Prezes IPN o dewastacji pomnika w Milówce: to działanie wyjątkowo haniebne

Działaniem „wyjątkowo haniebnym” prezes IPN Jarosław Szarek nazwał dewastację pomnika żołnierzy NSZ z oddziału Antoniego Bieguna „Sztubaka” w Milówce. „Ci, którzy nie chcą uznać miejsca Żołnierzy Wyklętych w głównym nurcie zmagań o niepodległość wiedzą, że tę walkę o pamięć przegrali” – mówił.

„To jest działanie wyjątkowo haniebne, tym bardziej, jeśli spojrzymy na życiorys tego człowieka. To był jeden z żołnierzy podległych wraz ze swoim oddziałem kapitanowi Henrykowi Flame >>Bartkowi<<. On sprzeciwił się swojemu dowódcy, żeby udać się na Zachód. Urząd Bezpieczeństwa przygotował operację, w której ci żołnierze +Bartka+ zostali zamordowani na Opolszczyźnie, zostali w czasie snu wysadzeni w powietrze. Dzisiaj odnajdujemy ich szczątki” – przypomniał dr Jarosław Szarek.

Pomnik w Milówce – upamiętniający Bieguna i jego podkomendnych, odsłonięty w 2015 r. w rodzinnej miejscowości „Sztubaka” – został w nocy z piątku na sobotę oblany przez nieznanych sprawców czerwoną farbą.

Na głazie widnieje ryngraf oraz tablica z inskrypcją: „W hołdzie żołnierzom Narodowych Sił Zbrojnych ppor. Antoniego Bieguna >>Sztubaka<< ze zgrupowania kpt. Henryka Flamego >>Bartka<<, poległym w walce, zamordowanym i represjonowanym przez władzę komunistyczną. Walczyli o wolną Polskę i godność człowieka”.

Prezes Szarek mówił w niedzielę dziennikarzom, że „być może akty wandalizmu biorą się stąd, że ci, którzy nie chcą uznać miejsca Żołnierzy Wyklętych w głównym nurcie zmagań o niepodległość wiedzą, że tę walkę o pamięć przegrali”. Dodał, że badania wśród młodzieży wskazują, że dla 86 proc. ludzi między 18. a 22. rokiem życia Żołnierze Wyklęci są bohaterami.

„Być może to jest wściekłość, być może bezsilność” – mówił dr Jarosław Szarek o aktach wandalizmu.

Podkreślił, że Żołnierze Wyklęci przestali być bandytami, gdy grono historyków, m.in. Janusz Kurtyka, a później IPN zaczęli badania nad formacjami antykomunistycznego podziemia.

„My nadal prowadzimy badania i przeciwko tym kłamstwom mamy dziesiątki, a będą następne, książek naukowych” – powiedział prezes IPN.

Związek Żołnierzy NSZ w biogramie Antoniego Bieguna podaje, że urodził się on w Milówce w 1924 r. W 1940 r. Niemcy przeprowadzili akcję wysiedleń Polaków z Żywiecczyzny, która objęła także jego rodzinę. Biegunowie trafili w okolice Biłgoraja. Tam Antoni został przyjęty zimą 1940 r. do Narodowej Organizacji Wojskowej. Za działalność w konspiracji został aresztowany przez Niemców. Trafił do więzienia w Tarnogrodzie, z którego 8 maja 1942 r. zbiegł. Po ucieczce dołączył do oddziału partyzanckiego dowodzonego przez por. Jana Przysiężniaka ps. Ojciec Jan. Walczył też pod komendą dowódców NOW, a od 20 września 1942 r. NSZ, jak: kpt. Aleksander Szklarek „Ryś” i mjr Leon Zub-Zdanowicz „Ząb”.

Antoni Biegun po wkroczeniu Sowietów na Zamojszczyznę powrócił do Milówki. W obawie przed aresztowaniem uciekł do Krakowa, gdzie ukrywał się do końca wojny. Później przyjechał do Bielska, gdzie podjął naukę oraz pracę na kolei. Za działalność w NOW i NSZ chciało go aresztować UB. Biegun schronił się w lesie, gdzie dołączył do oddziału Henryka Flamego „Bartka”. W zgrupowaniu wsławił się tym, że osłaniał defiladę NSZ w Wiśle 3 maja 1946 r. oraz aresztował rodzinę działacza komunistycznego Aleksandra Zawadzkiego. Otrzymał za to awans na podporucznika.

Oddział „Bartka” liczył kilkuset żołnierzy. Duża część z nich została zamordowana w 1946 r. przez siły bezpieczeństwa podczas akcji przerzutu na Zachód, która okazała się ubecką prowokacją. Henryk Flame nie wyjechał wówczas. Został zastrzelony przez milicjanta w 1947 r.

„Sztubak” z grupą żołnierzy również nie zdecydował się wyjechać na Opolszczyznę. Obwiał się, że przerzut jest prowokacją. Dzięki temu uniknął śmierci. Po zabójstwie Flamego zaczął się ukrywać. Wyjechał do Stargardu Szczecińskiego. Założył tam organizację Narodowy Związek Walki. Istniała ona do lutego 1948 r., kiedy Biegun został aresztowany. Po zatrzymaniu, przewieziono go do Krakowa, gdzie był sądzony za działalność w NSZ i NZW. Otrzymał wyrok 15 lat więzienia. Po ośmiu latach został zwolniony. Zmarł 15 września 2001 r. Spoczywa na cmentarzu w Borku Fałęckim.

PAP/RIRM