Chcemy rozszerzyć krąg poszukiwań

Z dr Barbarą Berską, zastępcą naczelnego dyrektora Archiwów Państwowych, rozmawia Jacek Dytkowski



Konkurs Fundacji „Polsko-Niemieckie Pojednanie” dotyczy programu „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Na czym ten program polega?

– Został on zainaugurowany 1 września 2006 roku. Doktor Sławomir Radoń jako naczelny dyrektor Archiwów Państwowych bierze udział w radzie programowej tego całego projektu. Polega on na udostępnieniu bazy danych o stratach, jakie poniosło państwo polskie w wyniku II wojny światowej. Archiwa Państwowe są – mówiąc kolokwialnie – największym udziałowcem tego projektu. To znaczy mają na dziś największy wkład jednostkowy do tej bazy, ponieważ w grudniu 2007 r. naczelny dyrektor Archiwów Państwowych przekazał niemal milion rekordów. To były nasze dane, które w ciągu kilku lat podległe nam regionalne jednostki gromadziły na własne potrzeby swoich urzędów. Obsługujemy bowiem obywateli, wydajemy zaświadczenia i na nasz użytek tworzyliśmy bazy danych po to, żeby obsługa naszych klientów mogła następować znacznie szybciej. Udało nam się je scalić właśnie w formie odpowiadającej potrzebom projektu w 2007 roku.

Czego dotyczyły te dane?

– Na przykład wywozów do obozów koncentracyjnych, obozów pracy przymusowej, gett. Były to również dane dotyczące repatriacji z Zachodu i ze Wschodu, wykazy obywateli polskich narodowości żydowskiej wysiedlanych do gett. Przekazaliśmy także dane dotyczące byłych robotników przymusowych. Następne udostępnione przez nas źródło informacji to dokumentacja strat, czyli listy rozstrzelanych oraz dokumenty obrazujące straty materialne poniesione przez obywateli polskich.

Gdzie Archiwa Państwowe poszukują nowych źródeł i dokumentów do uzupełnienia bazy danych?

– Cały czas przygotowujemy i tworzymy nowe bazy danych na podstawie znanych nam dokumentów. Oprócz tego chcielibyśmy rozszerzyć ten krąg poszukiwań poza granice kraju. Mamy akurat dosyć dobre doświadczenia w tym zakresie, ponieważ podobne projekty były już prowadzone w różnych archiwach. Zawarliśmy wiele umów ze służbami archiwalnymi innych krajów, ale także z ośrodkami polonijnymi, zarówno w Europie, jak i obu Amerykach. Od kilku lat realizujemy program pomocy instytucjom polonijnym. Wysyłamy mianowicie naszych archiwistów, którzy tworzą na miejscu ewidencję dokumentów, które są tam przechowywane. Dla przykładu mogę wymienić Studium Polski Podziemnej w Londynie czy Muzeum im. gen. Sikorskiego oraz Instytut Józefa Piłsudskiego w Londynie.

Dziękuję za rozmowę.