Prof. G. Karwasz: Mając dwa skrzydła – wiary i rozumu – wznosimy się ku poznaniu Prawdy

Encyklika „Fides et ratio”, jedna z ostatnich encyklik św. Jana Pawła II, mówi tak: „Rozum i wiara to są dwa skrzydła, na których duch ludzki wznosi się ku poznaniu Prawdy”. (…) Wiemy, jak należy interpretować słowo „prawda” – „Ja jestem drogą, prawdą i życiem”. Dwa skrzydła to jest przepiękne porównanie. (…) mając te dwa skrzydła, korzystając z tych dwóch skrzydeł, wznosimy się ku poznaniu prawdy. Są to skrzydła niekomplementarne – to są skrzydła, które jedno bez drugiego nie istnieje. Jan Paweł II pisał, że „wiara bez rozumu prowadzi do zabobonu”. A do czego prowadzi sam rozum bez wiary? To możemy dodać sobie sami. Ludzkość niestety tego doświadczyła i doświadcza cały czas – mówił w „Rozmowach niedokończonych” na antenie Radia Maryja i TV Trwam, prof. Grzegorz Karwasz, fizyk z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Prof. Grzegorz Karwasz w programie „Rozmowy niedokończone” podjął się dyskusji na temat tego, czy dwie wartości – wiara i rozum – mogą iść ze sobą w parze. Rozpoczynając rozważania nad tą kwestią, odniósł się do jednej z encyklik papieża, św. Jana Pawła II.

– Encyklika „Fides et ratio”, jedna z ostatnich encyklik św. Jana Pawła II, mówi tak: „Rozum i wiara to są dwa skrzydła, na których duch ludzki wznosi się ku poznaniu Prawdy”. (…) Wiemy, jak należy interpretować słowo „prawda” – „Ja jestem drogą, prawdą i życiem”. Dwa skrzydła to jest przepiękne porównanie. Oczywiście, ptak mógłby mieć jedno skrzydło, może mieć jedno skrzydło złamane. Może poleci, ale nie wzniesie się. Chodzi o to, że mając te dwa skrzydła, korzystając z tych dwóch skrzydeł, wznosimy się ku poznaniu prawdy. Są to skrzydła niekomplementarne – to są skrzydła, które jedno bez drugiego nie istnieje. Jan Paweł II pisał, że „wiara bez rozumu prowadzi do zabobonu”. A do czego prowadzi sam rozum bez wiary? To możemy dodać sobie sami. Ludzkość niestety tego doświadczyła i doświadcza cały czas – wskazał gość Radia Maryja i TV Trwam.

Nie jest prawdą stwierdzenie, że nauka zastępuje wiarę – podkreślił fizyk z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

– Ja nazywam to wzajemnym przesuwaniem się granic. Jeżeli wykonujemy zawód naukowca i wykonujemy go uczciwie, z całą pokorą tego, że wszechświat jest nieskończony, jak pisał Kopernik, to zdajemy sobie sprawę, że każde nasze odkrycie rodzi nowe, poważne pytania. Rodzi pytania o coraz większej wadze światopoglądowej – wyjaśnił.

Naukowcy usiłują współcześnie znaleźć odpowiedź m.in. na pytanie o przyczynę istnienia specyficznych właściwości atomu, najmniejszej cząstki materii. Jedno z wyjaśnień zaproponował św. Tomasz, który w swych dziełach pisał o tym, że to „Bóg przydał materii różną dyspozycję”.

– Jakoś tak się dziwnie dzieje, że natura jest tak stworzona, iż maleńka zmiana położenia elektronu zmienia kompletnie własności atomu. Najlepsze wyjaśnienie tej zagadki jest o dziwo u św. Tomasza, bo św. Tomasz pisze, że to nie składniki materii decydują o jej różnorodności, tylko Pan Bóg przydał materii różną dyspozycję. To jest to, co mówią fizycy, że umieszczamy [elektrony – red.] na orbitalach – to jest ta dyspozycja. Chemicy mówią, że wymyślił to Wolfgang Pauli. Tak, odkrył to, ale kto to zrobił? Kto zrobił tak, że najprostsza cząstka materii, której jest nieskończona ilość we wszechświecie, tak się zachowuje? Nie wiemy, bo gdyby było inaczej, to nie byłoby tego świata, nie byłoby pierwiastków chemicznych, nie byłoby biologii, nie byłoby życia, nie byłoby nic. Byłaby zimna, jednorodna materia – tłumaczył wykładowca akademicki.

W dzisiejszej nauce usunięto zasadę celowości, którą sformułował Arystoteles w III wieku przed Chrytusem – zwrócił uwagę prof. Grzegorz Karwasz.

– Trudno byłoby wykazać w sposób empiryczny istnienie zasady celowości. Ponieważ jestem fizykiem doświadczalnym, muszę wygłaszać z całą pewnością tylko te tezy, które możemy sprawdzić doświadczalnie. Nawet Wielkiego Wybuchu nie możemy stwierdzić doświadczalnie, bo nie możemy go powtórzyć, ale wierzymy. Naukowcy w to wierzą, są przekonani, mają ku temu argumenty, mają dowody, ale wierzą. Natomiast w kwestii ewolucji sprawa jest bardzo skomplikowana, bo w stosunku do tych prostych elektronów, których też nie potrafimy wyjaśnić, życie jest niezwykle skomplikowanym procesem. Trudno odrzucić myślącemu człowiekowi, że życie stanowi coś więcej niż zwykły zlepek procesów chemiczno-biologicznych. Tak samo jak mózg człowieka jest czymś znacznie więcej niż zwojem kabli elektrycznych, które się jakoś poplątały i stąd wzięła się świadomość – zaznaczył.

Patrząc w niebo, możemy dostrzec Pana Boga – akcentował gość „Rozmów niedokończonych”.

– Widzimy Pana Boga w tej doskonałości stworzenia, o której pisał Kopernik. Przedstawiwszy swój bardzo prosty model okręgów i planet krążących w miejsce skomplikowanych kół zębatych, napisał: „To jest to przepiękne dzieło najdoskonalszej istoty”. Patrząc w niebo, widzimy doskonałość stworzenia Pana Boga – powiedział fizyk z UMK.

Wielkość pana Boga dostrzegali również wielcy uczeni, tacy jak Galileusz, Mikołaj Kopernik czy Albert Einstein – zauważył wykładowca akademicki.

– Galileusz był człowiekiem głęboko wierzącym i napisał w liście do swojego przyjaciela, że „Pan Bóg przemawia do nas na dwa sposoby. Pierwszym sposobem jest Pismo Święte, napisane pod dyktando Ducha Świętego, a drugim sposobem jest natura – jako najposłuszniejsza wykonawczyni rozkazów Pana Boga”. (…) Gdy Einstein zrozumiał, jak skomplikowane równanie napisał, powiedział, że „subtelny jest Pan Bóg”, bo gdyby zmienił współczynniki w tym równaniu, to nie byłoby świata – podkreślił.  

radiomaryja.pl