8. rocznica śmierci Zbigniewa Romaszewskiego

13 lutego przypada 8. rocznica śmierci Zbigniewa Romaszewskiego – wybitnego działacza opozycji antykomunistycznej, więźnia politycznego, członka Komitetu Obrony Robotników i NSZZ „Solidarność”, wieloletniego senatora RP, Kawalera Orderu Orła Białego, Kustosza Pamięci Narodowej.

Zbigniew Romaszewski (ur. 2 stycznia 1940 r.) w działalność opozycyjną zaangażowany był od 1967 roku. Po brutalnym stłumieniu przez władze komunistyczne robotniczych protestów w Ursusie i Radomiu w 1976 r. był jednym z pierwszych, którzy udzielali pomocy uwięzionym, pobitym i wyrzuconym z pracy. Razem z żoną Zofią dokumentował przypadki łamania praw człowieka przez funkcjonariuszy aparatu władzy PRL w ramach działalności Biura Interwencyjnego Komitetu Obrony Robotników.

W 1980 r. zaangażował się w działalność powstających struktur NSZZ „Solidarność” i wszedł w skład Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”. W stanie wojennym uniknął internowania, ukrywał się i działał w podziemnych strukturach „Solidarności”. Wraz z żoną w 1982 r. współtworzył w Warszawie podziemne Radio „Solidarność”, które pierwszą audycję wyemitowało w kwietniu 1982 roku.

29 sierpnia 1982 r. został aresztowany przez funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa państwa. Wyrokiem Sądu Warszawskiego Okręgu Wojskowego z dnia 17 lutego 1983 r. skazany na 4,5 roku więzienia w procesie organizatorów Radia „Solidarność”. W lipcu 1984 r. został zwolniony z więzienia na mocy amnestii. Po wyjściu na wolność nie zaprzestał działalności opozycyjnej, koncentrował się na problematyce obrony praw człowieka.

W grudniu 1986 r. wraz z żoną stworzył Komisję Interwencji i Praworządności NSZZ „Solidarność”. W 1988 roku Komisja ta niosła pomoc osobom represjonowanym za udział w wiosennej i letniej fali strajków. We wrześniu 1988 roku Zbigniew wszedł w skład Krajowej Komisji Wykonawczej NSZZ „Solidarność”, a trzy miesiące później został członkiem Komitetu Obywatelskiego przy Przewodniczącym NSZZ „Solidarność”.

Zbigniew Romaszewski uczestniczył w obradach okrągłego stołu, a 4 czerwca 1989 r. został wybrany na senatora z listy KO Solidarność. Od tego czasu, nieprzerwanie do 2011 r., zasiadał w Senacie RP.

W 2006 roku Zofia i Zbigniew Romaszewscy zostali wyróżnieni Nagrodą IPN Kustosz Pamięci Narodowej. W 2011 roku prezydent Bronisław Komorowski odznaczył Zbigniewa Romaszewskiego Orderem Orła Białego.

Więcej informacji na temat Zbigniewa Romaszewskiego można znaleźć na stronach przygotowanych przez Instytut Pamięci Narodowej: [Encyklopedia Solidarności]  oraz w [Biuletynie Informacji Publicznej] 

***

W 2020 roku Instytut Pamięci Narodowej wydał książkę „Po stronie dobra. Księga dedykowana Zofii i Zbigniewowi Romaszewskim”, będącą efektem wspólnej pracy naukowców i świadków historii, którzy podzielili się wspomnieniami o Zofii i Zbigniewie Romaszewskich.

Zofia i Zbigniew Romaszewscy w 2012 r. przekazali Instytutowi Pamięci Narodowej dokumentację zawierającą m.in. ankiety dotyczące oceny funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości w PRL w latach 1982–1989. Opisy poszczególnych jednostek archiwalnych ze zbioru „Kolekcja: Zofia i Zbigniew Romaszewscy” są dostępne w inwentarzu archiwalnym publikowanym przez Instytut Pamięci Narodowej. Można je znaleźć [tutaj]. 

 Instytut Pamięci Narodowej