W poniedziałek nadzwyczajne posiedzenie Krajowej Rady Sądownictwa
Omówienie najnowszej wersji projektu noweli ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa będzie w poniedziałek po południu tematem nadzwyczajnego posiedzenia KRS. Wcześniej o planowanych zmianach w sądownictwie będą dyskutować przedstawiciele sędziów z całego kraju.
Projekt ten ma być jedną ze zmian ustawowych reformujących sądownictwo. Ministerstwo Sprawiedliwości w środę poinformowało o skierowaniu go do konsultacji. Po zmianach Rada miałaby się składać z dwóch zgromadzeń, a jednym z głównych założeń reformy jest – jak to określa MS – „demokratyzacja wyboru KRS”.
Jak wynika z pisma wiceministra sprawiedliwości Marcina Warchoła do KRS, które zostało zamieszczone na stronach Rządowego Centrum Legislacji, opinia Rady o tym projekcie powinna zostać przedstawiona do wtorku 31 stycznia.
„Zakreślony termin związany jest z koniecznością pilnego procedowania projektu ustawy mającej na celu dostosowanie postanowień ustawy o KRS do nowych zasad działania Rady, w tym nowego trybu wyboru członków tej Rady” – napisał Marcin Warchoł.
„Jest to projekt ustrojowy, zmieniający 27 lat rozumienia ustawy o KRS oraz przyjętej w 1997 r. konstytucji. Nagle wszystko ma być przewrócone i daje nam się piątek, weekend oraz poniedziałek na zaopiniowanie. Mamy się w tym czasie zebrać, przeczytać, podyskutować i zająć stanowisko” – powiedział rzecznik prasowy KRS sędzia Waldemar Żurek odnosząc się do wskazanego przez MS terminu zaopiniowania.
Ocenił, że jego zdaniem projekt „najeżony jest niekonstytucyjnymi przepisami”. Początek posiedzenia Rady zaplanowano w siedzibie KRS na godz. 17.
Wcześniej – od godz. 9.30 – odbędzie się zebranie przedstawicieli sędziów sądów apelacyjnych oraz przedstawicieli sędziów z poszczególnych okręgów. Zebranie, w którym może uczestniczyć nawet kilkaset osób, ma odbyć się w jednym ze stołecznych centrów konferencyjnych; ma mieć charakter roboczy i zamknięty dla mediów.
Zebranie to jest pokłosiem jednej z uchwał przyjętych we wrześniu zeszłego roku przez obradujący wówczas w Warszawie Nadzwyczajny Kongres Sędziów Polskich.
„Zwracamy się z apelem do Krajowej Rady Sądownictwa o zwołanie zebrania przedstawicieli zgromadzeń ogólnych sędziów okręgów oraz o zainicjowanie zwołania Kongresu Prawników Polskich” – napisano w tamtej uchwale.
Według uchwały od wielu lat można zaobserwować, że „władza ustawodawcza i wykonawcza podejmują działania mające na celu podporządkowanie sobie władzy sądowniczej. Proces ten w ostatnim czasie uległ znacznej intensyfikacji”.
Jak powiedział sędzia Żurek zebranie przedstawicieli zgromadzeń sędziowskich zwołane zostało na 30 stycznia już przed kilkoma tygodniami. Jego tematem miała być aktualna sytuacja sądownictwa, ale – jak dodał Żurek – w związku z ostatnio przedstawionym projektem o KRS tematyka obrad może ulec modyfikacji.
Rzecznik KRS wyjaśnił, że tego typu zgromadzenia sędziów z całego kraju zwykle mają charakter wyborczy – gdy wybierani są delegaci do KRS – lub sprawozdawczy.
„Mogą jednak mieć charakter nadzwyczajny, jak to zgromadzenie, które się zbiera w poniedziałek” – powiedział.
Obecnie KRS, będąca konstytucyjnym organem stojącym na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów, składa się z 25 członków. Sędziów do Rady wybierają przedstawiciele zgromadzeń sędziowskich; z urzędu należą do niej I prezes Sądu Najwyższego, prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, minister sprawiedliwości, a także posłowie i senatorowie oraz przedstawiciel prezydenta. Rada opiniuje kandydatów na sędziów (oraz do awansu do sądu wyższego szczebla) i przedstawia ich do powołania prezydentowi.
Po planowanych zmianach utworzone miałyby zostać dwa nowe organy KRS: Pierwsze i Drugie Zgromadzenie Rady. W skład pierwszego wejdą: I Prezes SN, prezes NSA, minister sprawiedliwości, osoba powołana przez prezydenta, czterech posłów i dwóch senatorów. Drugie Zgromadzenie ma tworzyć 15 sędziów wszystkich szczebli – jak informowało MS – „zgłaszanych przez kluby poselskie i marszałka Sejmu, a rekomendowanych przez stowarzyszenia sędziowskie”.
„Przewiduje się, iż sędziów do pełnienia funkcji członków KRS będzie wybierał Sejm spośród kandydatów przedstawionych przez marszałka Sejmu. Kandydatury te będą przedstawiane przez marszałka Sejmu w oparciu o propozycje zgłoszone przez Prezydium Sejmu albo grupy co najmniej 50 posłów” – wskazano w uzasadnieniu projektu.
Ma to na celu – jak dodano – zobiektywizowanie trybu wyboru kandydatów. Dotychczas bowiem – jak pisało w komunikacie MS – o wyborze członków Rady „decydowały w praktyce sędziowskie elity”.
Projekt ustawy zakłada m.in., że mandat piętnastu członków obecnej KRS wybranych na podstawie dotychczasowych przepisów spośród sędziów Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, sądów administracyjnych i sądów wojskowych ma wygasnąć po upływie 90 dni od wejścia w życie nowej ustawy.
„Istotnym elementem gwarantującym transparentność i lepszą weryfikację osób ubiegających się o urząd sędziego, ma być wymóg przedstawiania przez KRS co najmniej dwóch kandydatów, a nie jak dotąd jednego, spośród których prezydent będzie wybierał sędziego na wolne stanowisko” – informowało ponadto MS.
Do proponowanych zmian m.in. w wyborze sędziów – członków KRS – krytycznie odniosły się już przed kilkoma dniami we wspólnym oświadczeniu cztery stowarzyszenia sędziowskie. Według nich planowane reformy zmierzają do podporządkowania sądów politykom.
PAP/RIRM