TK: Do 22 września przerwa w rozprawie dot. wyższości prawa unijnego nad krajowym

Przerwę do 22 września ogłosił we wtorek Trybunał Konstytucyjny ws. zainicjowanej wnioskiem premiera i dotyczącej zasady wyższości prawa unijnego nad krajowym zapisanej w Traktacie o Unii Europejskiej. Powodem był wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich ws. wyłączenia sędziego Stanisława Piotrowicza.

„Wniosek o wyłączenie sędziego, jeśli chodzi o procedury, został złożony zgodnie z obowiązującymi przepisami, nie zawiera braków formalnych. Wobec tego podlegać będzie rozpoznaniu” – powiedziała prezes TK, sędzia Julia Przyłębska.

Jak dodała, „w tym stanie rzeczy, niestety, TK musi zarządzić przerwę, ponieważ musi rozpoznać ten wniosek”. Przerwę ogłoszono do 22 września do godz. 11.00.

Jednocześnie prezes Julia Przyłębska zwróciła się z apelem do uczestników postępowania „o traktowanie organu państwa, jakim jest TK, z pełną powagą i składanie wniosków formalnych w takim terminie, aby TK mógł te wnioski rozpoznać w odpowiednim czasie, aby nie przerywać niepotrzebnie postępowania”.

„Mówię to, dlatego że wielokrotnie w przestrzeni publicznej stawiane są Trybunałowi zarzuty, że odracza on bądź przerywa rozprawy. Niestety, w dziś po raz kolejny mamy taką sytuację” – mówiła prezes Przyłębska.

Wcześniej – podczas wtorkowego posiedzenia TK w pełnym składzie – przedstawiciel Rzecznika Praw Obywatelskich, Mirosław Wróblewski, złożył wniosek o wyłączenie sędziego Stanisława Piotrowicza.

To kolejny z wniosków RPO Marcina Wiącka o wyłączenie sędziów z tej sprawy. Wcześniej we wtorek TK oddalił złożone w zeszłym tygodniu wnioski o wyłączenie czworga sędziów. Rzecznik domagał się wyłączenia sędziów: Krystyny Pawłowicz, Mariusza Muszyńskiego, Justyna Piskorskiego i Jarosława Wyrembaka. Jak uzasadnił, wypowiedzi sędzi Pawłowicz nie świadczą o jej bezstronności, a prawidłowość wyboru trzech innych sędziów została w maju zakwestionowana przez Europejski Trybunał Praw Człowieka.

„Zgodnie z ustawą o organizacji i trybie postępowania przed TK pełny skład Trybunału to 11 sędziów” – mówił podczas wtorkowej rozprawy Mirosław Wróblewski.

Jak ocenił, w związku z tym RPO najpierw musiał poczekać na rozpoznanie wniosków w sprawach wyłączenia czworga sędziów i dopiero złożyć piąty taki wniosek.

W uzasadnieniu wniosku o wyłączenie sędziego Piotrowicza RPO wskazał, że sędzia ten – jeszcze jako poseł i przedstawiciel klubu parlamentarnego Prawa i Sprawiedliwości – był „jednym z kluczowych polityków, który przeprowadzał zmiany ws. sądownictwa”.

„Bez przyjęcia ustaw, procedowanych przy jego znaczącym udziale, nie byłoby tak obfitego orzecznictwa TSUE. A z kolei bez tego orzecznictwa premier nie powziąłby wątpliwości co do konstytucyjności traktatów europejskich” – zaznaczył Rzecznik Praw Obywatelskich.

Ponadto – zdaniem Marcina Wiącka – w orzekaniu w sprawie konstytucyjności przepisów traktatów stanowiących fundament działania Unii Europejskiej nie może uczestniczyć sędzia TK, którego „stosunek do UE, do prawa unijnego oraz do organów UE jest nacechowany tak daleko idącym krytycyzmem czy wręcz wrogością”.

Rzecznik zawnioskował też o zapoznanie się przez pełny skład TK ze wszystkimi stanowiskami przedstawionymi w tej sprawie, a w konsekwencji o rozpoznawanie sprawy przez Trybunał od początku, gdyż w lipcu TK już zaczął badać wniosek premiera w składzie pięciorga sędziów.

Wniosek premiera Mateusza Morawieckiego do TK został sformułowany po wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z początku marca odnoszącym się do możliwości kontroli przez sądy prawidłowości procesu powołania sędziego. Jak argumentowała wówczas Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, wniosek dotyczy kompleksowego rozstrzygnięcia kwestii kolizji norm prawa europejskiego z konstytucją oraz potwierdzenia dotychczasowego orzecznictwa w tym zakresie.

Premier zwrócił się do TK o zbadanie zgodności z konstytucją trzech przepisów Traktatu o UE. Zarzuty sprowadzają się m.in. do pytania o zgodność z konstytucją zasady pierwszeństwa prawa UE oraz zasady lojalnej współpracy Unii i państw członkowskich.

Pierwotnie sprawą zajmował się skład pięciorga sędziów Trybunału. Poza prezes Przyłębską i sędzią Bartłomiejem Sochańskim, który jest sprawozdawcą, w składzie byli też wtedy sędziowie: Jakub Stelina, Michał Warciński i Leon Kieres, który już zakończył swoją kadencję w TK.

Wówczas – na rozprawie 13 lipca br. – stanowiska przedstawili uczestnicy postępowania. Przedstawiciele Prezydenta RP, Sejmu i Prokuratora Generalnego poparli stanowisko premiera o wyższości polskiej konstytucji nad prawem UE. Z tym zdaniem nie zgodził się ówczesny RPO Adam Bodnar. W lipcu zakończyła się część rozprawy, w której poszczególni uczestnicy odnieśli się do stanowisk pozostałych stron. Natomiast w połowie lipca poinformowano, że wniosek premiera rozpozna pełny skład TK.

PAP