W Krakowie otwarto pierwszy polski synchrotron
Narodowe Centrum Promieniowania Synchrotronowego Solaris w Krakowie zainaugurowało swoją działalność. Ma ono umożliwić wykonywanie badań w wielu istotnych dziedzinach, m.in. chemii, fizyki, farmacji czy astronomii.
Synchrotron to urządzenie, przy pomocy którego będzie można wykonać analizy, jakich nie są w stanie przeprowadzić inne źródła promieniowania elektromagnetycznego – mówi prof. Marek Stankiewicz, dyrektor Narodowego Centrum Promieniowania Synchrotronowego Solaris w Krakowie.
– Synchrotron jest źródłem unikalnego światła. Tak naprawdę jest to akcelerator cząstek, elektronów i tu krążą w środku w próżni elektrony przyspieszone do prędkości światła i przy każdej zmianie trajektorii, pod wpływem pola magnetycznego jest emitowane światło – wyjaśnia Marek Stankiewicz.
Dla naukowców to praktyczna platforma, która pchnie polską naukę do przodu. Promieniowanie synchrotronowe znajduje zastosowanie w bardzo wielu dziedzinach życia. Jednak, by zrozumieć jego istotę musimy najpierw zrozumieć czym tak naprawdę jest światło. Nauka definiuje światło jako falę elektromagnetyczną oraz jako strumień cząstek nazywanych fotonami. Jak mówi prof. Carlo Bocchetta, kierownik techniczny projektu, w synchrotronie światło jest o wiele jaśniejsze od słonecznego.
– Jest do stu milionów razy jaśniejsze, niż światło słoneczne, jest tak jasne, że umożliwia wykonywanie pomiarów w bardzo krótkim czasie z ogromną precyzją i pozwala mierzyć bardzo szybkie procesy – tłumaczy Carlo Bocchetta.
Taką możliwość daje znajdujące się 8 metrów pod ziemią działo elektronowe, które produkuje i wystrzeliwuje elektrony. Pięćdziesięciometrowy akcelerator przyspiesza je do prędkości bliskiej prędkości światła. Taka porcja elektronów wprowadza jest następnie do synchrotronu. Za pomocą ogromnego pola magnetycznego, zbudowanego przez dwanaście elektromagnesów, droga elektronów – naturalnie prosta – jest zakrzywiana.
W tym momencie powstaje pożądane promieniowanie synchrotronowe kierowane do linii pomiarowych – wskazuje prof. Wojciech Nowak, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego.
– To jest naprawdę nowe światło dla polskiej nauki, nie tylko fizycznie, bo nie ma takiej dziedziny, która by z tego instrumentu nie korzystała i nie miała dużego postępu w badaniach naukowych – zaznacza prof. Wojciech Nowak.
Synchrotron ma działać całą dobę. Pierwsze badania mają dotyczyć własności samych próbek promieniowania. Następne badania będą prowadzone z zakresu materiałoznawstwa, biochemii i farmakologii.
TV Trwam News/RIRM