W piotrkowickim Loreto
7 września br. minie 50 lat od pierwszej w powojennej historii Kościoła w Polsce koronacji łaskami słynącej figury Madonny Loretańskiej w Piotrkowicach koło Chmielnika na terenie diecezji kieleckiej. Posługę duszpasterską w tym regionalnym sanktuarium maryjnym pełnią karmelici bosi. O historii sanktuarium, uroczystościach koronacyjnych i złotym jubileuszu z o. Szczepanem T. Praśkiewiczem OCD, postulatorem Krakowskiej Prowincji Karmelitów Bosych, rozmawia Małgorzata Bochenek
Co wiemy o początkach sanktuarium Matki Bożej w Piotrkowicach?
– O początkach tegoż sanktuarium dowiadujemy się z opisu nieznanego z imienia bernardyńskiego historyka z XVIII wieku. Twierdzi on, że w miejscu obecnego klasztoru stała pośród zarośli „Boża Męka”, tj. krzyż z rzeźbionym wizerunkiem Chrystusa, do którego przybywali ludzie z okolicy. Miejscowy proboszcz ks. Andrzej Gnoiński pragnął położyć kres temu „nadzwyczajnemu zbiegowisku” i polecił pole wokół krzyża zaorać pod zasiewy. Rolnik, któremu to zlecono, niespodziewanie wyorał tam maleńką statuetkę Matki Bożej Niepokalanej. Kiedy chciał kontynuować powierzone sobie zadanie, jego pług połamał się na części, a wypłoszone woły uwolniły się z jarzma i uciekły. Od tego wydarzenia proboszcz nie zabraniał już ludziom przychodzić na to miejsce. Wierni modlili się tam i otrzymywali różne łaski. Hiacynt Pruszcz w swoim dziele „Morze łaski Bożej” (wydanym w roku 1662 r.) jako pierwszą z nich wymienia uzdrowienie Zofii Rokszyckiej, miejscowej dziedziczki i kasztelanowej połanieckiej, które miało miejsce w 1627 roku. W dowód wdzięczności kasztelanowa ufundowała w tym miejscu drewnianą kaplicę. Nowo wybudowana kaplica i przybywające tłumy pątników wymagały stałej opieki i posługi duchowej, której podjęli się karmelici przybyli z klasztoru na Piasku w Krakowie. Po kilku latach zastąpili ich jednak bernardyni zaprzyjaźnieni z Rokszyckimi.
Do kaplicy Rokszyccy postanowili przenieść z kościoła parafialnego pw. św. Stanisława gotycką figurę Madonny Loretańskiej z Dzieciątkiem, pochodzącą z XIV wieku…
– Uzyskali na to zgodę proboszcza, który jednak poprosił ich, aby w zamian ufundowali do kościoła parafialnego ołtarz, który zachował się do dziś. U stóp obrazu Matki Bożej Szkaplerznej, umieszczonym w górnej części tegoż ołtarza, obok świętych Karmelu dostrzegamy też oblicze proboszcza Gnoińskiego i małżonków Rokszyckich z dziećmi. Uroczyste przeniesienie statuy Matki Bożej do nowej kaplicy stało się formalnym początkiem istnienia sanktuarium Matki Bożej Loretańskiej w Piotrkowicach. Akt ten dokonał się bardzo uroczyście 15 sierpnia 1628 roku. W tej kaplicy w ozdobnym relikwiarzu umieszczono również statuetkę wyoraną na polu przy „Bożej Męce”. Rozszerzający się kult Matki Bożej Piotrkowickiej i napływ coraz większej liczby pielgrzymów zainspirował Rokszyckich do budowy obszerniejszego kościoła i klasztoru, dzieło to rozpoczęto w 1652 roku. Ojcowie bernardyni z Piotrkowic słynęli na całą okolicę. Na osi nawy kościoła wznieśli oni późnobarokową kaplicę z domkiem loretańskim, w którym w 1780 roku umieszczono łaskami słynącą figurę Matki Bożej.
Gdy w 1824 roku władze carskie skasowały klasztor Bernardynów, opiekę nad sanktuarium objęli redemptoryści, wypędzeni z kościoła św. Benona w Warszawie. W Piotrkowicach zasłynęli ze swej patriotycznej działalności, która skłoniła zaborców do ich rozproszenia po dziesięciu zaledwie latach. W 1834 roku duszpasterzami sanktuarium zostali kapłani diecezjalni.
Największym wydarzeniem w historii piotrkowickiego sanktuarium była uroczysta koronacja cudownej figury Matki Bożej Loretańskiej papieskimi koronami Piusa XII?
– Tak, dokonał jej 7 września 1958 roku, w wigilię święta Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, prześladowany i więziony w latach PRL ks. bp Czesław Kaczmarek, ordynariusz kielecki, przy udziale ks. abp. Eugeniusza Baziaka z Krakowa. Uczestniczyło w niej ośmiu innych biskupów, a także około 100 tysięcy pielgrzymów. Była to pierwsza koronacja po drugiej wojnie światowej w Polsce. Zapraszając na nią, ks. bp Kaczmarek pisał w liście pasterskim: „Od wieków Matka Boża z tego miejsca rozdziela łaski swoim pośrednictwem u Boga. Ta uroczysta koronacja będzie wyrazem wdzięczności za ocalenie nasze, kapłanów całej diecezji i wiernych, którzy dzielili z nami godziny, dni, miesiące i lata cierpień i doświadczeń Pańskich. Pragniemy gorąco, aby akt koronacji był również okazją poświęcenia naszej diecezji Maryi Królowej Polski oraz prośbą o dalszą nad nami Jej matczyną opiekę”. W dniu koronacji zaś wdzięczny za opiekę Matki Bożej ksiądz biskup powiedział, że wkłada na skronie Madonny Piotrkowickiej dwie korony: „cierniową koronę własnych cierpień, doznanych w komunistycznym więzieniu, i szczerozłotą koronę wdzięczności za ocalenie Kościoła w trudnym okresie dziejów naszej Ojczyzny”.
Od kiedy opiekę nad sanktuarium w Piotrkowicach sprawują karmelici bosi?
– W 1970 roku następca ks. bp. Czesława Kaczmarka na stolicy biskupiej w Kielcach, ks. bp Jan Jaroszewicz, oddał sanktuarium piotrkowickie pod opiekę karmelitom bosym. Zakonnicy ci rozpowszechniają wśród wiernych nabożeństwo do Matki Bożej, ukazując Ją jako przykład modlitwy, kontemplacji i zawierzenia Bogu, i propagują nabożeństwo szkaplerzne jako znak szczególnego oddania się Matce Bożej. Dokonali ponadto z pomocą wiernych gruntownej renowacji całego obiektu sakralnego i rozbudowy klasztoru, otwierając w nim dom modlitwy, do którego zapraszają zarówno duchownych, jak i świeckich. Sanktuarium piotrkowickie, znane w rejonie jako lokalne Loreto, przyciągało przez całe stulecia i nadal przyciąga wielu pielgrzymów. Liczne wota oraz prośby kierowane tutaj do Matki Chrystusa są wyrazem wiary w Jej matczyną opiekę i pomoc. Sam Sługa Boży Jan Paweł II ofiarował dla sanktuarium pięknie ozdobioną świecę ze swoim herbem „Totus Tuus”.
Jak będą przebiegać uroczystości jubileuszowe?
– Rozpoczną się w sobotę, 6 września, Mszą św. o godz. 18.00, której będzie przewodniczył o. prowincjał Albert Wach OCD z Krakowa. Centralną Sumę jubileuszową w sam dzień pięćdziesiątej rocznicy koronacji, tj. w niedzielę, 7 września, odprawi o godz. 11.00 ks. bp Kazimierz Ryczan, ordynariusz kielecki. Nazajutrz, 8 września, odbędą się uroczystości odpustowe Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Główne nabożeństwo, z poświęceniem wieńców dożynkowych i ziarna pod nowe zasiewy, rozpocznie się o godz. 11.30, a jego głównym celebransem będzie ks. bp Józef Wysocki z Elbląga. W parafii piotrkowickiej będą równocześnie trwały misje święte głoszone przez ojców redemptorystów z Warszawy. Przygotują one wiernych na godne przyjęcie w sanktuarium Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej, kończącego trwającą od ponad roku peregrynację w diecezji kieleckiej. Peregrynująca po Polsce Ikona przybędzie do Piotrkowic we czwartek, 11 września, aby w sobotę, 13 września, podczas Eucharystii, której o godz. 11.00 będzie przewodniczył ks. abp Józef Michalik, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski, pożegnać się w Piotrkowicach z całą diecezją kielecką i udać na nawiedzanie parafii diecezji sandomierskiej. Homilię podczas tej pożegnalnej Mszy św. wygłosi ks. bp Józef Zawitkowski z Łowicza. Uroczystości będą transmitowane przez Radio Maryja i Telewizję Trwam.
Bóg zapłać za rozmowę.