Polskie Kalwarie
Kalwaria Zebrzydowska, Pacławska i Wejherowska – to tylko niektóre polskie Golgoty do których każdego roku pielgrzymują tysiące wiernych. Każdego roku w Wielkim Poście wierni wybierają się na kalwarię by tam przeżywać mękę i śmierć Pana Jezusa.
Kalwarią (łac. Calvarium) nazywamy zespół kościołów lub kaplic symbolizujących stacje Męki Pańskiej. Najczęściej zakładane są one na wzgórzach, tak by przypominały swym położeniem Jerozolimę. Pierwsza w Europie kalwaria powstała ok. 1420 r. w Hiszpanii, a następnie pojawiły się licznie, zwłaszcza w XVII w., w innych krajach europejskich, takich jak Francja, Włochy, Niemcy, Szwajcaria. Powodem ich powstawania było zajęcie Ziemi Świętej przez Turków i uniemożliwienie chrześcijanom dostępu do Jerozolimy.
Kalwaria Zebrzydowska
Najstarszą, jak również najsłynniejszą polską kalwarią jest Sanktuarium pasyjno – maryjne w Kalwarii Zebrzydowskiej. Często nazywane jest „Polską Jerozolimą”, z racji tego, że powstało na wzór Drogi Krzyżowej Chrystusa w Ziemi Świętej. Sanktuarium ufundował na początku XVII wieku Mikołaj Zebrzydowski – ówczesny wojewoda krakowski. W skład Kalwarii wchodzi bazylika (w której umieszczony jest cudowny wizerunek Matki Bożej Kalwaryjskiej), klasztor, zespół kościołów i kaplic wkomponowanych w malowniczy krajobraz beskidzki i nazwanych dróżkami kalwaryjskimi. Pielgrzymi mogą podążać dróżkami Pana Jezusa i Matki Boskiej. Te pierwsze opowiadają historię ukrzyżowania Jezusa od wyjścia z Wieczernika, aż do śmierci i pogrzebu. Z kolei dróżki Matki Boskiej ukazują ból Maryi pod krzyżem, pogrzeb Chrystusa i tryumf po Zmartwychwstaniu. Zarówno sanktuarium, kościoły i tzw. park pielgrzymkowy utrzymane są w stylu barokowym i manierystycznym. Opiekunami sanktuarium są, z woli pierwszego fundatora Bracia Mniejsi w Polsce popularnie zwani bernardynami.
– 1 XII 1999 roku Sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej (bazylika, klasztor i dróżki) zostało wpisane na listę Światowego Dziedzictwa Kultury i Natury UNESCO. Przyczyniły się do tego walory krajobrazowe, kulturowe, artystyczne i kultowe Kalwarii: znakomite usytuowanie między górą Żar i Lanckoroną, niespotykane bogactwo architektoniczne oraz trwająca tutaj nieprzerwanie od pokoleń tradycja misteryjna.
Do Kalwarii Zebrzydowskiej przybywają kilkudziesięciotysięczne rzesze pielgrzymów. Pątnicy gromadzą się zwłaszcza podczas przygotowanego z wielkim rozmachem Misterium Męki Pańskiej w Wielkim Tygodniu oraz w czasie Misterium Pogrzebu i Triumfu Matki Bożej w sierpniu.
Kalwaria w Wejherowie
Kolejna ze znanych kalwarii znajduje się w Wejherowie(woj. pomorskie) i jest najbardziej wysuniętym na północ Sanktuarium Męki Pańskiej w Polsce. Usytuowana na morenowych wzgórzach Kalwaria Wejherowska jest tylko nieznacznie młodsza od Kalwarii Zebrzydowskiej. Została zbudowana w latach 1649-66. Składa się z dwudziestu sześciu kaplic, które w większości ufundował wojewoda malborski Jakub Wejhert.
– Niepotwierdzona naukowo informacja głosi, że odległości pomiędzy poszczególnymi kaplicami równe są odległościom poszczególnych etapów męczeńskiej drogi, jaką przebył Chrystus w Jerozolimie (odległości były mierzone krokami). Pod każdą z kaplic znajduje się garść ziemi pochodzącą z Jerozolimy. Wzgórzom Kalwarii Wejherowskiej nadano biblijne nazwy: Góra Oliwna, Syjon, Golgota.
Pierwsi pielgrzymi przybywali do Wejherowa pod koniec XVII w. Od 2002 roku sanktuarium cieszy się szczególnym zainteresowaniem pątników w Wielki Piątek. Właśnie od wtedy wystawiane jest tam Misterium Męki Pańskiej.
Kalwaria Pacławska
Trzecia z najstarszych i najbardziej znanych polskich kalwarii mieści się w Pacławiu, niewielkiej miejscowości w południowo – wschodniej Polsce. Usytuowanie kalwarii na wzgórzach wskazuje na duże podobieństwo do krajobrazu wokół Jerozolimy. Droga krzyżowa ma długość ok. 1,6 km. Na wzgórzach znajduje się 7 drewnianych i 35 murowanych kaplic kalwaryjskich. Pomysłodawcą jej budowy był Andrzej Maksymilian Fredro – kasztelan lwowski i wojewoda podolski. Legenda głosi iż Fredro podczas polowania zapuścił się w głąb lasu w pogoni za jeleniem i w miejscu, gdzie dziś stoi kościół, miał ujrzeć między rogami tegoż jelenia jaśniejący krzyż. To wydarzenie miało go skłonić do zbudowania na tym miejscu kościoła, klasztoru. Z pewnością jednak fundacja kalwarii miała podłoże religijne. Jej celem było upowszechnienie Męki Pańskiej.
Budowę kalwarii rozpoczęto w 1665 r., zaś dopiero trzy lata później przybyli do niej franciszkanie, którzy opiekują się nią do dnia dziejszego.
– Miejsce pątnicze – sanktuarium, które nie ogranicza się tylko do świątyni i klasztoru, ale rozciąga się na okoliczne wzgórza i doliny, łąki i lasy, i w swoich kapliczkach przybliża wiernym tajemnice wiary zaczerpnięte z życia Chrystusa Pana i Najświętszej Maryi Panny. Ze względu na szczególny kult Męki Pańskiej nazwane Jerozolimą Wschodu, ze względu na obecność cudownego obrazu Matki Bożej i umiłowanie Maryi przez wiernych, zwane Jasna Górą Podkarpacia.
W Wielki Piątek w Pacławiu wystawiane jest Misterium Męki Pańskiej, które dla kalwaryjskiego sanktuarium nie jest celem samym w sobie. Ma ono ułatwić przeżywanie i zgłębianie tajemnic Męki Pana. Misterium jest podporządkowane temu celowi. Jest pomocą i dopełnieniem. Pełni rolę służebną w zadaniach, jakie sanktuarium spełnia dla dobra pielgrzymów.
Źródła:
www.kalwariawejherowska.pl
www.kalwariapaclawska.pl