Warszawa: kolejne prace IPN na terenie tzw. Toledo – dawnego więzienia UB i NKWD

Specjaliści IPN, którzy poszukują tajnych miejsc pochówku ofiar zbrodni komunistycznych, rozpoczęli kolejny etap prac na terenie dawnego więzienia karno-śledczego UB i NKWD (tzw. Toledo) w Warszawie. Podczas poprzednich prac eksperci odnaleźli w tym miejscu szczątki 19 osób.

O kolejnym etapie poszukiwań szczątków ofiar zbrodni komunistycznych poinformowało PAP Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN, które dziś zamieściło również komunikat w tej sprawie w mediach społecznościowych, a także na stronie internetowej biura. [zobacz więcej] 

„Zespół Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN rozpoczął trzeci etap prac poszukiwawczych na terenie dawnego Aresztu Karno-Śledczego Warszawa III (tzw. Toledo) na warszawskiej Pradze. W czerwcu ub. roku, a także podczas kolejnych dwóch etapów działań odnaleziono tam szczątki 19 osób. Aktualnie prace prowadzone są w miejscu dawnego ogrodu więziennego, gdzie miało dochodzić do tajnych pochówków ciał zamordowanych więźniów politycznych” – podało biuro.

Prowadzone przez pracowników BPiI IPN analizy dokumentów archiwalnych i relacji świadków, w tym także byłych więźniów, badania fotografii lotniczych, planów i map geodezyjnych oraz wyniki wizji lokalnej wskazały, że na objętym pracami terenie – jak podali eksperci – „istnieje wciąż niezabudowany obszar, który mógł być wykorzystywany w latach terroru stalinowskiego jako miejsce egzekucji i pochówków osadzonych tam więźniów”.

W opinii wiceprezesa IPN Krzysztofa Szwagrzyka, który kieruje pracami poszukiwawczymi, teren dawnego więzienia „Toledo” przy ulicy 11 listopada na warszawskiej Pradze to miejsce szczególne.

„Było to więzienie, które w pewnym momencie było nawet ważniejsze niż więzienie przy ulicy Rakowieckiej. Tutaj bowiem do 1948 roku wykonywano ogromną większość egzekucji” – mówił Krzysztof Szwagrzyk podczas konferencji prasowej, zorganizowanej w kwietniu br. w miejscu prac.

„Dzisiaj, na terenie dawnego więzienia, mamy już współczesne osiedle, powstałe w latach osiemdziesiątych. Od wielu miesięcy Instytut Pamięci Narodowej starał się określić miejsca, o których mówili świadkowie jako te, które mogą kryć szczątki ofiar komunizmu” – dodał.

Biuro przypomniało też, że w czerwcu 2020 r. – podczas prac budowlanych prowadzonych na terenie dzisiejszego osiedla przy ul. Namysłowskiej – udało się zabezpieczyć ujawnione szczątki pierwszych trzech osób.

„Po uzyskaniu odpowiednich zezwoleń zespół biura we wrześniu ub. roku przeprowadził kilkutygodniowe badanie okolicznego obszaru. To właśnie podczas tego etapu odkryto szczątki kilkunastu osób” – podało BPiI IPN.

Ponadto wydobycie kolejnych dwóch szkieletów wymagało rozebrania fragmentu dawnego muru więziennego, który wzniesiono bezpośrednio na złożonych wcześniej ciałach ofiar.

„Podczas wiosennych prac (kwiecień 2021) wydobyto wspomniane dwa szkielety oraz odkryto szczątki kolejnej osoby, której zwłoki zakopano poza ówczesnym terenem więzienia (na przylegającej działce należącej do wojska)” – dodało biuro.

Obecnie zostanie przebadany teren, gdzie zlokalizowano więzienny ogród, a gdzie – według relacji świadków – miało dochodzić do tajnych pochówków.

Więzienie Karno-Śledcze Warszawa III (Toledo) to więzienie Urzędu Bezpieczeństwa i NKWD istniejące od chwili wejścia w 1944 r. wojsk sowieckich na warszawską Pragę. Było znane z wyjątkowo brutalnych przesłuchań. Historycy IPN przypominają, że było ono przeznaczone dla żołnierzy Armii Krajowej, Narodowych Sił Zbrojnych oraz innych więźniów politycznych, których reżim stalinowski uznał za niebezpiecznych dla nowej władzy. Więzienie to, w którego murach wykonano egzekucje na wielu członkach podziemia niepodległościowego, istniało do 1956 roku.

„Wśród więźniów uchodziło za najsurowsze” – podkreślił IPN.

PAP