Prezydent A. Duda oddał hołd ofiarom stanu wojennego

„To był haniebny czyn, akt tchórzostwa, zdławienia woli narodu i pragnienia życia w niepodległym, suwerennym państwie. Komuniści na czele z gen. Wojciechem Jaruzelskim postanowili Polakom to odebrać” – powiedział w środę prezydent Andrzej Duda podczas finału akcji Instytutu Pamięci Narodowej „Zapal Światło Wolności”.

W 42. rocznicę ogłoszenia stanu wojennego na Placu Piłsudskiego, pod krzyżem papieskim upamiętniającym Mszę św. odprawioną przez Jana Pawła II w czerwcu 1979 r., prezydent Andrzej Duda i prezes Instytutu Pamięci Narodowej, dr Karol Nawrocki, zapalili znicze. Zrobili to także przedstawiciele korpusu dyplomatycznego i działacze „Solidarności” z lat 80. ubiegłego wieku. Uroczystość poprzedziło odmówienie różańca za ofiary systemu komunistycznego.

W 42. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego, w ramach akcji społeczno-edukacyjnej @ipngovpl „Ofiarom stanu wojennego. Zapal Światło Wolności”, Prezydent @AndrzejDuda składa pod Krzyżem Papieskim symboliczny znicz – Światło Wolności. pic.twitter.com/rCvvfu6TSP

— Kancelaria Prezydenta (@prezydentpl) December 13, 2023

Prezydent przypomniał, że wprowadzenie stanu wojennego 13 grudnia 1981 r. oznaczało zdławienie nadziei związanych z powstaniem „Solidarności”.

„Była to wiara, że Polskę Ludową – niesuwerenną, nie w pełni niepodległą, znajdującą się za żelazną kurtyną – uda się zmienić na lepsze poprzez jedność; poprzez to, że ludzie będą jedni z drugimi” – powiedział prezydent.

Dodał, że wbrew ich twierdzeniom Polakom nie groziła wówczas interwencja sowiecka.

„Wszystko to było nieprawdą. To był haniebny czyn, akt tchórzostwa, zdławienia woli narodu i pragnienia życia w niepodległym, suwerennym państwie. Komuniści na czele z gen. Jaruzelskim postanowili Polakom to odebrać, chroniąc swoje władztwo i poddaństwo wobec sowieckiego reżimu” – dodał Andrzej Duda.

Prezydent @AndrzejDuda w 42. rocznicę wprowadzenia w Polsce stanu wojennego: To był haniebny czyn, akt tchórzostwa, zdławienia woli narodu i pragnienia życia w niepodległym, suwerennym państwie. Komuniści na czele z gen. Jaruzelskim postanowili Polakom to odebrać.

Dziękuję… pic.twitter.com/wP348cmEHy

— Kancelaria Prezydenta (@prezydentpl) December 13, 2023

W swoim wystąpieniu prezydent wymienił miejsca i ofiary najgłośniejszych zbrodni stanu wojennego, między innymi górników z kopalni „Wujek”, zastrzelonych protestujących w Lubinie, Bogdana Włosika i Grzegorza Przemyka, księdza Jerzego Popiełuszkę oraz innych zamordowanych skrytobójczo w okresie stanu wojennego i kolejnych latach reżimu komunistycznego.

„Dziękuję wszystkim, którzy tu i w innych miejscach Polski składają hołd ofiarom stanu wojennego i składają podziękowania bohaterom tamtych lat, tym znanym i nieznanym. Miałem dziś okazję odznaczyć Orderami Odrodzenia Polski grupę takich niezłomnych, którzy nie poddali się i walczyli o wolną Polskę ryzykując życie, zdrowie i kariery zawodowe” – mówił prezydent.

Dodał, że jest to jednocześnie symboliczne odznaczenie całego pokolenia „Solidarności”, „tych wszystkich, którzy się nie bali i niezłomnie chcieli wolnej Polski, którą drogą pokojową odzyskaliśmy w 1989 r.” i swoją postawą przyczynili się także do upadku komunizmu w Europie Środkowej.

Na zakończenie uroczystości jej uczestnicy uczcili ofiary stanu wojennego minutą ciszy.

https://twitter.com/ipngovpl/status/1735030080038965576

Kampania społeczna „Ofiarom stanu wojennego. Zapal Światło Wolności”, organizowana przez Instytut Pamięci Narodowej po raz dziewiąty, ma na celu upamiętnienie wszystkich tych, którzy stracili życie lub w inny sposób ucierpieli w wyniku wprowadzonego 13 grudnia 1981 roku stanu wojennego. Dla upamiętnienia tragicznych wydarzeń sprzed 42 lat w oknach polskich domów zapłonęły świece. Internauci zapalili wirtualne Światło Wolności.

Zwieńczeniem uroczystości w rocznicę wprowadzenia stanu wojennego jest koncert „Cena za prawdę” w warszawskim Teatrze Polskim. Przybliży on postaci bohaterskich Polek, tworzących opozycję antykomunistyczną, takich jak: Stanisława Sobieraj, Halina Mikołajska, Alina Pieńkowska, Anna Walentynowicz czy Ewa Ernestyna Sułkowska-Bierezin. Wystąpią Sławek Uniatowski, Krystyna Prońko, Józefina, Golec uOrkiestra i Warszawska Orkiestra Sentymentalna.

Jak przypomniał IPN, akcja nawiązuje do gestu solidarności, jaki wobec Polaków represjonowanych przez juntę stanu wojennego w Wigilię Bożego Narodzenia 1981 r. wykonały rzesze mieszkańców wolnego świata. Do postawienia w oknach symbolicznych świateł wezwali wtedy prezydent USA, Ronald Reagan, oraz papież Jan Paweł II. W bożonarodzeniowym orędziu prezydent USA wspomniał o Polakach cierpiących z powodu reżimu komunistycznego. i zwrócił się do Amerykanów, mówiąc:

„Niech płomień milionów świec w amerykańskich domach będzie świadectwem, że światła wolności nie uda się zgasić” – zwrócił się do Amerykanów prezydent Ronald Reagan.

Tamtej zimy świece zapłonęły w oknie Białego Domu i w Pałacu Apostolskim w Watykanie”

O godzinie 19.30 w oknach w całej Polsce – w domach, szkołach, urzędach, a także w Pałacu Prezydenckim – pojawiła się zapalona świeca upamiętniająca wszystkich tych, którzy stracili życie lub w inny sposób ucierpieli w wyniku wprowadzonego 13 grudnia 1981 r. stanu wojennego. pic.twitter.com/6bQADR8Zbi

— Kancelaria Prezydenta (@prezydentpl) December 13, 2023

Nocą z 12 na 13 grudnia 1981 r. wprowadzono w Polsce stan wojenny. Na ulicach miast pojawiły się patrole milicji i wojska, czołgi, transportery opancerzone i wozy bojowe. Wprowadzono oficjalną cenzurę korespondencji i łączności telefonicznej. Zmilitaryzowano także najważniejsze instytucje i zakłady pracy oraz rozwiązano struktury NSZZ „Solidarność”, a także inne stowarzyszenia.

Władze PRL spacyfikowały 40 spośród 199 strajkujących w grudniu 1981 r. zakładów. Najtragiczniejszy przebieg miała akcja w kopalni „Wujek”, gdzie interweniujący funkcjonariusze ZOMO użyli broni. Zginęło dziewięciu górników. W wyniku stanu wojennego śmierć poniosło ok. 100 osób, aresztowano lub internowano łącznie ponad 10 tysięcy.

Czołgi na ulicach. 13 grudnia 1981.#StanWojenny w Polsce. pic.twitter.com/XxACg0BeFb

— Instytut Pamięci Narodowej – Oddział w Warszawie (@ipn_warszawa) December 13, 2023

Stan wojenny został zawieszony 31 grudnia 1982 r., a odwołany 22 lipca 1983 roku. Wiele wprowadzonych przez juntę Wojciecha Jaruzelskiego uregulowań prawnych obowiązywało do 1989 roku.

PAP