Nowe dokumenty w archiwach IPN
Kilkanaście dokumentów – rozkazów i nominacji, organizacji konspiracyjnej Polska Niepodległa z okręgu białostockiego – trafiło do Instytutu Pamięci Narodowej. Historycy podkreślają, że to jedyne dokumenty tej organizacji w białostockich archiwach.
Jak powiedział PAP rzecznik białostockiego IPN Tomasz Danilecki, działalność organizacji pozostawało dotychczas w zasadzie nieznane. „Przekazane dokumenty, choć nieliczne, są więc wyjątkowo cenne dla badań nad polskim podziemiem na Białostocczyźnie w okresie II wojny światowej” – dodał.
Do archiwów IPN trafiły materiały z lipca 1943 roku – rozkazy organizacyjne i nominacyjne komendanta okręgu białostockiego organizacji Polska Niepodległa – Antoniego Burzyńskiego „Okszę”. Przekazano też drukowane w Warszawie wydawnictwo podziemne „Jutro. Tygodnik Organizacji Polska Niepodległa”.
Dokumenty przekazało do IPN Stowarzyszenie Pasjonatów Historii Ziemi Podlaskiej oraz Kolekcjonerów Militariów „Grupa Wschód”. Jak powiedział Danilecki, stowarzyszenie otrzymało je anonimowego darczyńcy z Białegostoku.
Jak mówił Danilecki, Polska Niepodległa była organizacją konspiracyjną działającą w całej okupowanej Polsce. Została powołana 1 listopada 1939 r. w Warszawie, z inicjatywy Jerzego Sulińskiego „Zawiszy”, jej pierwszego komendanta. Polska Niepodległa deklarowała się jako „organizacja bojowa, apolityczna, grupująca w swych szeregach tych wszystkich Polaków, którzy pragną poświęcić swe życie dla odzyskania Niepodległej Ojczyzny”. W jej ramach prowadzono działalność szkoleniową, sabotażowo-dywersyjną oraz propagandową. Zdaniem historyków największym osiągnięciem organizacji na tym ostatnim polu był druk własnych gazetek konspiracyjnych – tygodnika „Jutro” oraz miesięcznika „Głos Wolny, Wolność Ubezpieczający”.
Na terenie kraju utworzono osiem okręgów organizacji. Okręg VII (Białostocki) nosił kryptonim „Stoczek” i powstał 19 maja 1942 r. Pierwszym jego komendantem został kapral. Antoni Burzyński „Oksza”. Danilecki mówił, że pracował on jako kolejarz na dworcu w Białymstoku i początkowo właśnie spośród kolejarzy organizacja pozyskała wielu żołnierzy. W maju 1944 roku oddziały zbrojne Okręgu VII Polski Niepodległej scalono z Okręgiem Białostockim AK.
PAP/RIRM