TK orzekł o niezgodności z konstytucją ustawy o IPN w części dot. ukraińskich nacjonalistów. Przedstawiciel środowisk kresowych: Zarówno w Polsce, jak i na Ukrainie mamy ustawę chroniącą morderców

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że nowelizacja ustawy o IPN w części dotyczącej zbrodni ukraińskich nacjonalistów jest niezgodna z konstytucją. Przepisy zaskarżył prezydent Andrzej Duda, który wskazał, że określenia „ukraińscy nacjonaliści” i „Małopolska Wschodnia” są nieprecyzyjne.

W lutym ubiegłego roku prezydent Andrzej Duda podpisał rządową nowelizację ustawy o IPN, a następnie skierował ją do Trybunału Konstytucyjnego.

– Zdecydowałem się podpisać ustawę, ale jednocześnie zdecydowałem się w tzw. trybie następczym jako prezydent RP – korzystając z prezydenckiej prerogatywy – skierować ustawę do TK celem zbadania zgodności art. 55a z konstytucją – mówił wówczas prezydent Andrzej Duda.

Chodzi o przepisy dotyczące m.in. zbrodni ukraińskich nacjonalistów, które miały umożliwiać wszczynanie postępowań karnych wobec tych osób, które zaprzeczają np. zbrodni wołyńsko-galicyjskiej, dokonanej na Polakach przez Ukraińską Powstańczą Armię w okresie II wojny światowej. Dziś do wątpliwości prezydenta Andrzeja Dudy przychylił się TK

– Art. 2a ustawy z 18 grudnia 1998 r. powołanej w punkcie 1, dodany przez art. 1 pkt 2 ustawy z 26 stycznia 2018 r. powołanej w punkcie 1 w części obejmującej wyrazy: „ukraińskich nacjonalistów i” oraz „i Małopolski Wschodniej” w zdaniu drugim – jest niezgodny z wywodzoną z art. 2 Konstytucji RP zasadą określoności przepisów prawa oraz z art. 42 ust. 1 Konstytucji – czytamy w oświadczeniu na stronie Trybunału Konstytucyjnego.

Brak definicji ustawowej pojęć „ukraińscy nacjonaliści” i „Małopolska Wschodnia” w przepisach w ustawie o IPN mógłby powodować problemy dla organów stosujących prawo. Orzeczenie i konkluzja TK w tej sprawie są trafne – ocenia prezydencka minister Anna Surówka-Pasek.

– Należy uznać za bardzo słuszne i bardzo trafne wskazanie, że zwłaszcza na gruncie prawa karnego pojęcia, od których zrekonstruowania zależy ponoszenie przez kogoś odpowiedzialności karnej, powinny być na tyle jasne i na tyle precyzyjne, żeby osoby, które są potencjalnymi adresatami tych norm prawnych, wiedziały, w jaki sposób powinny, albo nie powinny się zachowywać – akcentuje Anna Surówka-Pasek.

Reakcja strony ukraińskiej wobec wyroku była natychmiastowa.

– Dziękuję Panu Prezydentowi Andrzejowi Dudzie za inicjatywę postępowania w TK, i Trybunałowi za orzeczenie. Działamy dalej na rzecz partnerstwa ukraińsko-polskiego – napisał na Twitterze prezydent Ukrainy Petro Poroszenko w języku polskim i ukraińskim.

A co w rzeczywistości oznacza wyrok TK w sprawie zbrodni ukraińskich nacjonalistów?

– Z  jednej strony  mamy na Ukrainie ustawę, która chroni morderców. Z drugiej strony mamy w Polsce ustawę, która również chroni morderców. To jest dramat – mówi Stanisław Srokowski, prezes Towarzystwa Miłośników Kultury Kresowej.

Warto także wspomnieć, że Rada Najwyższa Ukrainy ustanowiła 110. rocznicę urodzin Bandery uroczystością na szczeblu państwowym. Jeszcze dalej posunęła się Lwowska Rada Obwodowa, która ogłosiła rok 2019 rokiem Stepana Bandery i OUN-UPA. Kilka tysięcy Ukraińców w Nowy Rok czciło 110. rocznicę urodzin przywódcy ukraińskich nacjonalistów.

Takie obchody nie mieszczą się w głowach wielu Polaków. Dlatego też zapis w ustawie o IPN dotyczący ukraińskich nacjonalistów nie powinien być kwestionowany – podkreśla badacz losów ludności polskiej na Wołyniu Ewa Siemaszko, która dodaje, że mordów dopuszczały się nie tylko organizacje polityczne działające przeciwko państwu polskiemu czy formacje militarne i paramilitarne.

– Ale też osoby nie związane organizacyjnie z tymi organizacjami czy formacjami, ale popełniające zbrodnie z pobudek ideologicznych, pod wpływem tej ideologii, którą niosły te organizacje i formacje – wskazuje Ewa Siemaszko.   

Nowelizacja o IPN powinna uwzględnić również tereny spoza Wołynia i Małopolski Wschodniej.

– Niektóre miejscowości leżące na terenie Kielecczyzny czy krakowskiego, gdzie zbrodnie ludobójstwa popełnił Ukraiński Legion Samoobrony wycofujący się z Polski na południe – zaznacza Ewa Siemaszko.

Trybunał Konstytucyjny umorzył także sprawę nowelizacji ustawy o IPN w części dotyczącej karania za przypisywanie Polakom odpowiedzialności m.in. za zbrodnie III Rzeszy Niemieckiej, w tym za Holokaust. Polski rząd wycofał się z zapisów w czerwcu.

TV Trwam News/RIRM