Min. Z. Ziobro: Poprawiona upadłość konsumencka daje dłużnikom szansę na nowe życie

Znowelizowane przepisy o upadłości konsumenckiej dają dłużnikom szansę na nowe życie; chcemy, by liczba takich upadłości wzrosła z 6 tysięcy do kilkudziesięciu tysięcy – mówił minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro w niedzielę w Grajewie.

Przygotowaną przez MS nowelę Prawa upadłościowego podpisał w zeszłym tygodniu prezydent Andrzej Duda.

Jak wyjaśnił minister sprawiedliwości, zmiana była potrzebna, gdyż poprzednia nowelizacja przepisów o upadłości konsumenckiej z 2014 r. nie rozwiązywała problemu tysięcy konsumentów, którzy wpadli w spiralę długów.

„Jest bodaj 6 tys. takich spraw w polskich sądach. My chcemy, by takich spraw było kilkadziesiąt tysięcy, ponieważ ostrożnie szacując co najmniej kilkadziesiąt tysięcy ludzi znajduje się w dramatycznej sytuacji finansowej” – powiedział Zbigniew Ziobro.

Wyjaśnił, że upadłość konsumencka pozwala pomóc osobom, które nie są w stanie wywiązać się ze swoich zobowiązań finansowych i „stają się niewolnikami tego zadłużenia do końca życia”.

„To oznacza ogromne dramaty życiowe, często ucieczkę za granicę, rozpad rodziny, czasami nawet tragiczniejsze konsekwencje” – dodał minister sprawiedliwości.

Przypomniał, że często problemy finansowe wynikają nie z winy dłużnika, a z „przyczyn obiektywnych”, np. utraty pracy czy choroby.

„My dajemy im szansę na nowe życie” – podkreślił Zbigniew Ziobro.

Jak wyjaśnił, MS tworząc nowe przepisy, wzorowało się na rozwiązaniach z Wielkiej Brytanii, które „bardzo rozszerzają możliwość stosowania upadłości konsumenckiej” w stosunku do dotychczasowych polskich rozwiązań. Zdaniem Zbigniewa Ziobry nowe przepisy odciążą również sądy, gdyż zwiększają rolę syndyka jako uczestnika postępowania oraz ograniczają wymogi formalne ogłoszenia upadłości przez sąd.

Upadłość konsumencka jest postępowaniem sądowym przewidzianym dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, czyli konsumentów, którzy stali się niewypłacalni. Niewypłacalność to stan, w którym dłużnik nie jest w stanie wykonywać swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, np.: nie ma pieniędzy na zakup środków codziennego użytku oraz spłatę pożyczki. Upadłość konsumencka ma dwie zasadnicze funkcje: oddłużenie niewypłacalnego konsumenta – umorzenie całości lub części długów oraz windykację – odzyskanie należności przez wierzycieli.

Nowe przepisy przewidują m.in., że możliwość odmowy oddłużenia ograniczono do sytuacji celowego trwonienia majątku przez dłużnika, który w sposób oczywisty i wynikający ze złej woli dążył do pokrzywdzenia wierzycieli. Ustalenie innych istotnych uchybień w zachowaniu dłużnika nie będzie wyłączało oddłużenia, będzie natomiast powodować wydłużenie planu spłaty wierzycieli do 7 lat, w miejsce maksymalnie 3 lat spłaty dla rzetelnego dłużnika.

Ponadto, aby usprawnić procedurę upadłościową, zrezygnowano z konieczności badania przez sąd – na etapie ogłaszania upadłości – zawinienia dłużnika w doprowadzeniu lub pogłębieniu stanu niewypłacalności. Ewentualne niewłaściwe zachowania dłużnika będą badane dopiero na etapie ustalenia planu spłat, a zatem wtedy, gdy o zachowaniu dłużnika będą mogli wypowiedzieć się także wierzyciele i wówczas podejmowana będzie decyzja, czy konieczna jest odmowa oddłużenia.

Rozszerzono także na osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą ochronę przed bezdomnością na równych zasadach z konsumentami. Oznacza to, że gdy wejdą w życie nowe przepisy, z pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży domu lub mieszkania dłużnika wydzielana będzie kwota odpowiadająca przeciętnemu czynszowi za najem w tej samej miejscowości, za którą dłużnik przez dwa lata będzie mógł wynajmować mieszkanie.

Przewidziano także, że osoby nieprowadzące działalności gospodarczej będą mogły wystąpić o ogłoszenie upadłości w uproszczonej procedurze, tj. bez wyznaczania sędziego-komisarza. Rozwiązanie to pozwoli odciążyć administrację sądową od obsługi najprostszych spraw dotyczących upadłości konsumenckiej.

Nowe przepisy dają też możliwość zawierania przez dłużników układów z wierzycielami, z ograniczonym do minimum udziałem sądu, pod kierunkiem licencjonowanego doradcy restrukturyzacyjnego, który będzie jednocześnie czuwał nad wykonaniem tak zawartego układu.

Zaproponowano także, aby zgłoszenia wierzytelności były składane bezpośrednio doradcy restrukturyzacyjnemu, pełniącemu funkcję syndyka.

Bez zmian pozostają zaś rodzaje zobowiązań niepodlegające umorzeniu, np. o charakterze alimentacyjnym, naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa oraz wynikające z rent w ramach odszkodowań za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci.

PAP/RIRM