Maryja – Służebnica odkupienia

W uroczystość Zwiastowania Pańskiego, 25 marca, w Watykanie odbędzie
się spotkanie, w czasie którego księża biskupi i teolodzy będą próbowali
odpowiedzieć na pytanie, jak mógłby brzmieć ewentualny nowy dogmat Kościoła
katolickiego dotyczący roli Maryi w zbawieniu świata. Byłby to piąty dogmat o
Najświętszej Maryi Pannie.

Uczestnicy spotkania zajmą się przygotowaniem definicji ewentualnego piątego
dogmatu o Maryi Pannie i będą rozmawiali o zasadności jego ogłoszenia.
Organizatorzy spotkania – watykańskie forum miesięcznika „Inside the Vatican”
oraz St. Thomas More College – zaprosili na nie wielu biskupów z różnych stron
świata. Jak informuje agencja Zenit, wśród zaproszonych znaleźli się m.in.
filipiński arcybiskup Ramon Arguelles – przewodniczący Mariańskiego Towarzystwa
Mariologicznego Filipin, karmelita ks. Enrique Llamas – przewodniczący
Towarzystwa Mariologicznego Hiszpanii, oraz anglikańska teolog dr Judith Gentle
z mariologicznego towarzystwa z Wielkiej Brytanii.
– Wyjaśnienie i
przybliżenie tej prawdy wierzącym jest bardzo potrzebne. A najwyższy Pasterz –
Ojciec Święty, powinien zadecydować, jaką rangę nadać tej prawdzie i jak ją
wyjaśnić – ocenia o. prof. dr hab. Grzegorz Bartosik OFMConv, przewodniczący
Polskiego Towarzystwa Mariologicznego.
Katechizm Kościoła Katolickiego uczy,
że dogmaty to „prawdy zawarte w objawieniu Bożym lub prawdy, które mają z nimi
konieczny związek” (KKK 88). Są one ogłoszone w formie uroczystej, przez którą
Kościół „zobowiązuje lud chrześcijański do nieodwołalnego przylgnięcia [do nich]
przez wiarę”. – Dogmaty są filarami wiary katolickiej ogłaszanymi przez Papieża
lub zjednoczony z Papieżem sobór. Podaje się je do wierzenia wówczas, gdy w
Kościele, natchnionym przez Ducha Świętego, dojrzewa świadomość potrzeby
ogłoszenia danej prawdy jako zobowiązującej. Stąd dogmaty pojawiały się zwykle w
okresach głoszonych herezji, a bardziej współcześnie jako odpowiedź Kościoła na
fałszywe propozycje świata wskazującego ludziom kierunek „od Boga” – wyjaśnia
Wincenty Łaszewski, doktor teologii maryjnej.
Ruch dotyczący wprowadzenia
dogmatu o roli Maryi Panny w dziele zbawienia działa w Kościele od ponad 90 lat.
Zapoczątkował go belgijski kardynał Désiré-Joseph Mercier przy poparciu świętego
Maksymiliana Marii Kolbego. Od tego czasu blisko 800 biskupów (z Polaków: ks.
kard. Stefan Wyszyński, Prymas Tysiąclecia, ks. kard. Józef Glemp i ks. kard.
Henryk Gulbinowicz) wniosło do Papieża petycje o nieomylną definicję
macierzyńskiej roli Maryi w zbawieniu ludzkości. Dodatkowo zgromadzono także
ponad siedem milionów petycji od wiernych z całego świata.
W 2005 roku pięciu
kardynałów uczestniczących w międzynarodowym sympozjum o Maryi odbywającym się w
Fatimie opublikowało list i petycję, w której prosili Papieża o ustanowienie
piątego dogmatu maryjnego o Jej współodkupieniu wraz z Jezusem. W liście
rozesłanym do biskupów z całego świata kardynałowie postulowali również, aby
Papież ogłosił Maryję duchową Matką całej ludzkości, Pośredniczką wszelkich łask
oraz Orędowniczką.
Konieczność ustanowienia piątego dogmatu hierarchowie
obecni na międzynarodowym sympozjum w Fatimie tłumaczyli nauczaniem Kościoła o
Matce Odkupiciela oraz wyjątkową rolą, jaką odegrała w dziele zbawienia i w
późniejszym przekazywaniu łaski: „Wielkie znaczenie ma to, iż ludzie innych
tradycji religijnych otrzymaliby wyjaśnienie na najwyższym poziomie, jakie jest
autentyczne nauczanie Kościoła; że Kościół katolicki odróżnia jedyną rolę Jezusa
Chrystusa jako Boskiego i ludzkiego Odkupiciela świata od, co prawda wtórnego i
zależnego, uczestnictwa Matki Chrystusa w dziele zbawienia” – czytamy w liście
kardynałów.
Hierarchowie zaznaczyli jednocześnie, że ogłoszenie piątego
dogmatu maryjnego byłoby ostatecznym wyrazem doktrynalnej jasności dla
chrześcijańskich i niechrześcijańskich braci i sióstr, którzy nie znajdują się w
łączności z Rzymem. Ich zdaniem, „tytuł powinien być oficjalnie uznany, aby
orędownictwo Maryi przyczyniło się jeszcze bardziej do zdynamizowania nowej
ewangelizacji na rzecz ludzkości dzisiejszego świata znajdującej się w poważnej
sytuacji”.
– Dogmaty są to największe drogowskazy, jakie Kościół stawia przed
nami, gdy idziemy ku niebu w naszej pielgrzymce wiary. Dają nam one poczucie
bezpieczeństwa i pewność, że nie błądzimy. Są one „światłem na naszej drodze
wiary; oświecają ją i nadają jej pewność” (KKK 89) – przypomina dr Wincenty
Łaszewski, tłumacząc, że każdy dogmat to wielki dar Kościoła dla nas, a
jednocześnie postawione przed nami zadanie. – Jeśli bowiem potrafimy przyjąć
prawdę dogmatyczną nie tylko w jej treści intelektualnej, ale także duchowej,
nie tyle przez rozum, ale przede wszystkim przez miłość, i rozumiemy, że prawda
ta dotyka bezpośrednio naszego życia, wówczas dogmat staje się wspaniałym
narzędziem łask i drogą świętości – zaznacza teolog.
Papieże wielokrotnie
podkreślali, że prawda dogmatyczna jest nie tyle przedmiotem intelektualnego
poznania, ile osobowej relacji z Bogiem. Akcentował to np. Pius IX, kiedy w
bulli dogmatycznej ogłaszającej dogmat o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej
Maryi Panny mówił o początkach życia Maryi w kategoriach pozaintelektualnych
jako o „czymś szczególnym i dziwnym”. – Przyjęcie dogmatu jako prawdy mówiącej o
naszej drodze do zbawienia jest jakby drugą postacią radykalizmu, z jakim wiąże
się każda prawda zdefiniowana dogmatycznie – wyjaśnia dr Łaszewski. Zwraca
uwagę, że z jednej strony odrzucanie dogmatu pociąga za sobą to, iż przestajemy
być członkami Kościoła, a definicje dogmatyczne kończyły się stwierdzeniem:
„anatema sit”, „niech będzie wyklęty”. Z drugiej strony – jak dodaje – pełne
jego przyjęcie oznacza, że zamieszkujemy tam, gdzie tryska w Kościele źródło
łask. – To dlatego ogłaszający dogmat Papieże dawali wyraz pewności, że jego
ogłoszenie może zmienić świat – podkreśla dr Łaszewski. Zdaniem teologa, między
tymi skrajnościami znajduje się trzecia postawa, niestety najbardziej
powszechna; większość katolików nawet nie potrafi wymienić podstawowych dogmatów
swojej wiary. Tacy ludzie pozostają członkami Kościoła, ale życie ich jest
pozbawione wielu łask, które mogły ożywić nasze dusze.

Małgorzata Pabis