Z Ojczyzny Jezusa

Pobierz Pobierz

Pokój i Dobro!
Pierwszy dzień nowego roku poświęcony jest w liturgii Kościoła celebracji tajemnicy Bogarodzicy Maryi. Jej macierzyństwo zaczęło się w chwili zwiastowania, gdy Dziewica z Nazaretu wypowiedziała swoje „fiat” Bożemu wysłańcowi, archaniołowi Gabrielowi. W ewangelii św. Łukasza czytamy: „Bóg posłał anioła Gabriela do miasta galilejskiego, zwanego Nazaret, do dziewicy poślubionej mężczyźnie imieniem Józef, z rodu Dawida. Dziewicy było na imię Maryja” (Łk 1,26-27).
W przedświątecznym okresie media światowe poinformowały, ze swoistą dozą sensacji, iż w pobliżu bazyliki Zwiastowania w Nazarecie odkryto „dom” z czasów Świętej Rodziny. Wiadomość została przekazana na konferencji prasowej zwołanej w siedzibie Międzynarodowego Centrum „Maryja z Nazaretu”, które powstaje na przeciwko franciszkańskiej posesji obejmującej nazaretańskie sanktuaria, szkołę i klasztor. Niektórzy wysunęli nawet hipotezę, jakoby odkryto sam dom Matki Bożej. Inni pisali o znalezionym „pałacu”. Co w tym archeologicznym wydarzeniu jest prawdą a co jest nadinterpretacją mediów szukających sensacyjnych informacji?
W bezpośrednim sąsiedztwie bazyliki Zwiastowania i kościoła św. Józefa, na dziedzińcu byłej szkoły sióstr św. Józefa, zostały odkryte pozostałości nazaretańskiego domu z czasów rzymskich. Podczas prac budowlanych przy nowym Centrum odkopano fragmenty murów domu posiadającego niewielki dziedziniec i dwie cysterny. Yardena Alexander, archeolog izraelskiego Departamentu Starożytności, prowadząca kampanię archeologiczną, przestudiowała ceramikę znalezioną w czasie wykopalisk prowadzonych w ostatnich miesiącach. Były tam fragmenty glinianych dzbanów oraz naczyń z wapiennego kamienia jakie używali powszechnie Żydzi w Galilei. Według opublikowanych informacji zostały odkryte najpierw pokaźne fragmenty zabudowań z XV wieku czyli z okresu mameluckiego. Pod nimi odkryto pozostałości niedużego dwupokojowego domu z wewnętrznym dziedzińcem oraz cysterną na wodę. Odkrycie rowu z zamaskowanym wejściem oraz fragmenty ceramiki z pierwszego okresu rzymskiego są dla prowadzącej archeolog dowodem, że mógł on służyć za schronienie przed Rzymianami w czasie powstania w 67 roku. Wobec tak znaczącego odkrycia chwilowo zostały wstrzymane prace przy budowie obiektów Centrum i rozważa się możliwość rozszerzenia badań archeologicznych. Jeśli nawet nie do przyjęcia jest sensacyjna hipoteza o znalezieniu mieszkania Maryi, to na pewno odkrycie jest bardzo ważnym wkładem w poznanie historii nazaretańskiej osady, której istnienie niektórzy sceptycy nawet negowali. W kontekście świąt Bożego Narodzenia odkrycie ruin domu w Nazarecie jest ponadto dowodem autentyczności ewangelicznych przekazów.
Na konferencji prasowej pani archeolog mówiła o znaczącym osiągnięciu archeologicznym, które „po raz pierwszy ukazuje dom żydowskiej osady i w ten sposób pozwala na lepsze poznanie stylu życia mieszkańców Nazaretu w czasach Pana Jezusa”. Ze źródeł pisanych wiemy, iż Nazaret w okresie panowania Rzymian był niedużą wioską leżącą w dolinie niewysokich gór, mających ok. 500 m. wysokości n.p.m, z północnej strony doliny Ezdrelonu. Osadę stanowiły skromne mieszkania podobne do tego, odnalezionego w czasie niedawnych wykopalisk. Izraelski archeolog podkreśliła, że do tej pory znaleziono liczne groby z czasów Jezusa, ale według niej „nie odkryto żadnej pozostałości mieszkań z tamtego okresu”. Czy jednak możemy zgodzić się z tym stwierdzeniem?
O. Frederic Manns z Franciszkańskiego Studium Biblijnego w Jerozolimie uważa, że stwierdzenie to ignoruje bogate dowody archeologiczne, jakie ujrzały światło dzienne w połowie ubiegłego wieku. W latach 1955-1962 franciszkańscy archeolodzy, między innymi o. Bagatti i o. Corbo przeprowadzili bardzo dokładne badania groty Zwiastowania oraz znajdującego się wokół niej terenu w południowej części antycznej wioski. Owocem tej rozległej kampanii badawczej jest dziś park archeologiczny i muzeum znajdujące przy bazylice Zwiastowania. Prowadzone przez franciszkanów wykopaliska potwierdziły nie tylko stałą cześć świętej Groty lecz również udokumentowały istnienie antycznego Nazaretu, z silosami, cysternami oraz grotami wykorzystywanymi do celów mieszkalnych.
O. Jack Karam, franciszkanin pochodzący z Nazaretu, nazwał archeologiczne odkrycie „bożonarodzeniowym darem” dla Nazaretu i dla całego chrześcijaństwa. Mark Hodara ze wspólnoty Nowa Droga (Chemin Neuf), odpowiedzialnej za budowę Międzynarodowego Centrum Maryjnego w Nazarecie stwierdził, że „Pan Jezus na pewno znał to miejsce a na podwórku tego domu mógł się nawet bawić jako dziecko”. Inna fantazjująca hipoteza sugeruje jakoby Jezus wraz z Józefem pracowali przy budowie tego domu. Postawmy sobie zatem pytanie: ilu cieślów pracowało w takim miasteczku jak Nazaret? Przypuszczalnie w czasach Jezusa mogło być kilka wyspecjalizowanych w tym fachu rodzinnych spółek. Zaspokajały one potrzeby miasteczka i okolicznych wiosek, a prawdopodobnie także pobliskiego miasta Seforis. Zawód cieśli obejmował wówczas nie tylko pracę stolarza lecz przede wszystkim „budowniczego domu”. Być może również Józef wraz z Jezusem podejmował się prac ciesielskich przy budowaniu domów. Czy Jezus miał jakiś udział w budowaniu odkrytego w Nazarecie domu? Możliwe, ale takie stwierdzenie jest tak samo prawdopodobne jak to, że Jezus bawił się tam lub odwiedzał kogoś z krewnych lub znajomych.
Abstrahując od wszelkich teorii opartych bardziej na fantazji niż na naukowych dowodach trzeba przyznać, iż odkryty dom będzie ważnym elementem powstającego Międzynarodowego Centrum „Maryja z Nazaretu”. Centrum o wymiarze ekumenicznym i wielokulturowym pragnie przy pomocy obecnych w Ziemi Świętej Kościołów chrześcijańskich oraz współudziale światowych mariologów przygotować ekspozycję ukazującą głębię tajemnicy Matki Bożej. Nowe Centrum zaproponuje pielgrzymom i tym, którzy mieszkają lub przejeżdżają przez Nazaret, trasę zwiedzania audiowizualnego. Będzie ona dopełniała wizytę w bazylice i Grocie Zwiastowania, a tym samym powiększy i pogłębi łaski Nazaretu. 25 marca 2007 ?r.? abp Michel Sabbah, ówczesny łaciński patriarcha Jerozolimy, poświęcił kamień węgielny pod budowę Międzynarodowego Centrum Maryjnego przy bazylice Zwiastowania. Przy tej okazji Nuncjusz Apostolski w Izraelu powiedział: „To Centrum będzie miejscem katechezy, dialogu, spotkań w służbie Nazaretu, Miejsc Świętych i wspólnot chrześcijańskich, które dają tutaj świadectwo autentycznej wiary Kościoła Matki Jerozolimy. To Centrum – dodał ambasador Stolicy Apostolskiej – jest pomyślane jako miejsce dla pogłębienia wiary, dla katechizacji, dla stworzenia głębszej relacji w wierze i w miłości z wszystkimi chrześcijanami, z naszymi braćmi muzułmanami i żydami oraz z wszystkimi ludźmi dobrej woli, którzy tutaj przyjeżdżają”.
Na początku nowego roku, w czasie którego jest planowane otwarcie Międzynarodowego Centrum „Maryja z Nazaretu”, jesteśmy wszyscy zaproszeni do szkoły Maryi, gdzie przez refleksję i modlitwę, prowadzeni przez Matkę Bożą, będziemy mogli spotkać Jezusa z Nazaretu w nowy i głębszy sposób.
jk