„Z Ojczyzny Jezusa „
Pokój i Dobro!
Córko moja, mów światu całemu o niepojętym miłosierdziu moim. Pragnę, aby
święto Miłosierdzia było ucieczką i schronieniem dla wszystkich dusz, a
szczególnie dla biednych grzeszników” (Dz 699). Przesłanie Jezusa skierowane do
św. siostry Faustyny jest fundamentem ustanowienia Święta Miłosierdzia w drugą
niedzielę po Zmartwychwstaniu, kończącą radosny czas oktawy Wielkanocy.
Święto Miłosierdzia Bożego, to okazja do refleksji nad tym, co ostatecznie
jest podstawą radości i nadziei paschalnego czasu. Św. Piotr poucza w liście:
Bóg w swoim wielkim miłosierdziu zrodził nas na nowo do żywej nadziei przez
powstanie z martwych Jezusa Chrystusa” (1Pt 1,3). W Jerozolimie, organizacją
uroczystości Niedzieli Miłosierdzia zajęły się siostry ze zgromadzenia Matki
Bożej Miłosierdzia posługujące w sanktuarium Biczowania. W konkatedrze
patriarchatu łacińskiego o godz. 15 rozpoczęła się Godzina Miłosierdzia z
medytacją i koronką odmawianą w różnych językach. O godz. 16 w uroczystej Mszy
św. pod przewodnictwem bpa pomocniczego Williama Shomali, o pokój i
miłosierdzie dla nas i dla całego świata” modliło się wielu kapłanów, sióstr
zakonnych oraz lokalnych wiernych i pielgrzymów.
Tajemnica miłosiernego Jezusa jest zakorzeniona w objawiającej się miłości
Boga do człowieka. Historia uczniów idących do Emaus, opisana przez św. Łukasza
(24,23-35), jest piękną narracją, zawierającą przesłanie wielkanocnej prawdy o
bliskości Jezusa na drodze życia każdego wierzącego. Trudno dziś jednoznacznie
wskazać, gdzie znajdowało się ewangeliczne Emaus.
W poniedziałek wielkanocny liczni chrześcijanie modlili się w sanktuariach
upamiętniających spotkanie zmartwychwstałego Pana z dwoma uczniami zmierzającymi
do Emaus. Najliczniejsza pielgrzymka, mimo murów i kontroli na punkcie
granicznym, przybyła do franciszkańskiego sanktuarium Łamania Chleba” w
arabskiej wiosce Al-Qubeibeh. Również w benedyktyńskim kościele w Abu Gosh była
celebrowana uroczysta eucharystia wspominająca ewangeliczny epizod. Trzecim
miejscem, do którego pielgrzymowali wierni, były ruiny sanktuarium w
Emaus-Nikopolis, blisko Latrun. Ewangelista Łukasz nie dostarcza nam jasnych
wskazówek określających położenie wioski. Stąd tradycja różnych miejsc
pretendujących to miana ewangelicznego sanktuarium.
Najstarszym z nich jest Emaus-Nikopolis. Zostało ono utożsamione z Jezusowym
Emaus w III w., głównie za sprawą Juliusza Afrykańczyka oraz chrześcijańskich
pisarzy Orygenesa i Euzebiusza. Krzyżowcy zbudowali w Nikopolis kościół na
bizantyjskich ruinach. Utożsamianie Emaus-Nikopolis z ewangeliczną wioską staje
się jednak mało prawdopodobne, jeśli bierzemy pod uwagę łukaszowy opis. Według
większości manuskryptów Emaus znajdowało się w odległości 60 stadiów (11,5 km)
od Jerozolimy, co umożliwiało dwóm uczniom szybki powrót do Jerozolimy, wejście
do miasta, zanim zamknięto bramy i poinformowanie Apostołów o spotkaniu ze
Zmartwychwstałym. Nikopolis znajduje się natomiast w odległości 160 stadiów
(dokładnie 176 stadiów, czyli ok. 31 km) co oznaczałoby około 6 godzin
intensywnego marszu. Ponadto należy pamiętać, że w opisie ewangelicznym Emaus
jest wioską, osadą, podczas gdy Emaus-Nikopolis w I w. było dość znaczącym
ośrodkiem miejskim.
Miasto Nikopolis leżało na żyznej równinie Szefela, na skrzyżowaniu dróg
prowadzących znad morza do Jerozolimy oraz łączących północ z południem kraju.
Nazwa Emaus pochodzi od hebrajskiego Chammot” oznaczającego gorące źródła” lub
zdroje”. W III w. po Chr. nadano mu grecką nazwę Nikopolis, co znaczy miasto
zwycięstwa”. Według księgi Jozuego słońce i księżyc zatrzymały się nad pobliską
doliną Ajalon, podczas gdy Izrael walczył ze swoimi wrogami (Joz 10, 12-15). W
165 roku przed Chr. Juda Machabeusz odniósł tutaj ważne zwycięstwo nad greckimi
wojskami Nikanora. Otworzyło to drogę do Jerozolimy i umożliwiło Żydom
oczyszczenie Świątyni i odnowienie kultu; zwycięstwo to jest obchodzone
corocznie jako święto Chanuka.
W okresie bizantyjskim Emaus-Nikopolis było ważną stolicą biskupią. Obecnie
biskupem tytularnym Emaus-Nikopolis jest Giacinto-Boulos Marcuzzo, biskup
pomocniczy łacińskiego patrirarchy Jerozolimy pełniący funkcję wikariusza
patriarchalnego dla Izraela w Nazarecie.
Na przestrzeni wieków pamięć o antycznej tradycji sanktuarium w Nikopolis
zanikła. Dopiero w 1878 roku, z inicjatywy błogosławionej Mariam Baouardy,
karmelitanki z Betlejem zakupiły to miejsce i zaadoptowały je na potrzeby kultu.
Wykopaliska archeologiczne wydobyły na światło dzienne pozostałości dwóch
nakładających się na siebie bazylik bizantyjskich z pięknymi mozaikami i
baptysterium oraz ruiny kaplicy Krzyżowców. Od 1993 roku opiekę nad miejscem
sprawuje Wspólnota Błogosławieństw, założona we Francji.
Na zakończenie pragnę wszystkich zaprosić do duchowego pielgrzymowania z
kard. Stanisławem Dziwiszem. W dniu dzisiejszym (poniedziałek – 16.04)
rozpoczęła się dziękczynna pielgrzymka archidiecezji krakowskiej za dar
beatyfikacji Jana Pawła II. Jej organizatorem jest Komisariat Ziemi Świętej w
Krakowie. Śladami bł. papieża Polaka 600 pielgrzymów pod przewodnictwem
arcypasterza metropolii krakowskiej będzie nawiedzać sanktuaria Ziemi Świętej. W
niedzielę 22 kwietnia, uroczysta eucharystia zostanie odprawiona nad wodami
Jeziora Galilejskiego, w sanktuarium prymatu Piotra w Tabdze, podczas której
kard. Dziwisz przekaże Kustodii Ziemi Świętej relikwie bł. Jana Pawła II,
wielkiego apostoła Miłosierdzia Bożego.
o. dr Jerzy Kraj OFM