Litwa: na cmentarzach Wileńszczyzny kwesta na rzecz Rossy
Na cmentarzach Wileńszczyzny od rana trwa kwestowanie na rzecz Rossy, najstarszego wileńskiego cmentarza, jednej z polskich nekropolii. W akcji „Wileńszczyzna Rossie”, która odbywa się po raz piąty, uczestniczy ok. 20 podwileńskich miejscowości.
„W tym roku rozdaliśmy 70 puszek, więcej niż w roku ubiegłym, a kwestują gównie uczniowie i harcerze” – poinformował PAP prezes Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą Dariusz Żybort.
Coroczny dochód z tej kwesty wynosi około pięciu tysięcy euro.
„To jest znacząca suma, uwzględniając fakt, że w tym roku nasz budżet przeznaczony na odnowę pomników wyniósł około 15 tys. euro” – powiedział Żybort.
Prezes podkreśla, że akcja „Wileńszczyzna Rossie” staje się coraz bardziej rozpoznawalna, i że „już nie musimy tłumaczyć, co to jest kwesta, po co są zbierane pieniądze i jak ważny jest nasz udział w zachowaniu naszej pamięci historycznej”.
Za pieniądze zebrane podczas kwest od różnych instytucji i od osób prywatnych w tym roku odnowiona została kwatera rodzeństwa marszałka Józefa Piłsudskiego, pomnik Adama Bartoszewicza, pomnik Bronisławy Zanowej, synowej Tomasza Zana, przyjaciela Adama Mickiewicza, a także pomnik rzeźbiarza Józefa Noworytto.
Ze środków Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” odnowiono grób powstańca listopadowego Justyna Hrebnickiego, a za pieniądze ambasady RP w Wilnie odnowiono grób legionisty Wacława Konopki, odznaczonego Krzyżem Walecznych i orderem Virtuti Militari.
Cmentarz na Rossie liczy blisko 250 lat. Jest malowniczo położony na wzgórzach i porośnięty starodrzewem. Został mocno okaleczony nie tylko przez czas, ale także przez władze w okresie radzieckim, gdy nekropolie były dewastowane i rabowane. Wiele nagrobków jest pochylonych, zapadniętych w ziemię, bez krzyży, z powybijanymi medalionami i zniszczonymi napisami.
Rossa składa się z kilku części: Starej Rossy, Nowej Rossy i Cmentarzyka Wojskowego z mauzoleum marszałka Józefa Piłsudskiego, w którym spoczywa jego serce i prochy matki. Na obszarze ponad 10 hektarów jest około 26 tys. nagrobków, pomników, grobowców. Spoczywają tu m.in. profesorowie wileńskiego Uniwersytetu Stefana Batorego, są też groby archeologa i pisarza Eustachego Tyszkiewicza, rzeźbiarza i architekta Antoniego Wiwulskiego, malarzy Franciszka Gucewicza i Franciszka Smuglewicza, groby dwojga dzieci Stanisława Moniuszki.
Na Rossie pochowani są również ojciec litewskiego odrodzenia narodowego Jonas Basanaviczius, malarz i kompozytor Mikalojus Konstantinas Cziurlionis, pisarze Vincas Mykolaitis-Putinas, Balys Sruoga, a także wiele innych osób zasłużonych dla Polski, Litwy i Wilna.
PAP/RIRM