Za błędy trzeba płacić
Tylko jeden spośród 12 przepisów dotyczących finansowania partii politycznych, które Polskie Stronnictwo Ludowe zaskarżyło do Trybunału Konstytucyjnego, jest niezgodny z Ustawą Zasadniczą. Chodzi o przepis, który nie pozwala odwołać się od postanowienia Państwowej Komisji Wyborczej.
Problem pojawił się po kampanii wyborczej do Sejmu i Senatu w 2001 roku. Chodziło o to, że środki na potrzeby kampanii PSL były gromadzone na rachunku partyjnym, a nie – jak przewiduje prawo – na specjalnym koncie wyborczym. Dlatego Państwowa Komisja Wyborcza w lutym 2002 r. odrzuciła sprawozdanie zarówno partii, jak i Komitetu Wyborczego PSL, i zwróciła się o orzeczenie przepadku na rzecz Skarbu Państwa pieniędzy, które w ocenie PKW zostały pozyskane z naruszeniem przepisów ordynacji wyborczej. PSL zarzekało się, że był to jedynie techniczny błąd w księgowaniu środków finansowych przeznaczonych na kampanię, co było skutkiem niejasnego i zagmatwanego prawa. W efekcie tego błędu PSL musiałoby zapłacić ok. 9,4 mln zł, a biorąc pod uwagę odsetki – łącznie ok. 22 mln złotych. W styczniu br. minister Jacek Rostowski wprawdzie nie umorzył odsetek od długu, o co zwracało się PSL, ale i tak poszedł na rękę koalicyjnemu partnerowi i rozłożył na okres pięciu lat spłatę należności wobec Skarbu Państwa.
W lutym br. parlamentarzyści PSL złożyli do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją 12 przepisów. Trybunał uznał za zasadny tylko jeden wniosek, trzy inne uznał za zgodne z Konstytucją, a w przypadku pozostałych umorzył postępowanie. W ocenie sędziów TK, postanowienia Państwowej Komisji Wyborczej dotyczące rejestracji listy kandydatów nie mogą być ostateczne, a strony powinny mieć zagwarantowane prawo odwołania do sądu. Jednocześnie Trybunał umorzył postępowanie w zakresie, w którym PSL kwestionował o przepisy o przepadku ich środków pieniężnych na rzecz Skarbu Państwa. Nie podzielił też stanowiska ludowców w innych kwestiach, dotyczących m.in. utraty praw do dotacji za 2002 r. oraz subwencji za lata 2002-2005. TK nie zgodził się również z zarzutami PSL dotyczącymi chociażby przepisu ustawy o partiach politycznych, który mówi m.in. o źródłach powstawania majątku partii politycznej. Tym samym potwierdził zakaz prowadzenia działalności gospodarczej przez partie polityczne. Według oceny Trybunału, zgodny z Konstytucją jest także przepis ustawy o partiach politycznych, który zakłada, że środki finansowe mogą być wpłacane na Fundusz Wyborczy jedynie czekiem, przelewem lub kartą płatniczą, co ma zapewnić przejrzystość gromadzonych pieniędzy.
Mariusz Kamieniecki