J 7, 1-13: Jezus – poszukiwany przez Żydów i znienawidzony przez niewierzący świat

Tekst w przekładzie Biblii Tysiąclecia:

1 Potem Jezus obchodził Galileę. Nie chciał bowiem chodzić po Judei, bo Żydzi mieli zamiar Go zabić. 2 A zbliżało się żydowskie Święto Namiotów. 3 Rzekli więc Jego bracia do Niego: «Wyjdź stąd i idź do Judei, aby i uczniowie Twoi ujrzeli czyny, których dokonujesz. 4 Nikt bowiem nie dokonuje niczego w ukryciu, jeżeli chce się publicznie ujawnić. Skoro takich rzeczy dokonujesz, to okaż się światu!» 5 Bo nawet Jego bracia nie wierzyli w Niego. 6 Powiedział więc do nich Jezus: «Dla Mnie stosowny czas jeszcze nie nadszedł, ale dla was – zawsze jest do rozporządzenia. 7 Was świat nie może nienawidzić, ale Mnie nienawidzi, bo Ja o nim świadczę, że złe są jego uczynki. 8 Wy idźcie na święto; Ja jeszcze nie idę na to święto, bo czas mój jeszcze się nie wypełnił». 9 To im powiedział i pozostał w Galilei.

10 Kiedy zaś bracia Jego udali się na święto, wówczas poszedł i On, jednakże nie jawnie, lecz skrycie. 11 Tymczasem Żydzi już Go szukali w czasie święta i mówili: 12 «Gdzie On jest?» Wśród tłumów zaś wiele mówiono o Nim pokątnie. Jedni mówili: «Jest dobry». Inni zaś mówili: «Nie, przeciwnie – zwodzi tłumy». 13 Nikt jednak nie odzywał się o Nim jawnie z obawy przed Żydami.

Krytyka literacka:

• Rozdziały 7 – 10 stanowią pewną całość literacką oznaczoną jednością miejsca i czasu. Sekcję wprowadza formuła meta tauta (gr. następnie, po tym, kolejno), która nie pojawia się aż do (10, 21). Ukazuje ona, że Jezus w ramach obchodów uroczystości Namiotów objawiał się światu. Niektórzy egzegeci jako całość literacką traktują jednak (7, l – 10, 41). Wprowadzenie do niej wskazuje, że objawienie się Jezusa światu dokonuje się w dwóch etapach: pierwszy etap w atmosferze nienawiści (7, 7), kiedy Jezus nie może swobodnie działać, i drugi etap w Jego godzinie.

• Rozdział 7 Ewangelii według świętego Jana to rozdział, w którym autor opisuje kolejną, tym razem już trzecią, pielgrzymkę Jezusa do Jerozolimy. Jak ukazuje Mistrza z Nazaretu w relacji do innej liturgii, czyli tygodniowego Święta Namiotów. W związku z tym nie brakuje też „zaangażowania” przeciwników Jezusa. Przyczyną konfliktu z przywódcami religijnymi Jerozolimy podczas drugiego pobytu w Jerozolimie było działanie w szabat i mówienie o sobie „równy Bogu” (5,18). W czasie kolejnej wizyty konflikt narasta. Głównym tematem siódmego rozdziału w ogólności jest kwestia tożsamości Jezusa, zwłaszcza pytanie, skąd On pochodzi.

• Izraelskie święta miały wielkie znaczenie dla jedności narodowej. Często obchodzono święta publiczne, w tym co tygodniowy szabat, comiesięczne święto nowiu księżyca oraz trzy główne święta doroczne: Paschę wraz ze Świętem Przenośników (będące upamiętnieniem wydarzeń Wyjścia), Święto Pięćdziesiątnicy lub Tygodni (obchodzone pod koniec zbiorów jęczmienia) oraz Święto Namiotów lub Szałasów (na zakończenie żniw). W czasach Nowego Testamentu dodano dwa inne: Purim (dla uczczenia udaremnionego przez Esterę i Mardocheusza ludobójczego spisku Hamana (Est 9) oraz Święto Poświęcenia Świątyni (Świateł – upamiętniające oczyszczenie świątyni dokonane przez Judę Machabeusza w 164 roku przed Chrystusem. Wynika z tego, iż obchodzone święta nawiązywały do historii zbawienia oraz do cyklu przyrody. W Święcie Namiotów obydwie okoliczności połączono. Świętowano zakończenie żniw i pamiątkę wędrówki Izraelitów przez pustynię.

• Analiza lingwistyczna prowadzi do wydzielenia w perykopie wstępu wskazującego miejsce, czas akcji i osoby (7, 1-2) oraz trzech części zbudowanych symetrycznie w formie chiastycznej:

części I (7, 3-5) na temat ukazywania dzieł Jezusa wobec świata – w ukryciu i jawnie;

części II (7, 6-9) na temat czasu Jezusa i czasu uczniów; czas uczniów zawsze do dyspozycji, czas Jezusa jeszcze nie nadszedł;

części III (7, 10-13) na temat udania się na święto Namiotów przez braci i Jezusa;

ta ostatnia część jest zbudowana paralelnie w stosunku do części I.

• W 7, 1-13 autor posłużył się następującymi gatunkami literackimi: opowiadanie (7,1-2) dialog (7,3-6), pouczenie (7,7-8), nieporozumienie (7, 12-13). Można odnieść wrażenie, że wymienione gatunki zachodzą na siebie.

• W aktualnym układzie czwartej Ewangelii 7, 1-13 stanowi wprowadzenie do rozdz. 7, 14 – 10. 42, które ukazują objawienie się Jezusa w świecie żydowskim przed Jego „godziną”. Redaktor, wymieniając braci Jezusa, nawiązuje do obydwóch znaków w Kanie (2, 1-12 i 4, 46-54). Natomiast wstawiając w usta braci Jezusa termin „dzieła” na oznaczenie cudów (7, 3), odnosi czytelnika do teologii cudów Jezusa podanej w 5, 19-27. 36 i w 6, 27. 35-40. Ewangelista chce podkreślić, że dzieła dokonane przez Jezusa dają możność poznania, kim On jest (7, 3), ale działalność przywódców żydowskich zmierza do złego dzieła (7, 7; por. 4, 19c-21 i 15, 18), a obawa ludu galilejskiego przed Żydami osłabiła wyznawanie wiary w Jezusa (7, 13; por. 9, 22 i 12, 42).

Orędzie teologiczne:

• Jan wspomina o braku wiary w Jezusa ze strony Jego krewnych i odmowę Jezusa, który nie chciał szukać triumfu ludzkiego i doczesnego. Krewni Jezusa uznają, że jest On zdolny dokonywać cudownych dzieł, a jednak w Niego nie wierzą. Nie rozumieją prawdziwego znaczenia tych znaków. Pokazuje to, że same cuda nie wystarczą, by uwierzyć.

• Wszystko, co Jezus czynił, zwłaszcza Jego działania o charakterze znaków, działo się w obecności uczniów. Naleganie krewnych Jezusa, by działał jawnie, nie odnosi się więc do samego działania, ale do ukrytego sensu owych znaków. Taka ocenia postępowania Jezusa związana jest z brakiem wiary. Także krewni Jezusa nie wierzą w Niego, choć są świadomi dokonywanych przez Niego znaków. Odpowiedź w w. 6 jest osnuta wokół pojęcia czasu, jaki Bóg wyznaczył na ujawnienie się Jezusa przed światem. Otóż ten czas jeszcze nie nadszedł i dlatego Jezus działa, nie ujawniając do końca, kim jest. Obecny w tym fragmencie temat nienawiści wobec Jezusa (7,1), rozwinięty jest w J 15, 18-25 i dopełniony w J 17,14. O ile w J 15,25 mowa jest o nienawiści bez powodu, to w J 3,20 przytacza się zasadę, że ludzie dopuszczający się złych czynów nienawidzą światłości. Jezus pełni dobre czyny, które są wolą Ojca i wskazują na Jego bóstwo, a mimo to jest nienawidzony. Nienawiść do Jezusa jest formą sądu, jakiego świat dokonuje nad swoimi dziełami. Ten sąd nie może przyjść przed wyznaczonym czasem, dlatego Jezus nie może ukazać się jeszcze światu.

• Jezus czeka na swoją godzinę. Jest to wyznaczony przez Boga czas Jego męki i zmartwychwstania, przez które w sposób doskonały objawi miłość Ojca i wypełni Jego dzieło. Jezus przeciwstawia swój czas, który jeszcze nie nadszedł i jeszcze się nie wypełnił (7,8), temu który jest udziałem braci. Bracia chcą, by Jezus potwierdził ich wyobrażenia o tym, jak powinien działać, ale On jest posłuszny wyłącznie woli Ojca.

Kultura i sztuka

Obchody Święta Namiotów we współczesnej Ziemi Świętej

Życie i nauczanie Kościoła:

• Niekiedy jest wysuwany w tym miejscu zarzut, że Pismo święte mówi o braciach i siostrach Jezusa. Kościół zawsze przyjmował, że te fragmenty nie odnoszą się do innych dzieci Maryi Dziewicy. W rzeczywistości Jakub i Józef, „Jego bracia” (Mt 13, 55), są synami innej Marii, należącej do kobiet usługujących Chrystusowi, określanej w znaczący sposób jako „druga Maria” (Mt 28,1). Chodzi tu o bliskich krewnych Jezusa według wyrażenia znanego w Starym Testamencie. KKK 500
• Jezus objawił, że Bóg jest „Ojcem” w niezwykłym sensie; jest Nim nie tylko jako Stwórca; jest On wiecznie Ojcem w relacji do swojego jedynego Syna, który wzajemnie wiecznie jest Synem tylko w relacji do swego Ojca: „Nikt nie zna Syna, tylko Ojciec, ani Ojca nikt nie zna, tylko Syn i ten, komu Syn zechce objawić” (Mt 11, 27).

KKK 240

• „W samym centrum katechezy znajduje się przede wszystkim Osoba: Jezus Chrystus z Nazaretu, Jednorodzony Syn Ojca… który cierpiał i umarł za nas i który teraz, ponieważ zmartwychwstał, żyje z nami na zawsze… Katechizować… to odkrywać w Osobie Chrystusa cały odwieczny zamysł Boży, który w Nim się wypełnił. To dążyć do zrozumienia znaczenia czynów i słów Chrystusa oraz znaków dokonanych przez Niego”. Celem katechezy jest „doprowadzenie do komunii z Jezusem Chrystusem… Bo tylko On sam może prowadzić do miłości Ojca w Duchu Świętym i uczestnictwa w życiu Trójcy Świętej”. KKK 426

Pytania do refleksji:

• Co o dla mnie znaczy, że wierzę w Jedynego Syna Ojca?
• Jak mocno w niepowodzeniach lub trudnościach ufam, że Jezus może mi pomóc?
• Czy moja wiara nie podszyta jest nieufnością lub – co gorsza – podejrzliwością, zazdrością, nienawiścią?
• W jakim sopniu wierzę, że wszystko jest z woli Boga?

Lektura poszerzająca:

• F., Wright IV. W. M., Ewangelia według św. Jana. Katolicki Komentarz do Pisma Świętego, przekł. J. Czapczyk, Poznań 2020, s. 131.
• Pismo Święte, Biblia Paulistów, s. 2347-2348.
• Mędala. S., Ewangelia według Świętego Jana, NKB, cz 1., s 622-634.

 

Opracował ks. mgr Piotr Dymon SDS