„Z Ojczyzny Jezusa „
Pokój i Dobro!
„[Jezus] poprowadził ich za miasto w kierunku Betanii. Podniósł ręce i błogosławił ich. A podczas błogosławieństwa oddalił się od nich i został uniesiony do nieba” (Łk 24, 50-51).
Misterium Chrystusa, Odkupiciela świata, opiera się na czterech podstawowych prawdach wiary. Są nimi Jego wcielenie, śmierć, zmartwychwstanie i wniebowstąpienie. W dzisiejszą niedzielę celebrujemy uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego. Według przekazu św. Łukasza, który w Dziejach Apostolskich pisze, iż po zmartwychwstaniu Panu Jezus ukazywał się apostołom przez czterdzieści dni, liturgiczne wspomnienie przypada na czwartek szóstego tygodnia Wielkanocy, lecz ze względu na wymogi duszpasterskie zostało przesunięte na siódmą niedzielę tego okresu. W Jerozolimie uroczystości odbyły się jednak tradycyjnie 40 dni po zmartwychwstaniu, czyli w miniony czwartek. Miejscem liturgii była nieduża kaplica na szczycie Góry Oliwnej, która od XIII wieku jest w rękach muzułmanów.
Jak informuje nas ewangelista Łukasz pożegnanie ze Zmartwychwstałym Jezusem nastąpiło poza miastem w kierunku Betanii, czyli na wschód od murów Jerozolimy, z drugiej strony doliny Cedronu. Ten sam autor na początku Dziejów Apostolskich precyzuje: „Potem wrócili do Jeruzalem z góry zwanej Oliwną, która znajduje się blisko Jeruzalem, w odległości drogi szabatowej” (Dz 1, 12), Kiedy Jerozolima została zniszczona, a po odbudowie ustanowiona stolicą prowincji rzymskiej, judeo chrześcijanie otoczyli szczególną czcią Górę Oliwną. Wymownym świadectwem ważności tego miejsca było wybudowanie na jej szczycie jednej z trzech pierwszych bazylik, przypisywanych św. Helenie, matce cesarza Konstantyna Wielkiego. Obok konstantyńskiej świątyni wzniesionej nad mistyczną grotą nauczania Pana Jezusa, już pod koniec IV wieku dzięki ofiarności Pomenii, zasobnej pątniczki z Konstantynopola, zostało wzniesione w bezpośrednim sąsiedztwie pierwsze sanktuarium Wniebowstąpienia Pańskiego. Źródła historyczne opisują nie tylko jego architekturę, lecz również liturgiczne celebracje sprawowane regularnie przez wspólnoty monastyczne powstałe wokół sanktuarium, którym z okazji uroczystości przewodniczył biskup jerozolimskiego Kościoła.
Wojna perska a następnie inwazja wyznawców Allaha w pierwszej połowie VII wieku zniszczyły nie tylko bizantyńskie budowle, ale przede wszystkim przerwały kwitnące życie religijne Jerozolimy. Pielgrzym Teodozjusz około 530 roku wylicza na Górze Oliwnej 24 kościoły, które w większości należały do klasztorów. 40 lat później Anonimowy Pątnik z Piacenzy pisze o „całym mnóstwie zakonników i zakonnic”. Chrześcijanie wrócili do Jerozolimy, i odbudowali sanktuaria, w tym również kościół Wniebowstąpienia, dopiero w XII wieku pod rządami łacińskiego królestwa Jerozolimy. Po wypędzeniu krzyżowców kościoły legły ponownie w gruzach a chrześcijaństwo zamarło.
Wielką rolę w odzyskiwaniu praw do Miejsc Świętych oraz w odbudowywaniu wspólnoty chrześcijańskiej mają franciszkanie z Kustodii Ziemi Świętej. Jeden z szesnastowiecznych pielgrzymów zaświadcza, że franciszkanie „mają klucz do miejsca Wniebowstąpienia i w dniu wstąpieniu do nieba Pana Jezusa udają się tam, by doprawiać uroczystą liturgię”. W późniejszych wiekach prawo do uczczenia „świętych śladów Zbawiciela” otrzymały również inne wspólnoty chrześcijańskie. Od zatwierdzenia w 1852 roku tureckiego dekretu, znanego jako zasady status quo, w miejscu Wniebowstąpienia Pańskiego na szczycie Góry Oliwnej celebrują oprócz katolików również prawosławni Grecy, Ormianie, Koptowie i Syryjczycy.
W tym roku, przy zbieżności dat obchodzenia paschy, do sanktuarium Wniebowstąpienia przybyły wszystkie wspólnoty. Uroczystości rozpoczęły się ingresem franciszkanów, oficjalnych przedstawicieli Kościoła katolickiego. Warto podkreślić, że przywilej pierwszeństwa jaki posiadają katolicy wyraża się w praktyce prawem wyłączności do kaplicy Wniebowstąpienia. Jej wnętrze jest przystrojone dekoracyjnym materiałem, na centralnym miejscu wisi obraz przedstawiający apostołów wpatrzonych w powracającego do domu Ojca Jezusa, a w środku kaplicy stoi ołtarz do sprawowania eucharystii. Pozostałe wspólnoty swoje liturgie odprawiają przy polowych ołtarzach pod namiotami ustawionymi wokół kaplicy.
W celebracji pierwszych nieszporów oraz w całonocnym czuwaniu wzięli udział kapłani, zakonnicy, osoby życia konsekrowanego, lokalni wierni oraz liczni pielgrzymi z całego świata. O godz. 23 rozpoczęła się brewiarzowa Liturgia Godzin, po której około północy abp Antonio Franco, nuncjusz apostolski w Izraelu przewodniczył Mszy św. sprawowanej w historycznym miejscu Wniebowstąpienia. Eucharystie w różnych językach, w tym również po polsku, były celebrowane co pół godziny od północy do 5.30, kiedy została odprawiona uroczysta Msza św. pod przewodnictwem wikariusza Kustodii Ziemi Świętej. O. Artemio Vitores podkreślił znaczenie historyczności miejsca celebracji i przypomniał teologiczny wymiar Wniebowstąpienia. Chrystus uwielbiony, przebywający z Bogiem, równocześnie jest z nami „po wszystkie dni…”. Celebracja Wniebowstąpienia nie akcentuje rozstania się Jezusa ze światem, lecz jego ostateczne zwycięstwo i przypieczętowanie tajemnicy naszego zbawienia. Zmartwychwstały i siedzący po prawicy Ojca Chrystus jest dla każdego wierzącego „wzorem pielgrzymiej drogi” do niebieskiej ojczyzny, „nowego Jeruzalem”, gdzie jest meta naszego ziemskiego pielgrzymowania.
o. dr Jerzy Kraj