Białystok: ogłoszono laureatów X konkursu IPN „Audycja Historyczna Roku”. Wśród wyróżnionych studenci AKSiM w Toruniu

Audycja „Wyzwolony prorok naszych czasów” Andrzeja Urbańskiego z Radia Gdańsk SA o ks. Franciszku Blachnickim zdobyła Grand Prix X edycji ogólnopolskiego konkursu IPN „Audycja Historyczna Roku” – ogłoszono w czwartek w Białymstoku na uroczystej gali tego konkursu. Wyróżnienia otrzymali z kolei studenci Akademii Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu: Agata Kukawka, Agata Kopaczewska, Krystian Lachor oraz Jakub Juhnke.

Konkurs organizuje od 2013 r. białostocki oddział Instytutu Pamięci Narodowej. Głównym celem konkursu jest prezentacja i promocja najnowszej historii Polski w ambitnych formach twórczości radiowej i telewizyjnej, internetowej.

Nagrody i wyróżnienia przyznano w czterech kategoriach: „Wydarzenie” (nagroda Grand Prix prezesa IPN), „Losy” (nagroda im. Prezydenta Ryszarda Kaczorowskiego), „Historia regionalna” (nagroda dyrektora IPN w Białymstoku) oraz – po raz pierwszy – nagroda „Młodzi Twórcy”. Przyznano także sześć wyróżnień specjalnych. Wcześniej spośród zgłoszeń do konkursu, jury, któremu przewodniczy Jan Ruman, wskazało 19 nominacji spośród blisko 80 zgłoszeń. Oceniano rzetelność materiału, prawdę historyczną, sposób ujęcia tematu, wartości artystyczne, poznawcze, formę dziennikarską.

Nagrody wręczył prezes IPN, dr Karol Nawrocki. Nawiązując do historii radia w Polsce mówił do dziennikarzy, twórców, że to dzięki nim współcześnie w audycjach obecna jest najnowsza historia Polski, a ich twórcy wspierają ustawową misję IPN.

„To, że treści historyczne, misyjne, które budują naszą narodową tożsamość są w tym radiu, to z jednej strony zasługa badaczy, pracowników, archiwistów IPN, którzy odkrywają karty historii Polski i Polaków w wieku XX, ale to nie udałoby się bez państwa, bez tych, którzy nie tylko wykazują się głębokim kunsztem artystycznym, ale także łączą wiedzę historyczną z tym, aby łączyć się z całymi rzeszami, z milionami Polaków” – podkreślił dr Karol Nawrocki.

Dodał, że X edycja rozstrzygniętego właśnie konkursu to także dowód na to, że niezależnie od zmieniającej się rzeczywistości, IPN realizuje swoje zadania. Wymienił wśród nich „przedstawianie prawdy o historii Polski i Polaków w wieku XX”.

Nagrodzony nagrodą Grand Prix (15 tys. zł) reportaż Andrzeja Urbańskiego „Wyzwolony prorok naszych czasów” to – jak podali organizatorzy konkursu – opowieść o życiu kapłana niezłomnego ks. Franciszka Blachnickiego, inwigilowanego przez komunistów, założyciela Ruchu Światło-Życie. Opowiadają o nim osoby, które spotkały go na swojej życiowej drodze.

Laureat Andrzej Urbański powiedział, że ruch oazowy, który założył ks. Blachnicki, działa w 30 krajach od blisko 70 lat. Dziękował IPN za „tytaniczną pracę, która doprowadziła do pewnych faktów, które zostały odkryte w tym roku”.

W marcu 2023 r. IPN i minister sprawiedliwości ogłosili wyniki śledztwa, z którego wynika, że ks. Franciszek Blachnicki zmarł 27 lutego 1987 r. na skutek zabójstwa – otrucia, podania mu „śmiertelnych substancji toksycznych”.

„Wykazały to czynności procesowe, przeprowadzone w Polsce oraz na terenie Niemiec, Austrii i Węgier przez Oddziałową Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Katowicach” – podały wtedy na wspólnej konferencji władze IPN i minister sprawiedliwości.

W kategorii Losy nagrodzono (wysokość nagrody 12 tys. zł) film Doroty Kani i Anny Zapert (TVP SA) pt. „Lidia Lwow-Eberle. Pro Memoria”, opowiadający historię tytułowej bohaterki Armii Krajowej w czasie II wojny światowej i okupacji sowieckiej w Polsce. W filmie mówią o niej: córka, towarzysze broni, przyjaciele.

Nagrodę w kategorii „Historia regionalna” (10 tys. zł) zdobyła Aleksandra Sadokierska z Radia Białystok SA za reportaż „Przewodniczka matek”. Opowiada on o studentkach położnictwa Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, które wędrują po Łodzi śladami położnej Stanisławy Leszczyńskiej, która w czasie II wojny światowej w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau przyjęła ponad trzy tysiące porodów.

W kategorii „Młodzi Twórcy” (10 tys. zł) honorowane są osoby w wieku 18-26 lat, które efekty swojej niezawodowej pracy publikują w internecie na różnych platformach. Nagrodę zdobyła audycja trojga autorów: Marty Muranowicz, Mirelli Paradowskiej i Tomasza Kielemoniuka pt: „Zapomniane dziewczęta, historia Przysposobienia Wojskowego Kobiet oczami Haliny Wiśniewskiej”. Opowiada o tytułowej kobiecej organizacji paramilitarnej, jej roli podczas II wojny światowej, osobistych losach osób w nią zaangażowanych.

Jury przyznało także sześć wyróżnień (5 tys. zł) za prace: „Więźniowie bez wyroku” (Dariusz Deberny z TVP w Opolu), „Achtung! Tu śmiać się nie wolno” (Agata Kukawka, Krystian Lachor, Akademia Kultury Społecznej i Medialnej-AKSiM w Toruniu), „Janusz Rożek – dwa lata przed Lubelskim Lipcem” (Magda Grydniewska, Polskie Radio Lublin SA), „Podarta kartka” (Agata Kopaczewska, AKSiM w Toruniu), „Czas stąd uciec” (Krystian Lachor, Jakub Juhnke, AKSiM w Toruniu), „Za wiele ran. Czerwiec 1976 r. na Pomorzu Zachodnim” (Monika Kwasigroch i Edyta Strub, Oddział IPN – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Szczecinie).

W 2022 r. konkursu „Audycja Historyczna Roku” nie przeprowadzono. Dziewiąta jego edycja odbyła się w 2021 roku. W 2020 r., z powodu pandemii nie było gali konkursu, a wyniki były ogłoszone online.

PAP