Wicemin. M. Warchoł dla „Naszego Dziennika”: Będzie kara za udział w obcym wywiadzie, ale również za prowadzenie działalności wywiadowczej jako zespół zachowań podejmowanych na szkodę własnej Ojczyzny

Przede wszystkim chcemy wreszcie karać za zdradę Ojczyzny, ponieważ do tej pory karalny był jedynie udział w obcym wywiadzie. Natomiast jeśli chodzi o zdradę Ojczyzny – przestępstwo bardzo naganne, to tutaj, niestety, nie było przepisów, które pozwalałyby na karanie tego typu zachowań. Zatem wprowadzamy do Kodeksu karnego definicję działalności wywiadowczej. Będzie kara za udział w obcym wywiadzie, ale również za prowadzenie właśnie działalności wywiadowczej jako zespół zachowań podejmowanych na szkodę własnej Ojczyzny – mówi w rozmowie z „Naszym Dziennikiem” wiceminister sprawiedliwości, poseł Solidarnej Polski, Marcin Warchoł.

***

Propozycje przepisów w sprawie zaostrzenia kar za szpiegostwo są już gotowe. Jakie są główne założenia projektu?

– Przede wszystkim chcemy wreszcie karać za zdradę Ojczyzny, ponieważ do tej pory karalny był jedynie udział w obcym wywiadzie. Natomiast jeśli chodzi o zdradę Ojczyzny – przestępstwo bardzo naganne, to tutaj, niestety, nie było przepisów, które pozwalałyby na karanie tego typu zachowań. Zatem wprowadzamy do Kodeksu karnego definicję działalności wywiadowczej. Będzie kara za udział w obcym wywiadzie, ale również za prowadzenie właśnie działalności wywiadowczej jako zespół zachowań podejmowanych na szkodę własnej Ojczyzny.

Co wymusza akurat taką zmianę?

– Zagrożenie Polski, sytuacja, w jakiej się znajdujemy po wybuchu wojny na Ukrainie – to, że jesteśmy państwem bezpośrednio graniczącym z obszarem wojny, a jednocześnie krajem transgranicznym – to sprawia, że jesteśmy w sposób wyjątkowy narażeni na różnego rodzaju niebezpieczeństwa. Szpiegostwo ma to do siebie, że może narazić na utratę zdrowia i życia miliony ludzi. To wyjątkowo niebezpieczne przestępstwo, stąd też tego typu rozwiązania. Dlatego rozszerzamy znamiona przestępstwa szpiegostwa – również przeciwko państwu polskiemu. Karana będzie działalność szpiegowska na rzecz obcego państwa, ale również wszystkie formy, które ją maskują. Jak wspomniałem, obecne przepisy nie pozwalają na ściganie np. samego pozyskiwania informacji godzących w interesy państwa polskiego.

Ten projekt przewiduje objęcie karalnością również tzw. działalność wywiadowczą. Na czym to będzie polegać?

– Chodzi o pozyskiwanie lub przekazywanie wiadomości, których ujawnienie lub wykorzystanie może naruszyć interes państwa w zakresie ochrony niepodległości, integralności terytorialnej, bezpieczeństwa wewnętrznego, zewnętrznego czy obronności. Ponadto w proponowanych rozwiązaniach znajdą się również przepisy odnośnie do kar za samo przygotowanie. Mianowicie nowelizacja wprowadza kary za przygotowanie działań szpiegowskich, a także za nieumyślną postać szpiegostwa.

W jakim celu?

– Musimy wyprzedzić tworzenie przez podejrzanego linii obrony polegającej na zasłanianiu się nieświadomością o przekazywaniu informacji na rzecz obcego wywiadu. Często bywa tak, że podejrzany tłumaczy się, iż nie wiedział, że przekazuje informacje, które mogą zaszkodzić własnej Ojczyźnie. Wprowadzimy również surowszą karalność funkcjonariusza publicznego za przestępstwo szpiegostwa – włącznie z karą dożywotniego pozbawienia wolności. Następnie karalne będzie samo zgłaszanie gotowości działania na rzecz obcego wywiadu, co dziś jest bezkarne. Wprowadzamy też zmiany do Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu po to, żeby działania ABW czy AW zostały rozszerzone również na tego typu zachowania. Swoją drogą działalność wywiadowcza jest najważniejszą częścią tego projektu. Działalnością wywiadowczą jest także zespół czynności podejmowanych w interesie lub na rzecz obcego państwa, ale też zagranicznego podmiotu. Fundacje czy stowarzyszenia mogą być tworzone po to, żeby zamaskować działalność szpiegowską, działalność wywiadowczą. Mam na myśli działalność wywiadowczą podejmowaną na rzecz obcego państwa lub zagranicznego podmiotu, która narusza interes Polski, ingeruje w ustrój czy gospodarkę. Często zdarzają się działania hybrydowe, maskujące, bo przecież nikt nie przyzna się, że działa w obcym wywiadzie, tylko podejmuje różne działania przez rozmaite podmioty pośredniczące.

Czy przygotowując reformę, wzorowali się Państwo na przykładach innych krajów?

– Oczywiście. Proponowane rozwiązania są wzorowane na mechanizmach funkcjonujących już w innych państwach. Naszym rozwiązaniom najbliżej jest do rozwiązań francuskich, ale także do tych, które funkcjonują w Szwecji, Niemczech czy Wielkiej Brytanii. Bardzo dobry projekt ws. zwalczania przestępstwa szpiegostwa ma też Estonia.

Wzorowaliśmy się również na rozwiązaniach austriackich, fińskich, francuskich, które pozwalają na karanie zachowań już na przedpolu popełnienia czynu zabronionego, zachowań przygotowujących tego typu działalność szpiegowską, a także zachowań o charakterze nieumyślnym – czy ktoś na podstawie towarzyszącej rozmowie okoliczności mógł spodziewać się, że rozmawia z agentem, ze zdrajcą.

Pamiętajmy też, że biznes ma narodowość i często za interesami gospodarczymi kryją się interesy państw, dlatego w tym obszarze też będą zmiany, które wymusza życie w sytuacji, kiedy naruszone będą interesy Narodu.

A zatem nie tylko politycy, ale też ludzie zajmujący się biznesem będą musieli zachować daleko idącą ostrożność?

– Tak. O to właśnie chodzi – zwłaszcza że dzisiaj biznes jest powiązany z polityką, z bezpieczeństwem państwa. Nie może się ktoś tłumaczyć, że prowadzi biznes i tym samym wspiera mocarstwo, które właśnie przez biznesy gromadzi fundusze na wojsko zabijające niewinnych ludzi. Najlepszy przykład mamy dzisiaj z Rosją. Z czego wyrosła potęga reżimu Władimira Putina? No właśnie z tego, że był karmiony od wielu lat przez Berlin oraz Brukselę i że mimo tego, że w 2014 r. napadł na Krym, to te relacje biznesowe z Berlinem cały czas trwały. Interesy są zatem wprost związane z bezpieczeństwem państwa.

Warto zwrócić uwagę na jeszcze jedno: mianowicie w rozdziale 19 art. 3 szwedzkiego KK jest przepis, że kto, będąc powołanym do prowadzenia negocjacji w imieniu kraju z obcym państwem lub do dbania o interesy kraju w inny sposób w relacjach z osobą reprezentującą interesy obcego państwa nadużywa przyznanych mu uprawnień do reprezentowania kraju lub innego stosunku zaufania, przez co wyrządza krajowi istotną szkodę – winny jest nadużycia zaufania w negocjacjach z obcym państwem i podlega karze pozbawienia wolności od 2 lat do lat 18 albo karze dożywotniego pozbawienia wolności. To jest bardzo szeroka definicja, ale tak Szwedzi pojmują zdradę. Przyznam, że bardzo dużo dowiedzieliśmy się z lektury zagranicznych regulacji wspomnianych wcześniej państw. To pokazuje, jak mocno te kraje chronią swój narodowy interes, interes swoich obywateli. My też musimy zacząć to robić. Nasz KK nie tylko w tym punkcie stworzony w 1997 r. jest jednym wielkim prezentem dla przestępców i wyrazem tego jest również cytowany już art. 130, który de facto zapewnia szpiegom bezkarność. Dlatego chcemy karać szpiegostwo nieumyślne, przygotowanie do szpiegostwa, samo zgłaszanie gotowości do szpiegostwa, a także chcemy objąć reformą działalność wywiadowczą, gdzie karalne będzie szkodzenie interesom swojego kraju, a więc to, co mają już inne kraje: Austria, Niemcy, Francja, Wielka Brytania czy Estonia. Najwyższy czas, żebyśmy jako kraj najbardziej narażony, będący w bezpośrednim sąsiedztwie z wojną, również takie nowoczesne przepisy mieli dla bezpieczeństwa państwa i naszych obywateli.

Kiedy nowe przepisy wejdą w życie?

– Projektowane przepisy będą przedmiotem prac w Sejmie i mają mieć formę projektu poselskiego. Jako że to jest kwestia legislacyjna dotycząca zmian w KK, to ścieżka jest wydłużona. Wypracowany kształt rozwiązań jest gotowy do prac parlamentarnych i liczę, że do końca tego roku te przepisy zostaną przyjęte przez Sejm. Jeśli wejdą w życie, to państwo polskie będzie zdecydowanie bezpieczniejsze.

Dziękuję za rozmowę.

 

Mariusz Kamieniecki/”Nasz Dziennik”