„Z Ojczyzny Jezusa „
Pokój i Dobro!
W Ziemi Świętej mieliśmy już pierwszy jesienny deszcz, znak Bożego błogosławieństwa dla jej mieszkańców i dla ziemi spieczonej trwającą kilka miesięcy suszą. Deszcz był też znakiem rozpoczęcia zbioru oliwek, ponieważ jak twierdzą lokalni sadownicy nawet niewielkie opady dodają wigoru oliwkom i zwiększają zawartość oliwy o owocach. W księdze proroka Joela czytamy: „Weselcie się, synowie Syjonu, radujcie się Panem, waszym Bogiem, bo dał wam zbawienny deszcz… Klepiska napełnią się zbożem, a tłocznie będą opływały moszczem i oliwą” (Jl 2, 23-24).
Oliwne gaje malowniczo wpisane w krajobraz palestyńskiej i izraelskiej ziemi stanowią bardzo ważny element tutejszej gospodarki rolnej. Oliwka towarzyszyła licznym wydarzeniom w Biblii i inspirowała wiele porównań oraz symbolicznych odniesień. Psalmista pisze: „Ja zaś jak oliwka, co kwitnie w domu Bożym, zaufam na wieki łaskawości Boga” (Ps 52,10).
Pielgrzymom odwiedzającym Ziemię Świętą oliwki kojarzą się przede wszystkim z Górą Oliwną i najsłynniejszym ogrodem Oliwnym – Getsemani – położonym u podnóża góry przy Dolinie Cedronu. Osiem drzew oliwnych Ogrodu Getsemani stanowi bezcenną skarbnicę duchową dla chrześcijaństwa oraz historyczne i kulturalne dziedzictwo całej ludzkości. Dla każdego chrześcijanina oliwki z Ogrodu Getsemani są „żywym” nawiązaniem do Męki Chrystusa; świadectwem bezwzględnego posłuszeństwa Ojcu, aż do poświęcenia swojej Osoby dla zbawienia wszystkich ludzi. W tym miejscu Chrystus modlił się do Ojca i zawierzył się Jemu w godzinie lęku przed śmiercią, wierząc w końcowe zwycięstwo w zmartwychwstaniu.
W miniony piątek (19 października) podczas konferencji prasowej w siedzibie Radia Watykańskiego zostały ogłoszone wyniki prac badawczych drzew oliwnych z Getsemani, jakie Kustodia Ziemi Świętej zainicjowała i zleciła w celu zgłębienia wiedzy na temat ich „pochodzenia” i „wieku” oraz poznania „stanu krzepkości i konserwacji”. Badania naukowe potwierdziły tysiącletnią historię Ogrodu Oliwnego, zachowanego do naszych czasów pomimo inwazji, wojen i zniszczeń.
Podczas konferencji o. Pierbattista Pizzaballa, kustosz Ziemi Świętej podkreślił, iż „wielu pątników, kierowanych duchem pobożności ludowej, utwierdzało się w przekonaniu, że oliwki z Getsemani są tymi samymi, pod którymi Chrystus i jego uczniowie odpoczywali oraz gdzie Pan Jezus cierpiał w godzinie agonii. W konsekwencji głoszono, że drzewa te mają ponad dwa tysiące lat”. Wyniki badań podjętych przez Kustodię nie zaprzeczają przypuszczeniom wiernych, choć ustalony wiek drzew w górnej części, czyli pnia wyrastającego nad ziemię, określa się na około 900 lat. Naukowcy podkreślają jednak, że tego typu drzewa, w ich kompleksyjnej strukturze (korzenie i pnie razem wzięte) mogę poszczycić się o wiele bardziej antycznym wiekiem na mocy samoregenerującej charakterystyki tego gatunku roślin.
Podczas konferencji prasowej naukowcy z Narodowej Rady Badań, zrzeszającej specjalistów z różnych włoskich uniwersytetów ogłosili rezultaty trzyletnich badań, które pozwoliły określić, iż pnie trzech oliwek, które poddano szczegółowej analizie, można datować od połowy dwunastego wieku. Te wyniki potwierdzają relacje pielgrzymów, według których druga bazylika w Getsemani została zbudowana przez krzyżowców pomiędzy 1150 a 1170 rokiem. Wydaje się bardzo prawdopodobne, że przy okazji odbudowy bazyliki w Getsemani został odnowiony również ogród, poprzez regenerację istniejących już oliwek. Akcja odmłodzenia drzewostanu polegałaby na odcięciu części korzenia, z którego wyrosły nowe odrosty, a następnie pień nowej oliwki.
Kolejnym cennym rezultatem przeprowadzonego badania, jak to określają naukowcy, jest „rodzicielskie piętno genomu” ośmiu oliwek z Getsemani. Taka konkluzja pozwala na oświadczenie, że osiem oliwek, używając przenośni, jest „roślinami bliźniaczymi”, czyli jest „dziećmi” tego samego drzewa. W praktyce oznacza to, że w pewnym momencie historii zostały zasadzone w Ogrodzie Oliwnym sadzonki, (mniejsze lub większe pędy) pochodzące z jednej oliwki. Ten sposób rozkrzewiania jest do dzisiaj znany i używany na palestyńskiej ziemi.
Wielowiekowe oliwki z Getsemani reprezentują „zakorzenienie” oraz „pokoleniową kontynuację” wspólnoty chrześcijańskiej Kościoła Matki w Jerozolimie. Podobnie jak te oliwki – sadzone, palone, ścinane i ponownie odrastające na przestrzeni wieków z „niezniszczalnego” korzenia – również pierwsza wspólnota chrześcijańska jest pełna życia płynącego z obecności Ducha Bożego, pomimo trudności i prześladowań.
Według ewangelii, w czasach Pana Jezusa, kiedy „posiadłość” należała do rodziny ewangelisty Marka, oliwki już tam rosły i były stare. Ich późniejsza obecność jest poświadczona relacjami pozostawionymi przez historyków i pielgrzymów w ciągu wieków. Odnowienie świadomości znaczenia tego miejsca świętego i jego oliwek, medytacja wydarzeń jakie miały miejsce w „godzinie agonii” oraz wzrost pobożności i dążenia do „chwały zmartwychwstania”, do której jesteśmy powołani, to praktyczne owoce tego naukowego badania bez precedensu.
Niech w naszym pielgrzymowaniu w Roku Wiary „sędziwe” oliwki z Getsemani będą ciągle żywym wezwaniem i przypomnieniem o gotowości jaką człowiek musi mieć do „czynienia woli Bożej”, która jest podstawową cechą wyróżniającą człowieka wierzącego.
o. Jerzy Kraj OFM