Boże Narodzenie w nauczaniu św. Jana Pawła II

Św. Jan Paweł II podczas pontyfikatu (1978-2005) w swoich wystąpieniach i nauczaniu wielokrotnie odnosił się do istoty i znaczenia Bożego Narodzenia. Papież Polak w refleksjach nawiązywał do wielu aspektów związanych z narodzeniem Jezusa Chrystusa.

W pierwszym orędziu bożonarodzeniowym jako Papież (w 1978 roku) Jan Paweł II wskazywał, że Boże Narodzenie jest świętem człowieka.

– Jeżeli tak uroczyście obchodzimy narodzenie Jezusa, czynimy to dlatego, aby dać świadectwo, że każdy człowiek jest kimś jedynym i niepowtarzalnym. Jeżeli nasze statystyki ludzkie, ludzkie katalogowania, ludzkie systemy polityczne, ekonomiczne i społeczne, zwykłe ludzkie możliwości nie potrafią zapewnić człowiekowi tego, aby mógł się narodzić, istnieć i działać jako jedyny i niepowtarzalny, wówczas to wszystko zapewnia mu Bóg. Dla Niego i wobec Niego człowiek jest zawsze jedyny i niepowtarzalny; jest kimś odwiecznie zamierzonym i odwiecznie wybranym, kimś powołanym i nazwanym własnym imieniem – nauczał Ojciec Święty.

Papież Polak dodał, że poprzez ziemskie narodzenie Boga natura ludzka zostaje przyjęta do jedności Boskiej Osoby Syna, jedności Słowa Przedwiecznego.

Jan Paweł II podkreślał również, że do uczestnictwa w radości Bożego Narodzenia wezwani są wszyscy ludzie. Mówił o tym w bożonarodzeniowym orędziu „Urbi et Orbi” w 1997 roku.

– Boże Narodzenie jest dniem szczególnej radości. Ta radość przeniknęła serca ludzkie i na wieloraki sposób wyraziła się w historii i kulturze narodów chrześcijańskich: w pieśni liturgicznej i ludowej, w malarstwie, literaturze i we wszystkich dziedzinach sztuki. Wielkie znaczenie mają obyczaje i kolędy, jasełka, a zwłaszcza tradycja świątecznej szopki dla ukształtowania duchowości chrześcijańskiej całych pokoleń. To, co chóry anielskie wyśpiewały w Betlejem, znalazło szeroki i wielokształtny odzew w obyczaju, w sposobie myślenia, w kulturze wszystkich epok. Odbiło się echem w sercu każdego człowieka wierzącego –  akcentował.

Papież Polak zwracał uwagę, że z Bożym Narodzeniem związana jest tajemnica wcielenia, dotycząca Bożego usynowienia człowieka za sprawą przychodzącego na świat Chrystusa. Omawiał tę kwestię podczas bożonarodzeniowego orędzia Urbi et Orbi w 1999 roku.

– Kiedy prorok Izajasz mówi: „Syn został nam dany”, odsłania tajemnicę Bożego Narodzenia w całej pełni: zarówno odwieczne rodzenie Słowa w Ojcu, jak też narodzenie w czasie, które dokonało się za sprawą Ducha Świętego. Krąg tajemnicy się poszerza – ewangelista Jan pisze: „Słowo stało się ciałem i zamieszkało wśród nas” (J 1, 14) i dodaje: „wszystkim tym (…), którzy Je przyjęli, dało moc, aby się stali dziećmi Bożymi, tym, którzy wierzą w imię Jego” (1, 12). Krąg tajemnicy się poszerza: narodziny Syna Bożego są największym obdarowaniem, największą łaską udzieloną człowiekowi, jaką można sobie wyobrazić. Przypominając w ten święty dzień narodzenie Chrystusa, przeżywamy wraz z tym wydarzeniem tajemnicę Bożego usynowienia człowieka za sprawą Chrystusa, który przychodzi na świat – akcentował.

Podczas bożonarodzeniowego orędzia Urbi et Orbi w roku 2000 Jan Paweł II wskazał na postać pierwszego człowieka: Adama, któremu Bóg przekazał tchnienie życia. Adam – posiadający z woli Stwórcy wolną wolę – popełnia grzech pierworodny, jednak Bóg nie pozostawia ludzi samych i posyła na świat „drugiego Adama”, czyli Chrystusa.

– „Stał się pierwszy człowiek, Adam, duszą żyjącą”. Za sprawą darowanej mu iskry Bożej człowiek stał się istotą rozumną i wolną, a tym samym zdolną odpowiedzialnie decydować o sobie i o własnym losie. Wielki fresk w Kaplicy Sykstyńskiej ukazuje dalej scenę grzechu pierworodnego: wąż owinięty wokół drzewa nakłania prarodziców, by zjedli z niego owoc zakazany. (…) W dziejach ludzkości rozpoczyna się czas buntu, grzechu i cierpienia. Ale czy Pan Bóg mógł zapomnieć o dziele swych rąk, o arcydziele stworzenia? Znamy odpowiedź wiary: „Gdy jednak nadeszła pełnia czasu, zesłał Bóg Syna swego, zrodzonego z niewiasty, zrodzonego pod Prawem, aby wykupił tych, którzy podlegali Prawu, abyśmy mogli otrzymać przybrane synostwo”. (…) W Narodzonym, położonym w żłobie, witamy „nowego Adama”, który dla nas stał się „duchem ożywiającym”. Cała historia świata zwraca się ku Temu, który narodził się w Betlejem, aby przywrócić nadzieję każdemu człowiekowi na powierzchni ziemi” – podkreślił.

„Chrystus jest naszym pokojem” – taka myśl przewodnia towarzyszyła papieskim rozważaniom w orędziu bożonarodzeniowym Urbi et Orbi w roku 2001. Papież Polak zaznaczył wówczas, że narodzone w Betlejem Boże Dziecię przynosi ludzkości w darze nadzieję na pokój, gdyż jest Księciem Pokoju.

– Jezus narodził się, aby umocnić więzi między ludźmi i narodami, aby w Nim wszyscy stali się braćmi. Przyszedł, aby obalić „rozdzielający (…) mur – wrogość” (por. Ef 2, 14) i zespolić ludzkość w jedną rodzinę. Tak, z pewnością możemy powtarzać: dziś ze Słowem wcielonym narodził się pokój! Pokój, o który trzeba prosić, bo tylko Bóg jest jego sprawcą i gwarantem. Pokój, który trzeba budować w świecie, w którym ludy i narody, doświadczające wielu różnych trudności, żywią nadzieję, że rodziny ludzkiej nie będą jednoczyły jedynie interesy ekonomiczne, ale trwały wysiłek na rzecz bardziej sprawiedliwego i solidarnego współistnienia – akcentował.

Św. Jan Paweł II nauczał, że nie można traktować świąt Bożego Narodzenia jako świąt bezużytecznej rozrzutności czy łatwego konsumpcjonizmu.

– Boże Narodzenie jest świętem pokory, ubóstwa, ogołocenia, poniżenia Syna Bożego, który przybywa, aby obdarzyć nas swoją nieskończoną miłością; musi ono więc być obchodzone w duchu autentycznego dzielenia się, uczestnictwa wraz z braćmi, którzy potrzebują naszej serdecznej pomocy. Musi być podstawowym etapem rozważenia naszego zachowania wobec Boga, który przychodzi; a tego Boga, który przychodzi, możemy spotkać w płaczącym, bezbronnym dziecku, w chorym, który czuje, jak opuszczają go siły, w starszym człowieku, który przepracowawszy całe życie w społeczeństwie naszym, opartym na produkcyjności i sukcesie, zepchnięty jest na margines i zaledwie tolerowany – mówił Ojciec Święty podczas audiencji generalnej w grudniu 1982 roku.

Papież Polak tematykę świąt Narodzenia Pańskiego poruszył także m.in. w liście do dzieci „Tra pochi giorno”, opublikowanym 13 grudnia 1994 roku. Św. Jan Paweł II podkreślił w nim, że Boże Narodzenie jest świętem Dziecka, do którego najmłodsi przygotowują się z wielką radością.

– Widzę was, jak przygotowujecie betlejemską stajenkę w domu, w parafii, we wszystkich zakątkach świata, przybliżając klimat i środowisko, w którym narodził się Zbawiciel. Tak! W okresie Bożego Narodzenia stajenka betlejemska ze żłóbkiem Dzieciątka zajmuje centralne miejsce w Kościele. I wszyscy do niej spieszą w duchowej pielgrzymce, tak jak pasterze w Noc Narodzenia. Potem trzej Mędrcy przybywają z dalekiego Wschodu, idąc za światłem gwiazdy, która im pokazała miejsce, gdzie złożony był Odkupiciel świata – akcentował.

– Wy też w tym czasie dążycie do tych stajenek, aby wpatrywać się w Dziecię położone na sianie, żeby wpatrywać się w Jego Matkę oraz w świętego Józefa, który był na ziemi opiekunem Odkupiciela. Patrząc na Świętą Rodzinę, myślicie o waszej własnej rodzinie, w której przyszliście na świat, myślicie o swojej mamie, która dała wam życie i o swoim ojcu. Troszczą się oni o utrzymanie rodziny, o wasze wychowanie i wykształcenie. Rodzice bowiem nie tylko dają życie dziecku, ale także je wychowują od pierwszych dni jego przyjścia na świat – dodał Ojciec Święty.

Źródła:

1. https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/en/messages/urbi/documents/hf_jp-ii_mes_19781225_urbi.html
2. https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/messages/urbi/documents/hf_jp-ii_mes_25121997_urbi.html
3. https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/przemowienia/urbi_25121999.html
4. https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/przemowienia/urbi_24042000.html
5. https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/messages/urbi/documents/hf_jp-ii_mes_20011225_urbi.html
6. https://teologiapolityczna.pl/jan-pawel-ii-boze-narodzenie-to-nie-swieta-bezuzytecznej-rozrzutnosc
7. https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/listy/do_dzieci

 

radiomaryja.pl