Samotność pokolenia Z

W społeczeństwie wzrasta poczucie osamotnienia, a samotność stała się chorobą XXI wieku, pomimo powszechnie łączącej ludzi wirtualnej rzeczywistości. Przekonanie, że samotność dotyka przeważnie ludzi starszych stało się mitem, na co jasno wskazują badania przeprowadzone w ramach projektu społecznego MindGenic AI, które dotyczą problemu samotności pokolenia Z, czyli osobach urodzonych po 1995 roku.

Samotność jest psychicznym lub emocjonalnym dyskomfortem, który może występować z powodu fizycznego braku ludzi wokół nas bądź samym poczuciem, że jesteśmy sami – wynika to z niezaspokojonych potrzeb społecznych. Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne (APA) podaje definicję samotności jako „afektywny i poznawczy dyskomfort lub niepokój związany z byciem lub postrzeganiem siebie jako samotnego” – czytamy w raporcie „Nigdy więcej samotności”.

Przebywanie samemu może, ale nie musi, wiązać się z poczuciem osamotnienia, ponieważ nie każdy kto przebywa sam czuje się samotny. Jednocześnie problem samotności dotyka również osoby, które fizycznie przebywają wśród innych ludzi, np. rodziny, przyjaciół, współpracowników, znajomych. W opublikowanym raporcie Anna Di Giusto, psycholog i psychoterapeuta, podkreśliła, że „uczucie samotności towarzyszy nam niezależnie od wieku, płci czy statusu społecznego. Wielu ludzi deklaruje, że czują osamotnienie wśród ludzi, z którymi przebywają na co dzień”.

Samotność to smutna rzeczywistość naszych czasów, która nie omija również Polski. Badania „Samotności pokolenia Z” zostały przeprowadzone w ramach projektu społecznego MindGenic AI. Pierwsza anonimowa ankieta została przeprowadzona on-line w dniach 27.09 – 26.10.2022 r. wśród 1171 przedstawicieli generacji Z. Natomiast druga edycja badania została zrealizowana w dniach 1.07 – 12.10.2023 r. wśród 3700 przedstawicieli generacji Z.

Psychologowie zwracają uwagę na osamotnienie, które dotyka pokolenie Z, czyli osoby urodzone po 1995 r., ponieważ „z badań wynika, że żadne pokolenie nie ma tak silnego poczucia braku przynależności społecznej, jak generacja Z. Są świadomymi konsumentami informacji i bystrymi użytkownikami technologii. Niestety, niezwykle samotnymi” – czytamy w raporcie „Nigdy więcej samotności”. Pomimo stałego dostępu do internetu, a tym samym do interakcji cyfrowej między ludźmi, młodym brakuje fizycznego połączenia na poziomie emocjonalnym.  Są nadmiernie stymulowani, ale niedostatecznie zsocjalizowani, co prowadzi do wycofywania się z tradycyjnych form społecznego życia.

Autorka raportu, Magda Wrzos, wyjaśniła, że „najnowsze badanie przeprowadzone przez zespół MindGenic ukazuje obraz generacji Z dogłębnie świadomej swojej samotności. W swoim osamotnieniu starają się szukać siebie oraz drugiego człowieka. Niepokoi jednocześnie fakt, że co piąta „Zetka” w Polsce chce uciec od samotności, śledząc świat pełen iluzji, który kompletnie odbiega od rzeczywistości. To dowód na to, jak bardzo brakuje im narzędzi oraz kompetencji, by prawdziwe i dobre relacje budować w realnym świecie. Niestety, „Zetki” nie zdobywają tych umiejętności wraz z upływem czasu. Im są starsze, tym częściej czują się samotne i ze swoją samotnością są najczęściej zupełnie sami, nie konfrontują jej ze światem zewnętrznym”.

Psychologowie ostrzegają, że samotność ma konsekwencje zarówno psychiczne, społeczne, ale i fizyczne, ponieważ choruje nie tylko dusza. Okazuje się, że samotność może być równie szkodliwa dla zdrowia co wypalenie 15 papierosów dziennie. Ponadto samotność może sprzyjać takim chorobom jak cukrzyca, demencja, nowotwory i inne choroby cywilizacyjne.

W 2022 r. naukowcy z University of California, San Diego, wskazali też korelację między samotnością a chorobami sercowo-naczyniowymi – z powodu osamotnienia o 30 proc. wzrasta ryzyko śmierci z powodu zawału lub udaru. W artykule opublikowanym przez American Heart Association ostrzegli, że społeczna izolacja i samotność zwiększają też ryzyko wystąpienia objawów fizjologicznych chronicznego stresu oraz depresji.

Dzięki przeprowadzonym badaniom przez MindGenic AI powstały dwa raporty, które ukazują skalę problemu samotności w pokoleniu Z. Pierwszy raport dotyczy samotności, wyzwań i problemów, z którymi mierzą się młodzi, wchodzący w okres dojrzewania. Natomiast drugi obejmuje nie tylko samotność i problemy, jakie za sobą niesie, ale również sposoby radzenia sobie z nią wśród młodych osób.

Według Szymona Niemca, psychologa i psychoterapeuty, wyniki raportu są swoistego rodzaju krzykiem o pomoc: „Krzykiem, który jako dorośli powinniśmy usłyszeć i na który powinniśmy zareagować. (…) Badanie przeprowadzone przez MindGenic AI wskazuje wyraźnie, że młodzi ludzie potrzebują  być usłyszani, zauważeni i docenieni”.

Z opublikowanych raportów wyłania się obraz bardzo osamotnionego pokolenia polskiej młodzieży, z którego ponad połowa osób „bardzo często” czuje się samotna. Co druga młoda osoba przyznaje, że samotność czuje we własnym domu i nie czuje się częścią wspólnoty, a co trzeci pytany wprost mówi o poczuciu wykluczenia. Ponad 60 proc. osób nie ma z kim dzielić swoich pasji.

Według raportu aż 65 proc. badanych osób doświadcza samotności, przy czym ponad 32 proc. deklaruje, że ma to miejsce często, a według 33 proc. – dzieje się to czasami. Ponadto samotność wzrasta wraz z wiekiem, ponieważ najczęściej zwracają na nią uwagę osoby powyżej 21. roku życia (56 proc.) i jest ona częściej odczuwana przez kobiety. Poczucie samotności najczęściej dotyka przedstawicieli pokolenia Z w dużych aglomeracjach (39,5 proc.).

Uczucie dyskomfortu związanego z samotnością – często lub bardzo często – odczuwa około 26 proc. „Zetek” i im starszy badany, tym to uczucie jest silniejsze. Ponadto mężczyźni częściej niż kobiety wskazują na dyskomfort związany z samotnością. Głównymi uczuciami towarzyszącym samotności są smutek (43,6 proc.) i bezsilność (20 proc.). Dodatkowo co czwarty badany w chwilach samotności odczuwa złość na siebie i częściej dotyczy to mężczyzn.

Około 21 proc. przedstawicieli pokolenia Z często zastanawia się nad swoją samotnością. Działanie w celu uniknięcia uczucia samotności podejmuje 63 proc. respondentów, przy czym najczęściej czynią to osoby w wieku 20-21 lat (80 proc.). Aby uniknąć uczucia samotności młodzi ludzie sięgają po gry komputerowe i smartfony (65 proc.), a 23,3 proc. respondentów odczuwa samotność, gdy są offline. Niemal 25 proc. respondentów spędza ponad 5 godzin dziennie online, aby nie czuć się samotnie. Według danych osoby powyżej 21. roku życia są najbardziej narażone na długotrwałe korzystanie z online w celu uniknięcia samotności (36,7 proc.).

Raport ukazuje również, że pokolenie Z bardzo często ma problem z dzieleniem się tym, co przeżywa. Około 45 proc. badanych nigdy nie dzieli się doświadczeniem samotności z rówieśnikami, a prawie 54 proc. respondentów nigdy nie rozmawia z rodziną o samotności. Poczucie samotności niesie ze sobą także trudności w nawiązywaniu nowych znajomości.

Przedstawiciele generacji Z uważają, że najlepszym sposobem na samotność jest rozmowa ze znajomym, przyjacielem, czy po prostu kimś, z kim znajduje wspólny język. Co piąty badany ucieka przed samotnością do mediów społecznościowych, a co dziesiąty nie wie, jak poradzić sobie z samotnością. Tylko 1,3 proc. ankietowanych rozmawia o swojej samotności i związanych z nią problemach z terapeutą czy psychologiem.

Psycholog i specjalista terapii uzależnień oraz psychoterapeuta dzieci i młodzieży, Maciej Maćkowiak, wskazał, że „promowanie empatii, zaangażowania społecznego oraz zachęcanie do wsparcia rówieśników w trudnych chwilach stanowią kluczowe narzędzia w poprawie sytuacji osób samotnych”. Natomiast Anna Di Giusto, psycholog i psychoterapeuta, zauważyła, że „samotność jest jednym z problemów XXI w., który można rozwiązać rozmawiając z innymi, dzieląc się swoimi doświadczeniami związanymi z samotnością czy po prostu szukając dla siebie odpowiedniej grupy ludzi. Zasadniczym krokiem jest wyjście do ludzi z własnej inicjatywy, bo oni nie są w stanie wiedzieć o naszym odczuwaniu samotności i powiązanym z tym złym samopoczuciem czy napięciem”.

Całość I raportu “Nigdy więcej samotności” dostępna jest [tutaj].

Całość II raportu “Nigdy więcej samotności” dostępna jest [tutaj].

Źródło: MindGenic AI

Angelika Regulska/radiomaryja.pl