Rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja

Obchodzimy dzisiaj rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja, to narodowe święto towarzyszy Polakom od ponad 100 lat.

1791 rok – to wtedy powstała pierwsza w Europie, a druga na świecie konstytucja – Konstytucja 3 Maja.

– Żaden inny kraj nie był do tego zdolny, dlatego że nie miał w Europie takiej długiej tradycji demokracji jak Rzeczpospolita. Co więcej, u nas ta konstytucja była uchwalana zupełnie w innych okolicznościach, niż np. we Francji. Ona nie była przeciwko królowi, nie była przeciwko komuś, była wręcz przeciwnie, za, za Rzeczpospolitą – powiedział dr Robert Derewenda, historyk.

Jednak jak zauważyła dr Anna Sutowicz, historyk, dokument ten choć ważny, do tej pory budzi wiele kontrowersji. Szczególnie okoliczności jego powstania.

– Były to okoliczności bardzo dalekie od demokracji. Towarzyszyło im przede wszystkim zawiązanie konfederacji, która umożliwiła mniejszości sejmowej przeforsowanie swojej woli – podkreśliła dr Anna Sutowicz.

Woli reform państwa polskiego. Chodziło przede wszystkim o ograniczenie swobód szlacheckich. Wielu widziało potrzebę zmian – podkreślił dr Robert Derewenda.

– Każdy szlachcic tak naprawdę mógł nie tylko decydować o wyborze króla, ale również mógł decydować o samych obradach Sejmu, ponieważ mógł te obrady zablokować, jeśli te ustawy, które procedowano były dla niego niekorzystne. Także ta demokracja szlachecka, o ile dawała w XVI w. Polsce możliwości rozwoju, o tyle potem przekształciła się, czy wręcz została karykaturą i działała na niekorzyść Rzeczypospolitej – zaznaczył historyk.

Zagrożenie możliwe było zarówno ze Wschodu, jak i Zachodu. Sojusz z Prusami zawarty przed podpisaniem konstytucji okazał się dla Polaków niekorzystny.

– Ten sojusz nie sprawdził się bardzo szybko. Już w chwili zawiązania konfederacji targowickiej, kiedy rozpoczęła się wojna polsko-rosyjska, Prusy stały z boku i można mówić „nie kiwnęły palcem” – wskazała historyk dr Anna Sutowicz.

Dla polskiej historii, Konstytucja 3 Maja to ważny dokument. To wtedy zniesiono wolną elekcję i liberum veto.

– Była jakby testamentem Polaków sprzed rozbiorów dla tych, którzy w okresie rozbiorów muszą przetrwać, a potem będą mieli wolną Polskę – powiedział Piotr Boroń, historyk.

Ta ważna data na stałe wpisała się w serca Polaków i odcisnęła piętno w historii kraju – o czym mówił w specjalnym wystąpieniu prezydent RP Andrzej Duda.

– To jeden z tych dni w naszym polskim kalendarzu, kiedy szczególnie mocno uświadamiamy sobie olbrzymią wartość, jaką dla narodu ma własne suwerenne państwo. Wspominamy patriotyczny zryw naszych przodków i poprzedników, którzy u schyłku XVIII w. podjęli dzieło naprawy Rzeczpospolitej – podkreślił prezydent Andrzej Duda.

Do Konstytucja 3 Maja odnosi się także wiele dzieł polskich artystów. W 100. rocznicę jej uchwalenia powstał obraz Jana Matejki, który można było podziwiać podczas jubileuszowej wystawy w Sukiennicach. Święto narodowe Konstytucji 3 Maja obchodzone jest od 1919 roku.

TV Trwam News