Warszawa: Dokumenty batalionów „Parasol” i „Zośka” w Archiwum Akt Nowych

Cenne dokumenty dotyczące działań batalionów Armii Krajowej „Parasol” i „Zośka” podczas niemieckiej okupacji Polski trafiły we wtorek do Archiwum Akt Nowych (AAN) w Warszawie. Archiwalia zostały udostępnione na stronie internetowej AAN.

Dokument z 1 września 1943 r. powołujący do życia batalion „Zośka”, podpisany przez Ryszarda Białousa ps. Jerzy oraz dokumenty związane z akcją bojową „Koppe” z 11 lipca 1944 r. udostępniło Archiwum Akt Nowych (AAN) na swojej stronie internetowej (http://www.aan.gov.pl/art,252,dokumenty-batalionu-ak-parasol), wśród innych archiwaliów dotyczących działań Armii Krajowej (AK).

Cenne dokumenty placówka otrzymała – z jednym wyjątkiem – od, jak go określił dyrektor AAN Tadeusz Krawczak: „wybitnego historyka Podziemnego Państwa Polskiego, który chciał zostać anonimowy”.

Akt powołania batalionu „Zośka” przekazał do AAN Zbigniew Ostoja-Rylski ps. „Brzoza” żołnierz „Parasol”.

„Przeszłość tworzy przyszłość, jak się nie pamięta o przeszłości to nie ma przyszłości. (…) Jestem dumny, że walczyłem w tym batalionie” – powiedział Ostoja-Rylski.

W dokumentacji akcji „Koppe” można zobaczyć m.in. oryginalną mapę używaną przez uczestników akcji, zestawienia finansowe wydatków z nią związanych, wykazy podróży żołnierzy „Parasola” na trasie Warszawa – Kraków, notatki, rozkazy, itp.

AAN dostało też materiały, opracowane przez pchor. Kazimierza Glazera pseudonim „Sam” z komórki Moto, do celów szkolenia wojskowego i samochodowego.

„Ogromne wrażenie, które ciągle robi na nas historia batalionów „Parasol” i „Zośka” to jest niesłychana odwaga i mądrość. Tych dwóch cech Polska ciągle bardzo potrzebuje. Polska może być krajem silnym i mądrym. To jest bardzo ważna lekcja wartości, którą nam dajecie. Odwaga, dzielność, wierność idei, przywiązanie do ojczyzny to są wielkie słowa, których nośnikiem jesteście właśnie wy” – powiedziała wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Magdalena Gawin, zwracając się do obecnych na sali kombatantów (Oprócz Zbigniewa Ostoi-Rylskiego byli też Roman Staniewski z batalionu „Miotła” i Jakub Nowakowski z „Zośki”).

Batalion „Parasol” – batalion Armii Krajowej składający się z harcerzy „Szarych Szeregów”, konspiracyjnego Związku Harcerstwa Polskiego. Do najważniejszych zadań bojowych żołnierzy „Parasola” zalicza się akcję „Kutschera” (1 lutego 1944 r. w Warszawie). Podczas powstania warszawskiego batalion „Parasol” wszedł, obok batalionu „Zośka”, w skład zgrupowania Kedywu KG AK – „Radosław”. (Kedyw – Kierownictwo Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej – pion organizacyjny AK).

Batalion „Zośka” – batalion AK utworzony pod koniec sierpnia 1943 r., przyjął nazwę „Zośka” dla upamiętnienia dowódcy warszawskich Grup Szturmowych Tadeusza Zawadzkiego „Zośki” (poległego w akcji na posterunek graniczny w Sieczychach).

Akcja „Koppe” – nieudana akcja AK, przeprowadzona 11 lipca 1944 r. w Krakowie przeciwko Wilhelmowi Koppemu, wyższemu dowódcy SS i Policji w Generalnym Gubernatorstwie i jednocześnie sekretarzowi stanu w niemieckim „rządzie” Generalnego Gubernatorstwa i zastępcy Hansa Franka.

PAP/RIRM