy Polaków, w tym opór wobec reżimu komunistycznego, z pewnością inaczej by wyglądały – ocenił dr Michał Wenklar z oddziału IPN w Krakowie w rozmowie z TV Trwam. Historyk opowiedział o okolicznościach wybuchu Powstania Warszawskiego.

W sobotę, 1 sierpnia, obchodzić będziemy 76. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego. Tego dnia, w 1944 roku, rozpoczęło się wystąpienie zbrojne warszawiaków przeciwko okupującym stolicę wojskom niemieckim.

– Decyzja o wybuchu Powstania Warszawskiego była wyrazem przekonania zarówno władz na uchodźstwie, jak i kierownictwa Polskiego Państwa Podziemnego, że w decydującym momencie wojny – kiedy Niemcy były już stroną przegrywającą, a połowa Polski znajdowała się w rękach sowieckich – trzeba przyjąć postawę aktywną; nie można tego czasu przeczekać, tylko spróbować wpłynąć na bieg wojny, a zarazem na powojenne losy Polski. Decyzja ta zresztą była poparta przez tysiące żołnierzy AK-owskich, którzy czekali przez długi czas wojny na otwartą walkę z Niemcami – wskazał dr Michał Wenklar.

Powstanie miało zakończyć się po tygodniu, a trwało 63 dni. Osamotnieni i słabo uzbrojeni powstańcy ponieśli klęskę i skapitulowali 3 października 1944 roku.

– Powstanie, mimo początkowych sukcesów i bohaterstwa powstańców, zakończyło się klęską. Wynikała ona przede wszystkim z decyzji politycznej Józefa Stalina o wstrzymaniu sowieckiej ofensywy, ale też z determinacji Niemców i niewystarczającej pomocy ze strony aliantów. Koszty klęski były ogromne. Zginęło około 15 tys. powstańców – 10 razy tyle ludności cywilnej zarówno w wyniku bombardowań, działań wojennych, jak i w masowych mordach. Warszawa została niemal zrównana z ziemią i tysiące pamiątek narodowych bezpowrotnie zginęło – podkreślał rozmówca TV Trwam.

Historyk zaznaczył, że pomimo klęski, Powstanie Warszawskie miało ogromne znaczenie – zarówno wojskowe, jak i symboliczne. Był to największy zryw ruchu oporu w okupowanej Europie.

– Przez dwa miesiące powstańcy wiązali walką kilkudziesięciotysięczne siły niemieckie. Polacy raz jeszcze dowiedli swojej determinacji wobec obrony wolności. Powstała pewna legenda, która trwale wpłynęła na polską tożsamość i bez której powojenne postawy Polaków, w tym opór wobec reżimu komunistycznego, z pewnością inaczej by wyglądały – mówił dr Michał Wenklar.

– Pytanie, czy było warto wywoływać Powstanie Warszawskie, jest jednym z pytań, dyskusji, które nigdy nie zostaną rozstrzygnięte i do końca pozostaną jednym z najważniejszych sporów w polskiej historii. Jeżeli spytamy powstańców, to większość z nich odpowie, że było warto; że pierwszy raz mogli się czuć nie jak zające, ale jak myśliwi w otwartej walce z Niemcami. Było to dla nich najważniejsze doświadczenie życia – ocenił.

radiomaryja.pl