Tradycja pieszych pielgrzymek na Jasną Górę

Tylko w sierpniu każdego roku z całego kraju na Jasną Górę zmierza ponad 40 pielgrzymek pieszych. Wędruje w nich ponad 250 tys. osób. Pątnicy przemierzają łącznie ponad 15 tys. kilometrów szlaków przecinających całą Polskę.

W sierpniu z wielu miast na Jasną Górę ruszają piesze pielgrzymki. Do Częstochowy docierają na obchodzone 15 sierpnia uroczystości święta Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, zwane też świętem Matki Bożej Zielnej – tego dnia odbywa się święcenie kwiatów i ziół.

Historia pieszego pielgrzymowania do Częstochowy rozpoczęła się niemal z chwilą początków kultu Maryi w Jej Cudownym Wizerunku.

Najstarsza pielgrzymka do Częstochowy, udokumentowana w kronikach, wyruszyła we wrześniu 1626 roku z Gliwic. Była wyrazem wdzięczności za uratowanie miasta przed wojskami duńskimi podczas wojny trzydziestoletniej. Według miejskich legend Maryja rozpostarła wtedy swój płaszcz nad miastem, chroniąc je i zmuszając wrogów do ucieczki. Po cudownym ocaleniu 80 mieszczan wyruszyło z pielgrzymką do Częstochowy, gdzie 29 września 1626 roku umieścili sztandar z wizerunkiem Maryi. Mieszkańcy Gliwic złożyli w kościele parafialnym ślubowanie, że co roku będą odbywać pielgrzymkę. Jak podają miejskie kroniki, ,,Matce Bożej to ślubowanie było miłe, a dla mieszczan zbawienne”.

Drugą była piesza pielgrzymka z Kalisza. Po raz pierwszy ruszyła w 1637 roku. To jedyna piesza pielgrzymka w Polsce, podczas której pątnicy drogę w obie strony pokonują pieszo. Trwa od 10 do 19 sierpnia. Pielgrzymi mają do pokonania trasę liczącą łącznie ponad 300 km. Trzecia to pielgrzymka piesza z Łowicza (od 1656 roku).

Warszawska Pielgrzymka Piesza na Jasną Górę, która po raz pierwszy wyruszyła 6 sierpnia 1711 roku, była wypełnieniem ślubowania złożonego w imieniu mieszkańców stolicy przez członków Bractwa Pana Jezusa Pięciorańskiego za uwolnienie miasta od szalejącej zarazy. Trasa pielgrzymki liczy 248 km, wędrówka trwa dziewięć dni i kończy się 14 sierpnia. Na szlaku pątnicy odwiedzają m.in. Sanktuarium Matki Bożej Świętorodzinnej w Studziannej, Sanktuarium Pana Jezusa Ukrzyżowanego w Paradyżu i Sanktuarium św. Anny Samotrzeciej w miejscowości Święta Anna. Od kilkudziesięciu lat warszawska pielgrzymka ma charakter międzynarodowy, a idą w niej osoby z całej Europy; do Częstochowy wędrują też pielgrzymi nawet z Indii. Ostatnio wśród pątników są również Rosjanie, Litwini, Białorusini, Ukraińcy i Łotysze.Tegoroczna 305. Warszawska Pielgrzymka Piesza wyruszyła w czwartek 6 sierpnia spod kościoła ojców paulinów pw. św. Ducha.

Od 1981 roku młodzież akademicka i ze szkół średnich Archidiecezji Warszawskiej pielgrzymuje na Jasną Górę szlakiem zapomnianych staropolskich Sanktuariów Maryjnych m.in: Matki Boskiej Niepokalanej Wszechpośredniczki Łask w Niepokalanowie, Matki Bożej Jazłowieckiej w Szymanowie, Matki Bożej Świętorodzinnej w Miedniewicach, Sanktuarium św. Anny w Smardzewicach, Sanktuarium Matki Bożej Gidelskiej, Matki Bożej Mstowskiej Miłosierdzia, Sanktuarium św. Ojca Pio na Przeprośnej Górce. W tym roku 36. Warszawska Akademicka Pielgrzymka Metropolitarna wyruszyła w środę 5 sierpnia spod kościoła św. Anny. Pielgrzymują pod hasłem ,,Effatha” (,,Otwórz się”).

5 sierpnia po Mszy św. odprawionej w Katedrze Polowej WP na Jasną Górę wyruszyła też Międzynarodowa Piesza Pielgrzymka Wojskowa. Pierwsza wyruszyła w 1991 roku; tylko raz – z powodu powodzi w 1997 roku – została odwołana. W pielgrzymce idą żołnierze zawodowi, pracownicy wojska, osoby z ich rodzin. Od 1996 roku z Polakami pielgrzymują żołnierze innych państw. Jako pierwsi dołączyli Amerykanie (w pierwszym roku – 16 osób) i Słowacy (30 żołnierzy). W 2007 roku dołączyli żołnierze litewscy i ukraińscy.

Pielgrzymki na Jasną Górę odbywają się również w innym czasie, jednak nie są to już pielgrzymki piesze; zazwyczaj są organizowane przez konkretne grupy zawodowe i środowiskowe – są pielgrzymki ludzi pracy, pielęgniarek, parlamentarzystów, żeglarzy.

W Polsce poza Jasną Górą jest 95 ośrodków pielgrzymkowych, m.in. Piekary Śląskie, Kalwaria Zebrzydowska, Święta Lipka, Góra Św. Anny, Kalwaria Pacławska, Licheń, Kodeń, Gietrzwałd, Wambierzyce.

W Kościele pielgrzymowano od II wieku do miejsc świętych w Palestynie (Jerozolima), a od III wieku do grobów apostołów-męczenników (Rzym) i miejsc przechowywania relikwii. Od późnego średniowiecza pielgrzymki stały się praktyką masową, podejmowaną indywidualnie lub grupowo. Szczególnie popularnym miejscem było i jest nadal Santiago de Compostela w Hiszpanii.

PAP/RIRM