Hetman Jan Amor Tarnowski – twórca polskiej sztuki wojennej

XVI wiek w Polsce był złotym wiekiem naszej kultury, stąd też obfitował w wiele wybitnych postaci. Jedną z najwybitniejszych jest hetman wielki koronny Jan Amor Tarnowski, który zapisał się w historii jako zwycięzca bitwy z wojskami hospodara mołdawskiego Piotra Raresza pod Obertynem w 1531 r.

Sposób rozegrania bitwy pod Obertynem jest uznawany za mistrzowski – w początkowej fazie bitwy Jan Amor Tarnowski zastosował taktykę obronną w oparciu o tabor (tymczasowe umocnienie zbudowane z połączonych ze sobą wozów) i ogień żołnierzy pieszych, później zaś zaatakował trzykrotnie silniejszego przeciwnika szarżą jazdy, która rozbiła wojska mołdawskie.

To jednak nie jedyne osiągnięcie Jana Amora Tarnowskiego. W swoim życiu zwiedził on wiele krajów w Europie, gdzie obserwował przebieg rozmaitych konfliktów zbrojnych. Zdobytą w ten sposób wiedzę wykorzystał, by stworzyć nowoczesną jak na tamte czasy armię polską.

Jego najwybitniejszym dziełem, które nie ma sobie równych w staropolskim piśmiennictwie wojskowym jest Consilium Rationis Bellicae (Rada sprawy wojennej), mimo łacińskiego tytułu napisane w języku polskim. Traktat zawierał porady dotyczące prowadzenia wojny dla dowódców. Zawierał instrukcje dotyczące zorganizowania armii, jej zabezpieczenia w czasie marszu czy obozowania, wystawienia do bitwy i rozegrania jej w sposób zwycięski.

Jest on więc twórcą podwalin nowoczesnej sztuki wojennej, która przeszła do historii i przyczyniła się do odniesienia w późniejszym czasie wielu sukcesów militarnych przez siły I Rzeczypospolitej.

Jednak hetman Jan Amor Tarnowski był nie tylko wybitnym wojskowym. Angażował się również w życie polityczne dotyczące zarówno spraw wewnętrznych, jak i międzynarodowych. Był zwolennikiem militarnej rozprawy z Turcją, którą uważał (jak pokazała historia – słusznie) za wielkie zagrożenie dla chrześcijaństwa.

Zmarł w 1561 r. pozostawił po sobie spuściznę w postaci wielu książek, które doskonale dokumentują wojskowość polską XVI w.

radiomaryja.pl