Prace nad przepisami VOD
W Sejmie rozpoczynają się prace nad kolejnym projektem noweli ustawy o rtv, która ma wdrożyć do polskiego prawa przepisy unijnej dyrektywy audiowizualnej w zakresie usług na żądanie (VOD). Z ubiegłorocznej noweli zapisy o VOD wykreślono po proteście internautów.
W projekcie znalazła się m.in. nowa, różniąca się od ubiegłorocznej – budzącej kontrowersje – definicja VOD. Dostawcy VOD nie będą musieli zgłaszać świadczenia tego typu usługi do wykazu w KRRiT, ale zostaną zobowiązani do składania corocznych sprawozdań.
Przepisy dotyczące VOD znalazły się w uchwalonej w marcu ub.r. przez Sejm noweli ustawy o radiofonii i telewizji, jednak po proteście internautów i wniesieniu stosownych poprawek przez Senat zostały z niej wykreślone. Tym samym implementacja dyrektywy UE jest niepełna. Termin na wdrożenie dyrektywy minął w grudniu 2009 r. W związku z tym Komisja Europejska w czerwcu tego roku pozwała Polskę do Trybunału Sprawiedliwości.
W czwartek kolejnym rządowym projektem noweli zajmie się sejmowa Komisja Kultury i Środków Przekazu.
Poza internautami ubiegłoroczny projekt krytycznie oceniali przedsiębiorcy związani z branżą internetową i telewizyjną. Ich zdaniem definicja VOD była na tyle nieprecyzyjna, że kryteria świadczenia usługi na żądanie spełniałaby właściwie każda strona internetowa, która zawiera jakiekolwiek elementy audiowizualne.
W myśl ówczesnego projektu usługą VOD byłaby usługa umożliwiająca odbiór audycji audiowizualnych „w wybranym przez odbiorcę momencie, na jego zamówienie, w oparciu o katalog ustalony przez dostawcę tej usługi”. Obecny projekt definiuje ją jako „usługę medialną świadczoną w ramach prowadzonej w tym zakresie działalności gospodarczej, polegającą na publicznym udostępnianiu audycji audiowizualnych w oparciu o katalog ustalony przez podmiot dostarczający usługę”.
Wśród wykreślonych w ub. roku zapisów spore kontrowersje budził m.in. ten, który nakładał na dostawców VOD obowiązek ich zgłoszenia do wykazu w Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji – bez względu na to, czy usługi byłyby udostępniane w internecie, w sieciach kablowych czy na platformach satelitarnych. Resort kultury, który przygotował ówczesny projekt, podkreślał, że przepisy nie dotyczą stron prywatnych, w tym m.in. blogów, bo nie dotyczy ich sama dyrektywa. Z ówczesnych wyliczeń MKiDN wynikało, że nowymi regulacjami objętych zostałoby niespełna 50 podmiotów gospodarczych.
Nowy projekt nie przewiduje obowiązku zgłoszenia świadczenia usługi VOD w KRRiT. Zgodnie z nim to Krajowa Rada sama będzie prowadzić monitoring rynku VOD „w celu ustalenia kręgu podmiotów” je dostarczających oraz w celu oceny wykonania przez te podmioty obowiązków wynikających z ustawy.
Dostawcy VOD będą jednak musieli składać coroczne (do 31 marca roku następnego) sprawozdanie z wykonania obowiązku stosowania technicznych zabezpieczeń chroniących małoletnich przed odbiorem audycji zagrażających ich fizycznemu, psychicznemu lub moralnemu rozwojowi (np. zawierających treści pornograficzne lub w sposób nieuzasadniony eksponujących przemoc), a także z obowiązku promowania audycji europejskich.
Za niezłożenie sprawozdania w terminie KRRiT mogłaby – po bezskutecznym żądaniu wyjaśnień – wydać decyzję na dostawcę VOD karę w wysokości do 1000 zł. Mogłaby ona być powtarzana po 30 dniach od upływu terminu na zapłatę poprzedniej kary.
Promowanie audycji europejskich ma – zgodnie z projektem – następować „w szczególności” poprzez odpowiednie oznaczanie pochodzenia audycji dostępnych w katalogu i umożliwienie wyszukiwania tych europejskich albo przez umieszczanie informacji i materiałów je promujących. Audycje europejskie będą musiały stanowić co najmniej 10 proc. wszystkich audycji udostępnianych w katalogu i być odpowiednio eksponowane. Obowiązek ten nie będzie dotyczyć tych katalogów, w których udostępniane są wyłącznie audycje niebędące europejskimi.
Audycje udostępniane w ramach VOD mają być obowiązkowo kwalifikowane i oznaczane dla poszczególnych grup wiekowych, podobnie jak dziś wygląda to w przypadku audycji telewizyjnych. Kopie audycji VOD ich dostawca będzie musiał przechowywać przez co najmniej 28 dni od ich usunięcia z katalogu oraz przedstawić je na żądanie KRRiT.
Projekt noweli przewiduje, że audycje VOD nie mogłyby zawierać treści nawołujących do nienawiści lub dyskryminujących ze względu na rasę, niepełnosprawność, płeć, wyznanie lub narodowość. Tak jak inne audycje również VOD byłyby objęte zakazem reklamowania wyrobów tytoniowych, napojów alkoholowych, środków odurzających czy gier hazardowych. Dotyczyłoby to także reklam skierowanych bezpośrednio do dzieci.
Przekazy handlowe w ramach VOD nie mogłyby też naruszać godności ludzkiej i zawierać treści dyskryminujących (w tym także ze względu wiek, niepełnosprawność i orientację seksualną), ani ranić przekonań religijnych lub politycznych.
W przypadku łamania tych zakazów przewodniczący KRRIT będzie mógł nałożyć na dostawcę VOD karę pieniężną w wysokości do 20-krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w poprzednim kwartale. Jej wysokość ma uwzględniać zakres i stopień szkodliwości naruszenia oraz dotychczasową działalność dostawcy VOD. Zrezygnowano z zapisu, który był w projekcie MAC, że ma ona uwzględniać także „możliwości finansowe” dostawcy.
W projekcie określono roczne limity wydatków KRRiT na wynagrodzenia osób, które będą realizować nowe zadania Krajowej Rady. W latach 2013-2022 mają one wynieść łącznie 5 mln 804 tys. zł – 539 tys. zł w roku 2013 i 585 tys. zł w latach kolejnych. Przewidziano w nim także zatrudnienie kolejnych siedmiu osób w Biurze KRRiT – czterech w departamencie monitoringu i trzech w departamencie regulacji.
PAP