Świadectwo kaźni. Uratowano inskrypcje z aresztu przy byłym Trybunale Wojskowym Armii Czerwonej

Udało uratować się inskrypcje z aresztu przy byłym Trybunale Wojskowym Armii Czerwonej, który mieścił się na warszawskiej Pradze przy ul. 11 Listopada. To nieliczna pamiątka po katowniach, które Sowieci urządzali latem 1944 roku w prawobrzeżnej Warszawie.

 

Wiele kamienic na warszawskiej Pradze przez całe dziesięciolecia skrywało mroczne tajemnice. Sowieci urządzili w nich tajne areszty i katownie, gdzie torturowano Polaków. Było to m.in. na ulicy 11 Listopada 66 i

– Wiemy, że w tej lokalizacji podobnie, jak w budynku Liceum im. Władysława IV, jak również w budynku Zespołu Szkół przy ul. Otwockiej znajdowały się trybunały wojenne Armii Czerwonej – powiedział Tomasz Łabuszewski, naczelnik Oddziałowego Biura Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie.

Z kolei przy ul. Strzeleckiej 8 w latac 1944-1945 mieściła się Kwatera Główna NKWD w Polsce, a później Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa. Po czasie w kamienicy zamieszkali funkcjonariusze UB. W ostatnich latach budynek zreprywatyzowano i rozpoczęto generalny remont. Historycy i społecznicy podjęli walkę o uratowanie piwnic, w których katowano m.in. żołnierzy Armii Krajowej.

– Plany były takie, by zatrzeć ślady. Szczęśliwie dzięki staraniom Instytutu Pamięci Narodowej oraz organizacji pozarządowych udało się ocalić inskrypcje, klimat tego ducha walki, który cały czas jest wyczuwalny w piwnicach – podkreśliła Anna Datkowska ze Stowarzyszenia „Kolekcjonerzy czasu”.

Obecnie w piwnicach kamienicy jest Izba Pamięci. Do Izby trafiły pamiątki po katowni przy ul. 11 Listopada 66. Są to napisy ze ścian piwnic, wykonane prawdopodobnie przez więźniów. Transfer inskrypcji był dość skomplikowany.

– Wymontowanie fragmentu muru w taki sposób, żeby on się nie rozpadł, żeby zachował cały czas swoją integralność (…), żeby zostały zachowane napisy – powiedział Michał Krasucki, dyrektor Biura Stołecznego Konserwatora Zabytków m.st. Warszawy.

Otwarta w 2020 roku Izba Pamięci przy ul. Strzeleckiej 8 jest swoistą reprezentacją tysięcy sowieckich i ubeckich katowni, które jak dotąd nie zostały upamiętnione.

 

TV Trwam News