Dąbrowa Górnicza: Zdzisław Badocha „Żelazny” upamiętniony w mieście swojego urodzenia

Jeden z najbardziej znanych żołnierzy podziemia niepodległościowego po 1944 r., oficer 5. Wileńskiej Brygady AK ppor. Zdzisław Badocha „Żelazny”, został w niedzielę upamiętniony w Dąbrowie Górniczej – mieście, w którym się urodził i spędził pierwsze lata życia.

Uroczystość była elementem obchodów Narodowego Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych.

Wizerunek „Żelaznego”, który w 1946 roku, w wieku 21 lat, zginął w walce z komunistyczną obławą w Czerninie koło Sztumu, jest od wielu lat dobrze rozpoznawalny wśród zainteresowanych najnowszą historią Polski – Zdzisław Badocha jest m.in. bohaterem książki i komiksu z poświęconego Żołnierzom Wyklętym cyklu „Wilcze tropy”.

Jednak jako żołnierz 5. Wileńskiej Brygady AK mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”, Badocha kojarzony jest przede wszystkim z ówczesnymi Kresami Rzeczpospolitej, Białostocczyzną, Podlasiem i Pomorzem, a nie z rodzinnym Zagłębiem Dąbrowskim.

Od niedzieli upamiętnia go tablica w dąbrowskiej Bazylice Matki Bożej Anielskiej, gdzie ze specjalnym ceremoniałem odbyły się poświęcone „Żelaznemu” uroczystości. Właśnie w tej świątyni Badocha, wraz z siostrą Barbarą, zostali ochrzczeni 27 grudnia 1928 roku.

„Bodaj widzieć padając w ataku Polskę wolną i czystą jak łza” – głosi motto na poświęconej bohaterowi tablicy. Urodzony 23 marca 1925 r. w Dąbrowie Górniczej „Żelazny” zginął 28 czerwca 1946 r.

Inicjatorzy upamiętnienia ppor. Badochy w Dąbrowie Górniczej podkreślają, że niedzielna uroczystość to element przywracania pamięci o nim w jego rodzinnych stronach.

„Postać pochodzącego z Dąbrowy Górniczej +Żelaznego+ – partyzanta legendarnego mjr. +Łupaszki+ stanowi doskonały pomost łączący tradycje niepodległościowe mieszkańców Zagłębia Dąbrowskiego oraz Śląska z innymi regionami Polski” – wskazują przedstawiciele katowickiego IPN.

Niedzielnemu wydarzeniu w Dąbrowie Górniczej towarzyszyła prezentacja przygotowanej przez Oddział IPN w Gdańsku wystawy pt. „Nie jesteśmy żadną bandą. My jesteśmy z miast i wiosek polskich. 5. Wileńska Brygada na Pomorzu”.

Postać „Żelaznego” przybliżył Łukasz Borkowski z oddziałowego archiwum IPN w Katowicach, autor książki „Żelazny od Łupaszki. Ppor. Zdzisław Badocha (1925–1946)”. Ta wydana ponad dwa lata temu publikacja zawiera m.in. ponad 140 zdjęć i dokumentów ilustrujących postać ppor. „Żelaznego” w różnych okresach życia, pochodzących z Archiwów IPN w Białymstoku, Warszawie, Gdańsku, Katowicach i Szczecinie, a także ze zbiorów autora i osób prywatnych, w tym od rodziny podporucznika Badochy.

Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych, w którego obchody wpisała się niedzielna uroczystość, obchodzony jest w tym roku po raz dziesiąty. Został ustanowiony przez Sejm jako wyraz hołdu dla żołnierzy tzw. drugiej konspiracji za świadectwo męstwa, niezłomnej postawy patriotycznej i przywiązania do tradycji niepodległościowych; za krew przelaną w obronie ojczyzny. Jest także formą uczczenia bólu i cierpienia, jakich żołnierze drugiej konspiracji doznawali przez wszystkie lata PRL i ciszy po 1989 r.

Data obchodów – 1 marca nie jest przypadkowa. Tego dnia w 1951 r. w mokotowskim więzieniu komuniści strzałem w tył głowy zamordowali przywódców IV Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość – Łukasza Cieplińskiego i jego towarzyszy walki. Tworzyli oni ostatnie kierownictwo ostatniej ogólnopolskiej konspiracji kontynuującej od 1945 r. dzieło Armii Krajowej.

Główne uroczystości Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w woj. śląskim odbędą się w poniedziałek w katowickim kościele pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny.

PAP