UE wycofała się z planów przywrócenia kontroli na granicy irlandzkiej

Unia Europejska wycofała się z planów czasowego przywrócenia kontroli granicznych między Irlandią a Irlandią Północną – poinformowano w nocy z piątku na sobotę. Miało to zapobiec eksportowi szczepionek przeciw COVID-19 z terenu UE.

W wydanym w nocy z piątku na sobotę oświadczeniu Komisja Europejska stwierdziła, że UE „nie uruchamia klauzuli ochronnej” aby zapewnić, że protokół w sprawie Irlandii Północnej pozostanie „nienaruszony”.

W piątek Komisja Europejska wprowadziła mechanizm autoryzacji eksportu szczepionek przeciw covid-19 z terytorium Unii Europejskiej, co jak wyjaśniono, ma zagwarantować, że ich dostawy do UE będą na zakontraktowanym poziomie. W konsekwencji tej decyzji przywróciła kontrole graniczne między Irlandią a Irlandią Północną, aby zapobiec eksportowi przez granicę szczepionek, mimo że Irlandia Północna nie importuje sama szczepionek, lecz dostaje je w ramach zakupów dokonywanych przez rząd brytyjski.

Choć decyzja ta była zgodna z prawem, bo art. 16 protokołu w sprawie Irlandii Północnej będącego częścią umowy o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa ze Wspólnoty pozwala obu stronom na jednostronne zawieszenie tych postanowień w przypadku uznania, że w wyniku obowiązywania protokołu nastąpiłyby „poważne trudności gospodarcze, społeczne lub środowiskowe”, krok Brukseli przyjęto z oburzeniem zarówno w Londynie jak, i Belfaście.

Zastosowanie tego artykułu uznawano za ostateczność, gdyż mogłoby to zagrozić całemu protokołowi w sprawie Irlandii Północnej, a w konsekwencji – relacjom między Londynem a Brukselą. Ponadto brak twardej granicy między Irlandią a Irlandią Północną jest uważany za kluczowy dla procesu pokojowego w tej brytyjskiej prowincji.

Brytyjski premier Boris Johnson wezwał w piątek wieczorem UE do pilnych wyjaśnień jej intencji w związku z przywróceniem granicy irlandzkiej, a następnie rozmawiał o tym z przewodniczącą KE Ursulą von der Leyen oraz z premierem Irlandii Michealem Martinem. Wcześniej szefowa rządu północnoirlandzkiego Arlene Foster nazwała to „niewiarygodnym aktem wrogości” ze strony Unii Europejskiej.

PAP