Malta – miejsce, w którym poprzez pryzmat kościołów można poznać historię chrześcijaństwa

Malta to nie tylko zagwarantowanych 300 dni słonecznych w ciągu roku. To także kraj – archipelag wysp na Morzu Śródziemnym, który może pochwalić się bogactwem wielowiekowych kościołów – i to niekoniecznie miejskich.

Niektórzy twierdzą, iż aby poznać bogactwo świata, często trzeba poświęcić pół życia, a nawet więcej. Na szczęście są kwestie, które nie wymagają takiego oddania. Na przykład wystarczy dosłownie rok, aby poznać Maltę z zupełnie innej strony. Od strony małych, urokliwych kościołów, których jest ponad 300, porozrzucanych po całym archipelagu.

Pomimo że jest ich większość, „wiejskie” oblicze chrześcijaństwa na Malcie jest w dalszym ciągu mało znane. Często obowiązkowymi punktami do zwiedzania są te miejsca kultu, które wpisują się w jej miejski charakter tego kraju, jak barokowa katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny z XVII wieku w Victorii (Rabacie) czy też Konkatedra świętego Jana w Valletcie z XVI wieku.

Jednak kościoły znajdujące się poza miastami, mogą być idealnym pretekstem, aby poznać Maltę po swojemu. Z uwagi na ich ilość, niemalże każdego dnia można sobie zaplanować unikalną podróż w głąb historii oraz religii tego śródziemnomorskiego kraju. Dodatkowo jest możliwość wcielić się w rolę detektywa lub archeologa, bo wiele z tych miejsc nie jest do końca poznanych i zbadanych.

Niewątpliwą zaletą przebywania w takich miejscach jest możliwość wyciszenia się, nabrania wewnętrznego spokoju oraz (z uwagi na ich położenie) doświadczenia spektakularnych widoków. Aby ułatwić wybór, warto w pierwszej kolejności zacząć od następujących miejsc. Przyda się to w szczególności tym, którzy biorą pod uwagę krótki wielkanocny wypad na Maltę.

Kaplica Świętego Jana Ewangelisty

Jest to mała rzymskokatolicka kaplica, która znajduje się na niezamieszkałym obecnie terenie znanym jako Ħal Millieri w granicach Żurrieq (południowa część Malty). Jej początek datuje się na XV wiek. Pierwotnie to miejsce składało się z kamiennych ław, a podłogę stanowiła ubita ziemia. Dodatkowo ta kaplica nie była zamykana, ponieważ nie posiadała drzwi. W XVII wieku została ona przebudowana i (poza drobnymi zmianami) przetrwała w tym stanie do dzisiaj. Warto dodać, iż niedaleko Kaplicy Świętego Jana Ewangelisty znajduje się nieco starsza Kaplica Zwiastowania Pańskiego.

Kaplica św. Pawła Pustelnika

Położona ona jest w dolinie regionu Mosca (północna część Malty). Trwają spory na temat jej genezy istnienia. Według jednych był to XVI wiek. Według innych początki tej kaplicy sięgają XVII wieku. Pierwotnie posiadała ona tylko ołtarz oraz drewniane drzwi, co było nietypowe w tamtych czasach. Z czasem pojawiły się rektor, szaty, przedmioty liturgiczne oraz obrazy, które Giovanni Francesco Abela opisał w swojej pierwszej książce historycznej o Malcie. Dojście do niej nie należy jednak do najłatwiejszych.

Kościół Matki Boskiej z Itrii

W planowaniu swoich wiejsko-chrześcijańskich wypadów, warto pomyśleć o północno-zachodniej części Malty. To tam w miejscowości Mgarr znajduje się prawie 400-letni kościół poświęcony Matce Boskiej z Itrii. Został on wybudowany w 1685 roku przez Giovanniego Maria Xara. Ale to nie on był inicjatorem jego powstania. Ten zaszczyt należy do barona Stansisława Xary. Na jego cześć godłem tego kościółka jest herb z trzema drzewami. Cechą charakterystyczną tego miejsca jest obraz autorstwa Stefano Eradi, którego oryginał znajduje się w muzeum Wignacourt w Rabacie. Miejsce to powinno zaciekawić także fanów archeologii. Oprócz tego, że w tym kościele w Mgarr odbywają się regularne Msze św. i nabożeństwa, to pod nim znajduje się … podziemne miasto. Jego historia jest w dalszym ciągu owiana tajemnicą. Niektórzy twierdzą, że to podziemne miasto pochodzi aż z epoki brązu.

Kaplica Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Nieco bliżej stolicy Valletty znajduje się miejsce, które uznawane jest za przykład późnośredniowiecznej spuścizny Malty. Kościół w Gudja był (w XV wieku) wymieniany jako jedna 12 ówczesnych parafii. Co ciekawe, odprawiano w nim nabożeństwa aż do II wojny światowej, kiedy to doznał rozległych uszkodzeń w wyniku ataków lotniczych. Cechą charakterystyczną tego miejsca są freski z XVI wieku, które zostały odkryte w 80. latach ubiegłego wieku. Można je podziwiać w wewnętrznej, zachodniej oraz północnej ścianie kaplicy. Ich tematem jest m.in. Sąd Ostateczny. Z kościołem w Gudja związana jest także pewna legenda. Otóż w 1565 roku, podczas oblężenia Malty przez Turków osmańskich, mieszkańcy tej miejscowości zakopali kosztowności kościelne oraz dzwony, aby uchronić je przed najeźdźcami. Od tamtego czasu minęło prawie 500 lat i do tej pory ich nie odnaleziono.

Kaplica św. Marii Magdaleny

Magia pozamiejskich kościółków na Malcie to nie tylko niesamowita spuścizna religijno-historyczna. Te miejsca przyciągają ludzi z uwagi na ich kapitalne położenie. Tak jest w przypadku tego kościoła w miejscowości Dingli. Ta przydrożna budowla powstała pod koniec XVII wieku na miejscu wcześniejszej kaplicy z XI wieku. Charakteryzuje się prostą architekturą. Oprócz swojej prostoty, jej magia tkwi w miejscu, w którym się znajduje. Została ulokowana na krawędzi potężnych klifów Dingli, których rozpościerają się zapierające dech w piersiach widoki.

Tych kilka miejsc kultu w zupełności wystarczy na wypełnienie krótkiego, acz intensywnego wypadu na Maltę w okresie wiosennym. Chociaż są one tylko przedsmakiem bogactwa, które ten śródziemnomorski kraj oferuje w tym zakresie. Dlatego też wiele osób powraca do niego właśnie z co najmniej jednego z ponad możliwych 300 powodów.

Każde z tych miejsc (kaplic, kościołów, sanktuariów), albo kryje w sobie wiele intrygujących historii związanych z chrześcijaństwem (np. katastrofa statku św. Pawła, namalowanie postaci Matki Boskiej przez świętego Łukasza), albo historią tego kraju: tą dalszą, jak tą nieco bliższą.

MTA Warsaw