75. rocznica procesu przywódców Polskiego Państwa Podziemnego

75 lat temu, 27 i 28 marca, NKWD aresztowało najważniejszych przywódców Polskiego Państwa Podziemnego. Przewieziono ich do Moskwy i osadzono w więzieniu na Łubiance.

Sowieci zwieńczyli w ten sposób prowokację, polegającą na zwabieniu polskich przedstawicieli do Rosji na rzekome narady, gwarantując im całkowite bezpieczeństwo. Wśród aresztowanych znaleźli się między innymi komendant główny Armii Krajowej gen. Leopold Okulicki ps. „Niedźwiadek” i delegat rządu na kraj Jan Stanisław Janowski. Wszyscy zatrzymani zostali wywiezieni do Moskwy i w tym samym roku postawieniu przed sowieckim sądem w tzw. procesie szesnastu.

Historyk prof. Mieczysław Ryba, podkreślił, że proces miał pokazowy i propagandowy charakter.

– Działo się to w czasie, kiedy Zachód zgodził się na cofnięcie uznania legalności polskiemu rządowi na uchodźctwie w Londynie, a więc sytuacja była tym bardziej tragiczna. Ci, których sądzono byli przedstawicielami władz Polski, które były w sojuszu z Amerykanami i Anglikami. Tzw. proces szesnastu to tragiczny los polskiego państwa, które bohatersko zmagało się z okupantem niemieckim i sowieckim. Przez tych Sowietów to państwo było publicznie, na oczach całego świata gnębione – wskazał wykładowca akademicki.

Przywódcy polskiego podziemia zostali oskarżeni między innymi o rzekomą współpracę z Niemcami i zwalczanie Związku Sowieckiego. 13 z 16 oskarżonych skazano na karę więzienia od 4 miesięcy do 10 lat. Trzy osoby uniewinniono. Końca kary nie doczekali gen. Leopold Okulicki, wicepremier Jan Stanisław Jankowski i Stanisław Jasiukowicz, którzy zginęli w sowieckim więzieniu.

 

RIRM