Wystawa plenerowa „Stan wojenny 1981-1983. Wojna z narodem polskim”
Ofiary i sprawcy stanu wojennego, manifestacje uliczne i robotnicy w stoczni, sceny z procesów zomowców – to m.in. tematy zdjęć eksponowanych na 44 tablicach wystawy plenerowej, stworzonej przez Polską Wytwórnię Papierów Wartościowych w Warszawie.
Plenerowa ekspozycja na ogrodzeniu Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych jest rodzajem fotograficznego dokumentu stanu wojennego, tragicznych wydarzeń, będących następstwem działań Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego. Ukazuje przygotowania, przebieg, ofiary i sprawców stanu wojennego. Pokazuje też znaczenie drugiej pielgrzymki papieża Jana Pawła II w 1983 r.
Fotogramy opatrzone tekstem, w wersji polskiej i angielskiej, mają – zgodnie z założeniami organizatora wystawy – „upamiętnić wszystkich tych, którzy poświęcili szczęście rodzinne, zdrowie, a czasem także życie dla walki o wolną i niepodległą Polskę, którzy opowiedzieli się przeciwko (…) komunistycznemu reżimowi”.
Na jednym ze zdjęć przejmująca, pełna dramatycznego wyrazu twarz kobiety – matki jednego z górników poległych podczas pacyfikacji kopalni „Wujek”. Janina Stawisińska rozpłakała się po wysłuchaniu wyroku w procesie byłych zomowców, oskarżonych o strzelanie do górników w kopalniach „Wujek” i „Manifest Lipcowy”. Fotografia została zrobiona w Katowicach 31 maja 2007 r.
Na większości zdjęć stan wojenny i jego tragiczne wypadki zostały ukazane poprzez losy konkretnych osób, np. górników z KWK „Wujek”, najmłodszej ofiary stanu wojennego – niespełna 17-letniego Emila Barchańskiego czy niewiele starszego Antoniego Browarczyka.
Jak zaznacza inicjator zorganizowania wystawy Piotr Wojciechowski, prezes PWPW S.A. przy okazji tej ekspozycji chodziło o mocne podkreślenie, że „w wyniku wprowadzenia stanu wojennego tragiczną śmierć poniosło ponad stu naszych rodaków w imię solidarności, wolności i niepodległości. Obok takiej ofiary nie można przejść obojętnie, zwłaszcza w 35. rocznicę tych dramatycznych i krwawych wydarzeń”.
Fotografie, które znalazły się na wystawie pochodzą m.in. z archiwów Instytutu Pamięci Narodowej, Wojskowego Biura Historycznego i Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, Archiwum Fotografii Ośrodka „KARTA”, Społecznego Komitetu Pamięci Górników KWK „Wujek” w Katowicach Poległych 16 grudnia 1981 r., PAP, Agencji „East News” i „Forum”.
Pokazywane są także fotografie – symbole, udostępnione przez rodzinę autora zdjęć – Krzysztofa Raczkowiaka, jednego z najsłynniejszych lubińskich fotografów z sierpnia 1982 r. Znajdują się na niej też zdjęcia z wcześniejszej wystawy „Ofiary stanu wojennego” Anny Beaty Bohdziewicz i Mariusza Hermanowicza.
Wystawa została przygotowana przez Polską Wytwórnię Papierów Wartościowych we współpracy z Wojskowym Biurem Historycznym, Instytutem Pamięci Narodowej i Komisją Krajową NSZZ „Solidarność” w związku z przypadającą w grudniu tego roku 35. rocznicą „jednego z najbardziej ponurych wydarzeń w najnowszej historii Polski, jakim było wprowadzenie przez reżim komunistyczny stanu wojennego na terenie całego kraju”.
Otwarcie wystawy pt. „Stan wojenny 1981-1983. Wojna z narodem polskim” poprzedziła zorganizowana w siedzibie PWPW S.A. poniedziałkowa konferencja z udziałem Tadeusza Płużańskiego i Piotra Andrzejewskiego ze Społecznego Trybunału Narodowego.
Wystawa plenerowa „Stan wojenny 1981-1983. Wojna z narodem polskim” na ogrodzeniu Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych przy ul. Sanguszki 1 w Warszawie.
PAP/RIRM