Konklawe – wybór Papieża

Ks. prof. dr hab. Mirosław Sitarz, kierownik Katedry Kościelnego Prawa Publicznego i Konstytucyjnego KUL.

Ten wybór jest oczekiwany. Zgodnie z prawem, będzie rozpoczynał się liturgią Mszy św. Następnie kardynałowie przejdą do Kaplicy Paulińskiej, a stamtąd do Kaplicy Sykstyńskiej, prosząc Ducha Świętego o natchnienie. Wraz z kardynałami w modlitwie uczestniczą członkowie, których Papież Benedykt XVI dołączył do Kolegium Kardynałów na mocy motu proprio z  22 lutego. W procesji wezmą również udział: wicekamerling, audytor generalny Kamery Apostolskiej, dwóch notariuszy apostolskich oraz prałaci audytorzy Roty Rzymskiej oraz prałaci Kamery Apostolskiej”.

Zanim kardynałowie przystąpią do wyborów, wszyscy muszą być zakwaterowani w Domu św. Marty. Także ci, którzy będą im usługiwać.  W Domu św. Marty mogą zamieszkać: sekretarz Kolegium Kardynalskiego, który pełni obowiązki sekretarza zebrania wyborczego; Mistrz Papieskich Ceremonii Liturgicznych z ośmioma ceremoniarzami (Papież rozszerzył – było dwóch w konstytucji) i dwoma zakonnikami – pracownikami Zakrystii Papieskiej. Może być obecny również duchowny, wybrany przez kardynała-dziekana, który pomagał w wypełnianiu urzędu kardynałowi. Ponadto, uczestnicy konklawe muszą złożyć przysięgę na ręce kardynała bądź kamerlinga oraz w obecności dwóch uczestniczących Protonariuszy Apostolskich, którzy są świadkami urzędowymi tej przysięgi. Muszą również tę przysięgę podpisać”.

Treść przysięgi, którą będą składać uczestnicy konklawe, którzy NIE SĄ kardynałami:

Ja (imię i nazwisko) przyrzekam i przysięgam, dochować całkowitej tajemnicy wobec kogokolwiek, kto nie należy do Kolegium Kardynałów elektorów i to na zawsze, o ile nie otrzymam specjalnego upoważnienia danego wyraźnie nam przez nowo wybranego Papieża, albo jego następców, odnośnie tego wszystkiego, co dotyczy bezpośrednio lub pośrednio głosowań i obliczania głosów przy wyborze Papieża. Równocześnie przyrzekam i przysięgam powstrzymać się od wykorzystania  jakiegokolwiek aparatu nagrywającego słuchowego lub wizyjnego, odnośnie do tego co w okresie wyboru dokonuje się granicach Państwa Watykańskiego, a szczególnie tego, co bezpośrednio lub pośrednio, w jakikolwiek sposób łączy się z czynnościami związanymi z tymże wyborem. Oświadczam, że tę przysięgę składam świadomy, że jej złamanie spowoduje w stosunku do mnie karę ekskomuniki latae sententiae,  zarezerwowaną Stolicy Apostolskiej. Tak mi dopomóż Panie Boże i te Święte Ewangelie, których ręką moją dotykam.

Wszyscy uczestnicy są zobowiązani do podpisania tej przysięgi według powyższej formuły.

PROCEDURA WYBORU

Procedura wyboru jest poprzedzona czynnościami liturgicznymi. Po wejściu do Kaplicy Sykstyńskiej kardynałowie wysłuchują konferencji duchownego. Wcześniej, muszą złożyć przysięgę określoną w konstytucji, że będą wiernie jej przestrzegać, nie będą ulegać żadnym wpływom oraz dochowają tajemnicy. Głosowanie może się odbyć dopiero na drugim spotkaniu.  Zanim kardynałowie złożą przysięgę i wysłuchają konferencji, a także gdy pozostaną sami – kardynał przewodniczący ma obowiązek zapytać wszystkich kardynałów czy może przystąpić do rozpoczęcia czynności związanych z wyborem – czy należy jeszcze coś wyjaśnić odnośnie norm i sposobów ustalonych w konstytucji „Universi Dominici Gregis”.  Jeśli nie będzie wątpliwości, kardynałowie przystąpią do głosowania.

Procedura głosowania przebiega w trzech fazach. Pierwsza faza polega na przygotowaniu i rozdzieleniu kart do głosowania przez ceremoniarzy, którzy przekazują przynajmniej dwie lub trzy karty każdemu kardynałowi elektorowi. Następnie, wylosują wśród kardynałów trzech skrutatorów, trzech do zebrania głosów od kardynałów chorych, którzy znajdują się w infirmerii, a także trzech rewizorów. Dopiero po ukonstytuowaniu się zarówno tych skrutatorów jak i rewizorów można przystąpić do głosowania. W tej fazie należy rozdać te karty, które mają określony wygląd. Karta powinna być w formie prostokąta i zawierać w górnej części napis: wybieram na najwyższego kapłana (po łacinie)  i pozostawić miejsce, tak, aby każdy kardynał mógł wpisać kogo wybiera. Dokonuje tego w taki sposób, aby nikt inny nie mógł odczytać i w miarę możliwości, żeby to pisał nie własnym charakterem, ale tak, aby był trudno rozpoznawalny. Po wypisaniu karty, każdy kardynał składa ją na pół  i wkłada do przygotowanej urny. Lecz zanim to zrobi musi złożyć przysięgę, następującej treści:

„Powołuję na świadka Chrystusa Pana, który mnie osądzi, że mój głos jest dany na tego, który według woli Bożej powinien być, moim zdaniem, wybrany”.

Po czym kładzie kartkę na talerzu i nim wprowadza do urny. Po wypełnieniu tych czynności kłania się przed ołtarzem i wraca na swoje miejsce.

Ostatni kardynał – diakon ma obowiązek wpuścić i wypuścić tych kardynałów, którzy mają kompetencje do odebrania głosów od kardynałów chorych, którzy zostawiają klucz od urny, którą zabierają ze sobą. Następnie te głosy, które zostały złożone w Kaplicy Sykstyńskiej zostają przemieszane razem z głosami od kardynałów chorych, nie przebywających w kaplicy. Po wymieszaniu tych kart następuje liczenie wyłącznie kart – czy liczba kart zgadza się z liczbą głosujących- zarówno w infirmerii jak i w Kaplicy Sykstyńskiej.  Jeśli ta liczba nie zgadzałaby się, nie ma głosowania, kartki są palone. Natomiast jeśli się zgadza, następuje dalsze liczenie kart, a te karty po kolei  liczą skrutatorzy.

Pierwszy skrutator bierze kartę, odczytuje po cichu i podaje drugiemu, który czyni to samo. Następnie trzeci z nich czyta ją na głos. Wszyscy kardynałowie zapisują imię i dopiero po odczytaniu i przeliczeniu wszystkich rewizorzy mają obowiązek sprawdzić każde głosowanie na nowo. Kardynał ma obowiązek nawlec wszystkie głosy, na nitkę w górnej części tak, aby wszystko było jasne i dopiero można je spalić. Ale jeśli w pierwszym głosowaniu nie uzyskał żaden kandydat 2/3 głosów, wówczas dopiero po drugim głosowaniu karty są spalane razem z tymi z pierwszego i drugiego głosowania„

LICZBA TUR GŁOSOWANIA

Pierwszego dnia mogą być tylko trzy głosowania. Drugiego i trzeciego dnia – cztery. Jeśli po trzech dniach nie będzie wybrany biskup Rzymu, wówczas następuje dzień przerwy. Kardynałowie mają czas na refleksję, na modlitwę, na dyskusję. Tego dnia pierwszy kardynał- diakon głosi  konferencję do wszystkich kardynałów. Jeśli w ciągu następnych trzech dni nie wybrano biskupa Rzymu, wówczas, po tych trzech kolejnych dniach głosi medytację kardynał- prezbiter. Następne trzy dni, jeśliby nie doszło do wyboru, wówczas głosi kardynał -biskup taką medytację, refleksję. Jeżeli i po tym nie doszłoby do wyboru biskupa Rzymu, wówczas kardynałowie mają się zastanowić w jaki sposób postąpić, aby wyboru dokonać. Nigdy nie mogą odstąpić od głosowania osobistego. Papież stanowi, iż wówczas dwóch kandydatów, którzy uzyskali największą liczbę głosów nie może głosować. Mają głos bierny, natomiast nie mogą sami na siebie głosować, tak jak było w kodeksie z 1917 roku”.

SYMBOL WYBORU NASTĘPCY ŚW. PIOTRA – BIAŁY DYM UNOSZĄCY SIĘ Z KAPLICY SYKSTYŃSKIEJ

To jest już zwyczajowe. W XX wieku konklawe trwało najdłużej – 10 dni, ale miejmy nadzieję, że to zbliżające się konklawe nie będzie tyle trwało.

RIRM