„Bóg wiary i Bóg filozofów” – wkrótce prezentacja 3. tomu Opera Omnia Benedykta XVI

26 listopada odbędzie się prezentacja 3. tomu Opera Omnia Benedykta XVI. Prezentacja będzie miała miejsce w murach Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie podczas międzynarodowej konferencji „Religion and Politics in the Contex of <<Epochal Change>>. Are We Witnessing the Birth of Neu Pardigm?”.

3. tom Opera Omnia zatytułowany „Bóg wiary i Bóg filozofów” zostanie zaprezentowany w Auli Schumana o godz. 10.00. Prezentacji dokonają ks. kard. Gerhard Müller, były prefekt Kongregacji Nauki Wiary, redaktor naczelny serii Opera Omnia, ks. prof. Krzysztof Góźdź z Katedry Historii Dogmatów i Teologii Historycznej KUL, a poprowadzi ją prof. Zbigniew Stawrowski (UKSW).

Program konferencji „Religion and Politics in the Contex of “Epochal Change”. Are We Witnessing the Birth of Neu Pardigm?” dostępny jest na stronie: https://www.kul.pl/prezentacja-3-tomu-opera-omnia,art_96932.html

Chrześcijaństwo od samego początku wyznawało wiarę w jednego Boga, Ojca Jezusa Chrystusa. Tym samym wiara biblijna pierwotnego Kościoła musiała się zderzyć z greckim rozumieniem Boga jako Absolutu.

Zrodził się dylemat, który młody Joseph Ratzinger w swoim wykładzie na Uniwersytecie w Bonn w 1959 r. określił jako: Bóg wiary i Bóg filozofów. Chodzi tu o pytanie, czy powiązanie przez pierwotny Kościół przekazu biblijnego Objawienia (Boga wiary) z myślą grecką (Boga filozofów) było zasadne, czy też nie.

Wprawdzie – jak zauważył Blaise Pascal – Bóg wiary (Bóg Abrahama, Izaaka i Jakuba) różni się od Boga filozofów i uczonych, gdyż mamy tu do czynienia z doświadczeniem Boga żywego (realnego) w wierze chrześcijańskiej oraz Boga teoretycznego w myśli filozoficznej (np. matematycznej abstrakcji Kartezjusza). Rozróżnienie to spowodowane jest innym ujęciem metafizyki, przez co doszło wręcz do przeciwstawienia Boga wiary Bogu filozofów (Immanuel Kant).

Joseph Ratzinger uważa jednak, że to rozróżnienie jest niewłaściwe i z całym naciskiem wykazuje, iż istnieje tylko jeden Bóg, co oznacza, że Bóg wiary jest także Bogiem filozofów. Zatem ustanowione przez Ojców Kościoła powiązanie Boga wiary i Boga filozofów jest nie tylko zasadne, ale wręcz konieczne dla monoteizmu chrześcijańskiego, który w ten sposób przezwyciężył politeizm. Według Josepha Ratzingera, św. Augustyn wyraził to w obrazowy sposób:

„Milczący i niedostępny Bóg filozofów w Jezusie Chrystusie stał się Bogiem mówiącym i słyszącym” – Opera omnia, t. 3/1, s. 163.

Utożsamienie Absolutu jako Boga filozofów z Bogiem zwróconym w Chrystusie ku człowiekowi stało się więc istotą wiary objawionej.

Strukturę pierwszej części tomu otwiera wyjątkowość wiary chrześcijańskiej: jeden Bóg w trzech Osobach (A). Pogłębia ją uniwersalny wymóg wiary chrześcijańskiej wraz z uniwersalnością rozumu (B). Skupiona wobec Boga jednego, ale w trzech Osobach jedna wiara styka się z wielością kultur. Właśnie to stanowi trzeci krąg strukturalny tomu (C). Jego druga część dotyczy już samej Europy. Schodzą się tutaj dwa kręgi strukturalne. Najpierw są to refleksje na temat kultury i tożsamości Europy (D), a następnie jest mowa o znaczeniu kwestii Boga w polityce, prawie i moralności (E).

W tekstach 3. tomu Opera omnia Joseph Ratzinger okazuje się wielkim prorokiem, który nie tylko rozsądnie diagnozuje rzeczywistość, ale równie trafnie nakreśla przyszłość relacji między wiarą i polityką, Kościołem i państwem, Kościołem i prawem – zawsze z uwzględnieniem priorytetu wiary w jednego Boga: Boga Abrahama, Izaaka i Jakuba oraz Boga filozofów i uczonych. Dlatego motto tomu: „Odpowiedzialność przed Bogiem jest nieodzowną siłą do kształtowania Europy”, nadal jest niezwykle aktualne i wymagające.

kul.pl