Z Ojczyzny Jezusa
Pokój i Dobro!
Liturgia uroczystości Najświętszego Serca Jezusowego przypomniała nam ewangeliczny obraz Jezusa Chrystusa, Dobrego Pasterza, kochającego każdą, nawet zagubioną owcę. W kontekście ewangelii według św. Jana Jezus jest nie tylko Pasterzem, ale także „bramą owiec” oraz pokarmem, „prawdziwym pastwiskiem” (cfr J 10,7-18). Człowiek bowiem żyje dzięki prawdzie Słowa Bożego i dzięki temu, że jest kochany. W centrum mowy o pasterzach znajduje się krzyż, jako dobrowolne złożenie siebie samego w ofierze: „Dobry pasterz poświęca swoje życie za owce” (J 10,11).
Te refleksje były głównym tematem homilii jaką wygłosiłem w górnej kaplicy p.w. Serca Jezusowego przy siódmej stacji Drogi Krzyżowej w Jerozolimie. Eucharystia z okazji święta patronalnego niedużej kaplicy dała wspólnocie Kustodii Ziemi Świętej doskonałą sposobność do dokonania poświęcenia odnowionego ołtarza. Ceremonii przewodniczył o. Artemio Vítores, wikariusz kustodialny. Liturgia poświecenia uwieńczyła kilkumiesięczny okres renowacji, którego efektem jest całkowicie zmieniona mensa oraz pięknie odnowiona nastawa ołtarzowa. Zakończony remont respektujący architektoniczny projekt oryginalnego ołtarza uczynił z franciszkańskiej kaplicy siódmej stacji „perełkę” całej Drogi Krzyżowej.
Historia siódmej stacji łączy chrześcijańską pobożność z topograficznymi i archeologicznymi świadectwami burzliwych dziejów Jerozolimy. Dominującym elementem tradycji identyfikującej to miejsce z historyczną drogą Pana Jezusa na Golgotę jest monumentalna kolumna oraz przekaz o bramie wychodzącej na zachód poza miejskie mury. Nad kamiennym łukiem zwieńczającym mensę ołtarzową został umieszczony, nie istniejący wcześniej łaciński napis z ewangelii św. Jana: Et baiulans sibi crucem exivit in eum, qui dicitur Calvariæ locum (Io 19,17) – [Jezus] dźwigając krzyż dla siebie, przyszedł na tak zwane Miejsce Czaszki (J 19,17). W dalszym fragmencie św. Jan precyzuje, że miejsce ukrzyżowania Jezusa znajdowało się blisko miasta (por. J 19,20). Dopełnieniem nowotestamentalnego przekazu są słowa autora Listu do Hebrajczyków: „Jezus, aby uświęcić lud swój krwią, podjął mękę za bramą miasta” (Hb 13,12).
Zainteresowanie wyznaczeniem trasy Drogi Krzyżowej oraz wskazaniem bramy, przez którą Jezus został wyprowadzony poza miasto przypada na okres wypraw krzyżowych. Nie było to tylko efektem pobożności pątników, lecz wypływało z nowego spojrzenia na ziemskie życie Pana Jezusa i Jego zbawcze dzieło. W ten sposób w zachodniej części miasta zostały zidentyfikowane pozostałości antycznej bramy oraz masywna kolumna, która do dzisiaj stanowi dominujący element siódmej stacji Drogi Krzyżowej. W kolejnych wiekach do motywu bramy, przez którą przeszedł Jezus z krzyżem dołączono przekaz o sentencji śmieci jaki zwisł na kolumnie, stąd wzięło się określenie Kolumna Wyroku, a bramę nazywano Sądowniczą. Od początku XIX wieku w tym miejscu zaczęto również wspominać drugi upadek Jezusa. Badania archeologiczne nie dały jednoznacznej odpowiedzi w sprawie przekazów dotyczących bramy i kolumny. Potwierdziły jednak dominujące znaczenie kolumny w tworzeniu się tradycji siódmej stacji. Datacja historycznej kolumny została ustalona na okres przebudowy Jerozolimy przez cesarza Hadriana (135 r.). Kolumna ma 5,20 m wysokości i ok. 70 cm średnicy. Wspiera się na masywnym piedestale o prostokątnej formie, którego baza jest na poziomie ulicy i stanowiła prawdopodobnie element dekoracyjny skrzyżowania rzymskich ulic (tetrapylon) lub monumentalnej budowli.
Kustodia Ziemi Świętej weszła w posiadanie ruin sanktuarium w 1875 roku. 25 lat później powstała aktualna kaplica wybudowana przy antycznej kolumnie. Ołtarz z drewna został zrobiony w Paryżu, a autorem obrazu ukazującego upadek Jezusa pod krzyżem jest francuski malarz François Lafon (1899). W tym samym czasie nad siódmą stacją została wybudowana nieduża kaplica Serca Jezusowego. W 1996 r. zakończono prace przy adaptacji sklepu przylegającego do kolumny na kaplicę, która jest obecnie integralną częścią sanktuarium siódmej stacji Drogi Krzyżowej.
Renowacja siódmej stacji, zrealizowana z inicjatywy franciszkanów, jest kolejnym znakiem zaangażowania Kustodii Ziemi Świętej na rzecz miejsc świętych oraz ofiarności dobroczyńców wspierających szlachetne projekty. Promotorem prac był brat Jordan Gazda, polski franciszkanin pełniący aktualnie posługę zakrystiana w kościele Najświętszego Zbawiciela oraz odpowiedzialnego za kaplice V i VII stacji Drogi Krzyżowej, będące własnością Kustodii. Propozycją renowacji zainteresował się krakowski konserwator zabytków pan Aleksander Piotrowski. Po przygotowaniu projektu przez architekta Józefa Dudkiewicza, w grudniu ubiegłego roku została zdemontowana nastawa ołtarzowa i przesłana wraz z obrazem do Polski. Po dwóch miesiącach wróciła do Jerozolimy w całkowicie nowym wygładzie. W tym czasie lokalna firma kamieniarska wykonała zgodnie z projektem Dudkiewicza dolną część ołtarza z mensą i kamiennym łukiem, w którym została umieszczona, artystycznie wykonana korona cierniowa. Na początku maja eksperci firmy AC Konserwacja Zabytów pana Piotrowskiego z Krakowa dokonali montażu nastawy ołtarzowej oraz odnowionego obrazu. Dolna część wykonana w białym kamieniu z wypełnieniami z lokalnego piaskowca o czerwonym zabarwieniu doskonale harmonizuje się ze złoceniami drewnianej nastawy, której elementy pięknie kontrastują z jasnym tłem ołtarza.
Panu architektowi Józefowi Dudkiewiczowi oraz panu Aleksandrowi Piotrowskiemu i całej firmie konserwatorskiej z Krakowa należą się szczere słowa uznania za pięknie zrealizowany projekt przebudowy i renowacji kaplicy siódmej stacji Drogi Krzyżowej. Ich imiona zostają dołączone do grona dobroczyńców Ziemi Świętej, o których będziemy pamiętać w naszych modlitwach.
o. dr Jerzy Kraj OFM