„Z Ojczyzny Jezusa „
Pokój i Dobro!
Na portalach internetowych oraz w środkach masowego przekazu pojawiły się informacje o skierowaniu przez Autonomię Palestyńską formalnej petycji do UNESCO o wpisanie Betlejem z bazyliką narodzenia Pana Jezusa na listę światowego dziedzictwa. Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury została powołana 16 listopada 1945 roku w Londynie. U podstaw założenia tej międzynarodowej organizacji była idea budowania solidarności intelektualnej i moralnej ludzkości, w celu zapobiegnięcia kolejnej wojnie światowej. Obecnie UNESCO zrzesza 193 kraje z wszystkich kontynentów świata.
Kandydatura Betlejem została zgłoszona przez palestyńskie Ministerstwo Turystyki oraz betlejemskie władze samorządowe. Propozycja obejmuje nie tylko bazylikę z Grotą Narodzenia Pańskiego, ale również przylegające do niej klasztory oraz centrum Starego Miasta. „Palestyna posiada kilka z najbardziej cennych miejsc światowego dziedzictwa. Jednym z nich – powiedział przedstawiciel palestyńskiego rządu – jest Betlejem z miejscem narodzin Jezusa”. Palestyńczycy pragną w ten sposób przypomnieć o ich tożsamości narodowej oraz podkreślić, że posiadają miejsca bardzo ważne dla historii całej ludzkości. Betlejemska bazylika jest najstarszym kościołem w Ziemi Świętej. W budowli bizantyńskiej z VI wieku zachowana jest część posadzki z pierwszej świątyni wybudowanej w IV wieku za panowania cesarza Konstantyna Wielkiego. Jej aktualny stan wymaga jednak gruntownej renowacji, która zapobiegnie nieodwracalnym zniszczeniom. „Miejsce narodzin Jezusa Chrystusa jest jednym z najważniejszych miejsc na świecie. To właśnie tutaj ma swoje źródło przesłanie pokoju i światła przyniesione ludzkości przez Jezusa, Księcia Pokoju”, powiedział Victor Batarseh, chrześcijański burmistrz miasta.
Miasto narodzin Pana Jezusa może mieć jednak kłopoty z wpisaniem go na prestiżową listę światowego dziedzictwa. Nikt nie kwestionuje bezcennej wartości kulturowej, historycznej i religijnej Betlejem. Niemniej jednak główną przeszkodą może okazać się obecna sytuacja polityczna oraz położenie Betlejem na terytorium Autonomii Palestyńskiej. Palestyna nie jest uznana przez ONZ jako niezależne państwo i dlatego nie może być członkiem Światowego Komitetu Dziedzictwa. Zgłaszając Betlejem, Autonomia Palestyńska złożyła jednocześnie wniosek o członkostwo w Komitecie Światowego Dziedzictwa i ma nadzieję, że zostanie on przyjęty. Mimo politycznych i prawnych przeszkód władze Autonomii Palestyńskiej są świadome znaczenia jakie dla ich przyszłości narodowej miałaby pozytywna decyzja w tej kwestii. Palestyńczycy uważają, że Betlejem ma mocne szanse i z nadzieją czekają na decyzję UNESCO, która rozpatrzy tę kandydaturę dopiero w lipcu przyszłego roku. Betlejem jest pierwszym miejscem, które Palestyńczycy chcieliby zobaczyć na liście UNESCO. Kolejne miasta to Hebron, biblijne Jerycho, Nablus i Samaria, czyli Sebastija.
Izrael jest członkiem UNESCO od 1949 roku i posiada na swoim terytorium sześć miejsc wpisanych na listę światowego dziedzictwa. Są nimi zespół zabytkowy miasta Akki, Masada, dzielnica – „Białe Miasto” w Tel Awiwie, archeologiczne odkrycia w Megiddo, Hazor i Beer Szewie, szlak handlowy wonności i kadzideł wraz z miastami na pustyni Negew oraz miejsca święte wyznawców bahaizmu w Hajfie i zachodniej Galilei. Trzeba do tej listy dodać również Stare Miasto w Jerozolimie, które zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 1981 roku. Kandydatura tego miasta została zgłoszona nie przez Izrael, lecz przez Jordanię.
Po decyzji podjętej 21 października minionego roku w sprawie obiektów na okupowanych terytoriach palestyńskich Izrael na znak protestu ograniczył współpracę z UNESCO. Najbardziej krytykowana decyzja dotyczyła Grobu Racheli w pobliżu Betlejem, który został określony jako meczet i miejsce pielgrzymkowe islamu. Grób Racheli, żony patriarchy Jakuba, stanowi jedno z najświętszych miejsc judaizmu, ale jest też uznawane za miejsce święte przez muzułmanów. Decyzja UNESCO była w pewnym stopniu odpowiedzią na ogłoszenie przez Izrael włączenia Grobu Racheli w Betlejem oraz Grobów Patriarchów w Hebronie na listę dziedzictwa narodowego.
Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury dąży do wspierania współpracy międzynarodowej w dziedzinie kultury, sztuki i nauki oraz wzbudzanie szacunku dla praw człowieka, bez względu na kolor skóry, status społeczny czy religię. Statutowym zadaniem UNESCO jest więc nie tylko ochrona dziedzictwa kulturowego, ale również obrona praw człowieka. W ostatnich latach zarząd UNESCO wyraził ubolewanie z powodu blokady Strefy Gazy, która ma negatywne skutki na swobodny przejazd pracowników i pomocy humanitarnej. Zwrócono jednocześnie uwagę na ograniczenie dostępu do edukacji uczniów i studentów z okupowanych terytoriów palestyńskich. Ponadto UNESCO wezwało Izrael do zachowania religijnego charakteru Starego Miasta Jerozolimy, stanowiącego święte miejsce zarówno dla żydów, chrześcijan i muzułmanów.
o. dr Jerzy Kraj