MRPiPS: W 2018 r. wszczęto ponad 93,3 tys. procedur Niebieskiej Karty

W 2018 r. wszczęto ponad 93,3 tys. procedur Niebieskiej Karty – wynika ze sprawozdania z Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, którym zajęła się komisja rodziny. Na podstawie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie w 2018 r. odebrano 1130 dzieci.

Dziś sejmowa Komisja Polityki Społecznej i Rodziny rozpatrzyła sprawozdanie z realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2014-2020 za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2018 r.

Przedstawicielka ministerstwa rodziny Marzena Bartosiewicz poinformowała, że w 2018 r. z budżetu państwa przeznaczono 20,229 mln zł na finansowanie działań w ramach Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Dla porównania w 2014 r. budżet państwa przeznaczył na ten cel 16 mln 570 tys. zł.

Ze sprawozdania wynika, że w 2018 r. w Polsce funkcjonowało 36 specjalistycznych ośrodków wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie. Prowadzenie ośrodków jest zadaniem zleconym samorządom powiatowym, a pieniądze na ich utrzymanie zapewnia budżet państwa. Koszt utrzymania tych ośrodków w 2018 r. wyniósł 13,8 mln zł, dodatkowe 200 tys. zł przeznaczono na utworzenie nowego ośrodka w Krakowie.

W specjalistycznych ośrodkach wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie w 2018 r. udzielono różnorodnych form pomocy 6792 ofiarom (4640 kobietom, 1141 mężczyznom i 1011 dzieciom). To zdecydowanie mniej niż we wcześniejszych latach: w 2017 r. z tego rodzaju placówek skorzystało 8558 osób, w 2016 – 7004, w 2015 – 7454, a w 2014 – 7717.

Ponadto w 2018 r. udzielono pomocy 260 osobom starszym (197 kobietom i 63 mężczyznom), a także 280 osobom niepełnosprawnym (202 kobietom, 40 mężczyznom i 38 dzieciom).

Osoby dotknięte przemocą, poza specjalistycznymi ośrodkami wsparcia, pomoc mogą także otrzymać np. w ośrodkach interwencji kryzysowej i w prowadzonych przez samorządy ośrodkach wsparcia.

W 2018 r. wszczęto ponad 93,3 tys. procedur Niebieskiej Karty – A (zakładanej rodzinom, w których dochodzi do przemocy). Najczęściej procedurę wszczynali przedstawiciele jednostek organizacyjnych pomocy społecznej (11177), Policji (73153), oświaty (4431), gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych (3927) i ochrony zdrowia (623). Systematycznie spada liczba sporządzonych formularzy Niebieskiej Karty – w 2017 r. było to 98,3 tys., w 2016 – 97,2 tys., w 2015 – 99,7 tys., a w 2014 – 102,8 tys.

W 2018 r. nie przeprowadzono badań w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, bo zgodnie z harmonogramem programu takie badania są wykonywane co dwa lata.

Zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie w razie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka w związku z przemocą w rodzinie pracownik socjalny ma prawo odebrać dziecko z rodziny i umieścić je u innej niezamieszkującej wspólnie osoby najbliższej, w rodzinie zastępczej lub w placówce opiekuńczo-wychowawczej. Decyzję tę pracownik socjalny podejmuje wspólnie z funkcjonariuszem policji, a także z lekarzem, ratownikiem medycznym lub z pielęgniarką.

Z zebranych danych statystycznych wynika, że w 2018 r. na podstawie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie odebrano 1130 dzieci – 564 chłopców i 566 dziewczynek.

Przedstawiciele MRPiPS wskazywali, że do najważniejszych działań w zakresie zapobiegania przemocy w rodzinie należy zaliczyć m.in. przeprowadzenie ogólnopolskiej kampanii społecznej i konferencji na rzecz bezpieczeństwa osób starszych. Ponadto samorządy realizowały m.in. programy oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie (w 2018 r. skorzystało z nich 8765 osób) i programy psychologiczno-terapeutyczne (przystąpiło do nich 1283 sprawców przemocy).

Podczas posiedzenia komisji Marzena Okła-Drewnowicz (KO) pytała m.in., czy w MRPiPS trwają prace nad projektem nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie i czy w ewentualnych propozycjach zmian planowane jest wprowadzenie szybkiej izolacji sprawcy przemocy od ofiary.

W odpowiedzi na to pytanie głos zabrała przedstawicielka Ministerstwa Sprawiedliwości Monika Szczepanowska. Wskazała, że w resorcie przygotowywany jest projekt zmiany m.in. Kodeksu postępowania cywilnego.

„Przygotowujemy nową instytucję opartą o system (…), w którym policja będzie mogła wydawać nakazy natychmiastowego opuszczenia mieszkania i zakazu zbliżania się do mieszkania przez sprawcę przemocy. Te nakazy będą wydawane przez policję” – wyjaśniła.

Zaznaczyła, że projekt czeka obecnie na rozpatrzenie go przez Stały Komitet Rady Ministrów.

„To jest bardzo istotne rozwiązanie, bo w tym wypadku to sprawca przemocy będzie zobowiązany do opuszczenia domu, a nie np. matka z dziećmi, jak to wyglądało dotychczas” – podkreśliła przedstawicielka resortu sprawiedliwości.

Z kolei przewodnicząca komisji Magdalena Biejat zwróciła uwagę na systematycznie malejącą liczbę uruchamianych procedur Niebieskiej Karty.

„To jest o tyle niepokojące, że badania prowadzone przez ministerstwo wskazują, że skala przemocy w rodzinie w społeczeństwie rośnie w tym czasie. Jak państwo to tłumaczą?” – pytała Biejat.

„Rzeczywiście liczba procedur Niebieskiej Karty od kilku lat maleje, ale wydaje nam się, że jest to spowodowane wzrostem świadomości społecznej i umiejętnością odróżniania konfliktu od przemocy” – oceniła przedstawicielka MRPiPS Marzena Bartosiewicz.

Poinformowała ponadto, że obecnie opracowywany jest projekt nowego Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie od 2021 r.

„Być może w tymże dokumencie będziemy starali się mocniej zaakcentować rolę edukacji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie” – dodała.

Monika Rosa (KO) wskazała, że w raporcie brakuje konkretnych wniosków co do dalszych działań w celu przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

„Chodzi o wnioski systemowe. Obecnie przyjęta ustawa o przeciwdziałaniu przemocy domowej pochodzi z roku 2005. Powinna być co pięć lat nowelizowana. Tak samo procedura Niebieskiej Karty potrzebuje ewaluacji” – oceniła poseł.

Dodała, że potrzebne jest również uzupełnienie definicji przemocy domowej, także o przemoc ekonomiczną.

PAP