„Z Ojczyzny Jezusa „
Pokój i Dobro!
Franciszkańska misja Kustodii Ziemi Świętej to nie tylko sanktuaria ojczyzny Jezusa, czyli terytorium Izraela i Autonomii Palestyńskiej, lecz również Syria, Liban, Jordania, Egipt, Cypr i grecka wyspa Rodos. Po kilkudniowym pobycie na Rodos pragnę w dzisiejszym felietonie przybliżyć naszą franciszkańską obecność na wyspie, która stanowi jedną z ulubionych wakacyjnych met Europejczyków.
Chrześcijaństwo na wyspie sięga czasów apostolskich. Św. Łukasz relacjonując powrót św. Pawła do Jerozolimy z trzeciej podróży misyjnej pisze w Dziejach Apostolskich, że po pożegnaniu się z Efezjanami, „odpłynęliśmy stamtąd i najpierw dotarliśmy do Kos, następnego dnia do Rodos” (Dz 21, 1). Lokalna tradycja wskazuje malowniczą zatokę portu Lindos jako miejsce postoju św. Pawła i jego towarzyszy podróży. W tę antyczną tradycję od początku XIV wieku wpisała się na stałe obecność Braci Mniejszych.
Franciszkańska misja dzieliła polityczne losy wyspy przeżywając okresy świetności i prześladowań. W roku 1310, po upadku Łacińskiego Królestwa Jerozolimy, wyspa Rodos znalazła się pod władzą rycerskiego zakonu joannitów, zwanych także Szpitalnikami, rycerzami Rodyjskimi lub Maltańskimi. W 1522 r. turecki sułtan Sulejman II zdobył wyspę i zmusił zakon joannitów do jej opuszczenia. Po 400 latach tureckiej okupacji w 1922 roku kontrolę nad wyspą przejęli Włosi. W tym okresie, uznawanym przez miejscową ludność za kolejną okupację, chrześcijańska obecność zapisała chlubną kartę współczesnej historii wyspy. Wśród licznych instytucji katolickich prowadzących działalność duszpasterską, edukacyjną i charytatywną największe zasługi przypisywane są franciszkanom z prowincji serafickiej z Asyżu działających na Rodos od 1920 do 1972 roku. W tym roku Stolica Apostolska przekazała franciszkańską misję na Rodos pod opiekę Kustodii Ziemi Świętej powierzając jej trosce kościoły Matki Bożej Zwycięskiej i św. Franciszka w mieście Rodos oraz św. Anny w Trianta. Ponadto Kustodia objęła jurysdykcję nad kościołami i cmentarzami katolickimi na Rodos, Kos i Leros, które od 1947 roku stanowią terytorium Grecji.
Jednym ze świadectw wielowiekowej obecności franciszkanów na wyspie są ruiny dużego kościoła dedykowanego Najświętszej Maryi Pannie Zwycięskiej na pamiątkę zwycięstwa nad Turkami w 1480 r. Mimo, iż kościół legł w gruzach w czasie kolejnego oblężenia tureckiego, bracia na stałe związali swoją misję z Najświętszą Maryją Panną. Osiemnastowieczne kroniki informują o istnieniu niedużej kaplicy i szerzonego w niej kultu Maryi Dziewicy, zwanej również Matką Niewolników. Lokalna tradycja głosi, że ikona Maryi została cudownie odnaleziona przez chrześcijańskiego niewolnika Szymona. Ta wymalowana na kamiennej płycie ikona Maryi z Dzieciątkiem stanowi główny obraz prezbiterium kościoła jej poświęconego. Obecna świątynia pochodzi z połowy XIX wieku i jest centralną parafią katolickiej wspólnoty. W minionym roku grupa wolontariuszy z Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie wykonała fresk św. Antoniego Padewskiego i dekoracyjne elementy w bocznej kaplicy kościoła. Na tylnej ścianie złotymi literami wypisane są po łacinie, grecku i po polsku pierwsze słowa antyfony: „Jeśli szukasz cudów…”. Dziełem polskich artystów są również malowidła św. Klary i św. Franciszka witające wchodzących do kościoła wiernych i turystów.
Druga katolicka parafia w stolicy jest przy kościele św. Franciszka, wybudowanym w 1939 roku na planie bazyliki trzynawowej. Prezbiterium głównej nawy zajmuje fresk przedstawiający stygmatyzację św. Franciszka. W bocznych nawach znajdują się ołtarze Zwiastowania oraz św. Maurycego. Wysoka dzwonnica spełnia symboliczną rolę „chrześcijańskiej latarni morskiej”, która biciem dzwonów i swoją strzelistością ogłasza, że Chrystus „vincit, regnat et imperat”.
Dla o. John Luke, franciszkanina urodzonego w Anglii, do niedawna jedynego katolickiego kapłana na wyspie, Chrystus jest rzeczywiście „Wodzem, Królem i Władcą”. Po każdej Mszy św. intonuje po łacinie ten hymn przypominający o paschalnym zwycięstwie Jezusa Chrystusa. O. Łukasz jest wiernym czcicielem tajemnicy miłosierdzia Bożego. W obu kościołach wierni mogą znaleźć obraz Jezusa Miłosiernego i św. Faustyny oraz obrazki z koronką do Miłosierdzia Bożego w różnych językach. O. Łukasz z pomocą o. Pawła, franciszkanina z Polski, obejmuje duszpasterską posługą nie tylko małą grupę katolików wyspy, ale również licznych turystów odpoczywających na Rodos. Sobotnia Msza święta w kaplicy świętej Anny w Trianta o godzinie 17, oraz niedzielne eucharystie w kościołach św. Franciszka o godz. 10 i Matki Bożej Zwycięskiej o godz. 12 i 19 gromadzą licznych wiernych z różnych stron świata. Msze św. sprawowane są po łacinie z czytaniami i kazaniem w kilku językach. Teksty stałe i czytania na każdą niedzielę są dostępne w najważniejszych językach, w tym również po polsku, co pozwala wiernym na pełny udział w eucharystii.
Przeżywając niedzielę Dobrego Pasterza rozpoczynającą tydzień modlitw o powołania do życia kapłańskiego i zakonnego włączmy również w nasze intencje franciszkańską misję na Rodos, gdzie zwłaszcza w okresie wakacyjnym „żniwo jest wielkie, ale robotników mało”.
o. dr Jerzy Kraj