Prezydent: Ochrona zabytków jest ważna dla wspólnoty narodowej
Ochrona zabytków jest dziedziną bardzo ważną dla wspólnoty narodowej – napisał prezydent Andrzej Duda w liście do uczestników uroczystej gali wręczenia nagród w konkursie „Zabytek Zadbany” 2018, którego wyniki ogłoszono w środę w Zamościu (Lubelskie).
W tegorocznej edycji konkursu nagrody i wyróżnienia przyznano za zachowanie i restaurację 13 zabytków – m.in. świątyń, budynków drewnianych, obiektów poprzemysłowych.
„Narodowe dziedzictwo stanowi symbol trwałości, ciągłości, tożsamości naszej ojczyzny i nas ją zamieszkujących i tworzących, dlatego też wymaga ono nieustannej troski i pielęgnowania, bo gwarancją jego istnienia jest ludzki wysiłek. Zabytki są nośnikiem zbiorowej pamięci, mówiącym o ponad tysiącletnich dziejach naszego państwa i narodu” – napisał prezydent w liście, który odczytał p.o. dyrektora Narodowego Instytutu Dziedzictwa Bartosz Skaldawski.
Prezydent podkreślił, że „dbałość o spuściznę minionych stuleci pozostawioną nam przez przodków to zaszczytna powinność” władz państwowych, samorządowych i właścicieli zabytkowych obiektów. Przypomniał, że w Polsce jest wiele zabytków „o pierwszorzędnym znaczeniu zarówno dla Polaków jak i dla całej ludzkości”, a najcenniejsze z nich są sukcesywnie umieszczane na liście Pomników Historii.
„Jako prezydent podejmuję starania, by w trwającym roku jubileuszu stulecia odzyskania niepodległości objęła ona sto obiektów” – zaznaczył prezydent Andrzej Duda.
Zdaniem wiceminister kultury, generalnego konserwatora zabytków Magdaleny Gawin sytuacja zabytków w Polsce się poprawia – przeznaczanych jest na ich ratowanie więcej pieniędzy, ale też zmienia się nastawienie samych Polaków do zabytków, które przestają być traktowane jak balast.
„Poprawia się świadomość ludzi. Polacy coraz częściej dostrzegają, że zabytki to jeden z bardzo ważnych elementów promocji, źródło tożsamości mieszkańców i także powód do dumy” – powiedziała Magdalena Gawin dziennikarzom.
Podkreśliła, że „Zabytek zadbany” to najbardziej prestiżowy konkurs i podobne konkursy organizowane są na całym świecie.
Podczas uroczystej gali w Kazamacie Wschodniej bastionu VII, stanowiącym fragment dawnej Twierdzy Zamojskiej, Gawin i Skaldawski wręczyli właścicielom i zarządcom wyróżnionych zabytków dyplomy i statuetki. W tegorocznej edycji konkursu jury przyznało pięć nagród i osiem wyróżnień w sześciu kategoriach.
W kategorii utrwalenie wartości zabytkowej obiektu, nagrodę przyznano Kaplicy Hochberga przy kościele Świętego Wincentego i Świętego Jakuba – obecnej katedrze greckokatolickiej we Wrocławiu (Dolnośląskie). Wyróżnienia otrzymały zabytki: kościół parafialny Świętej Jadwigi Śląskiej w Miłkowie (Dolnośląskie), kościół parafialny Świętego Jacka w Chochołowie(Małopolskie), kościół parafialny salezjanów Świętego Józefa w Przemyślu (Podkarpackie).
W kategorii rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu nagrodę przyznano za rewaloryzację Parku- arboretum w Gołuchowie (Wielkopolskie).
Natomiast Dwór Purgoldów w Psieniu-Ostrów (Wielkopolskie) nagrodzono w kategorii adaptacja obiektów zabytkowych. Wyróżnienia w tej kategorii trafiły do dawnej trafostacji, zaadaptowanej na Trafostację Sztuki w Szczecinie (Zachodniopomorskie) oraz do zespołu pałacowo-parkowego – obecnie siedziby Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny – w Koszęcinie (Śląskie).
W kategorii architektura i konstrukcje drewniane przyznano wyróżnienia – kościołowi parafialnemu Podwyższenia Krzyża Świętego w Starej Wsi (Śląskie) oraz kościołowi filialnemu Świętego Krzyża w Obornikach (Wielkopolskie).
Nagroda w kategorii architektura przemysłowa i budownictwo inżynieryjne trafiła do dawnej hali walcowni cynku, a obecnie Muzeum Hutnictwa Cynku „Walcownia” w Katowicach-Szopienicach, (Śląskie), natomiast wyróżnienie otrzymała Główna Kluczowa Sztolnia Dziedziczna wraz z chodnikiem podstawowym w pokładzie 510, obecnie obiekt Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu (Śląskie).
W kategorii specjalnej – właściwe użytkowanie i trwała opieka nad zabytkiem – nagrodę przyznano kościołowi ewangelicko-augsburskiemu w Pasymiu (Warmińsko-Mazurskie).
„Zabytek Zadbany” to ogólnopolski konkurs ministra kultury i dziedzictwa narodowego oraz generalnego konserwatora zabytków. Celem konkursu jest promocja opieki nad zabytkami, poprzez propagowanie najlepszych wzorów konserwacji, utrzymania i zagospodarowania zabytków. Procedurę konkursową prowadzi Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Nagrody i wyróżnienia laureatom konkursu są wręczanie z okazji Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków, który obchodzony jest na całym świecie 18 kwietnia.
PAP/RIRM