MKiDN w 100. rocznicę niepodległości przypomina o utraconych przez Polskę dziełach sztuki
Z okazji 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości MKiDN przypomina o utraconych w wyniku II wojny światowej dziełach sztuki. Resort co piątek prezentuje w internecie obiekty, które ilustrują historię Polski bądź wiążą się z rodzimą tradycją i kulturą.
Akcja potrwa do końca roku; w tym czasie zaprezentowanych zostanie ok. 20 zaginionych dzieł sztuki. Niewykluczone, że akcja zostanie przedłużona.
Dotychczas na stronie internetowej ministerstwa i w mediach społecznościowych MKiDN pojawiły się informacje o obrazach: „Stado żurawi o świcie” Józefa Chełmońskiego, „Zaćmienie słońca w roku 1851” („Widok Warszawy od strony Pragi”) Marcina Zaleskiego i „W polu” Apoloniusza Kędzierskiego. Ten ostatni obraz można oglądać na stronie MKiDN do piątku.
https://twitter.com/MKiDN_GOV_PL/status/1030361174116888576
„W polu” to obraz olejny z 1892 r. o wymiarach 99 x 139 cm. Jego autor (1861-1939) był artystą niezwykle twórczym, urzeczonym polską wsią. Malował sceny wiejskie, rodzajowe, krajobrazy, portrety i kwiaty. Wiele uwagi i czasu poświęcał studiom plenerowym. Na przełomie wieków wykonał polichromie do kościołów w Sobocie, Głuchowie, Mydłowie Opatowskim oraz w katedrze we Włocławku, a także dekoracje wnętrz kilku warszawskich kawiarni. Podczas wojny, w sierpniu 1944 r. spalone zostały pracownia i mieszkanie Kędzierskiego przy ul. Senatorskiej w Warszawie. Znajdowały się w nim liczne prace, gromadzone przez żonę i córkę artysty od momentu jego śmierci w 1939 r. Wiele dzieł Kędzierskiego znajdowało się też w rękach prywatnych – w czasie wojny zaginęły bądź zostały zniszczone.
– Skala grabieży polskich dóbr kultury podczas II wojny światowej była ogromna. Z różnych względów nie jesteśmy w stanie precyzyjnie oszacować, ile cennych obrazów, rzeźb czy archiwów straciliśmy. W bazie prowadzonej przez MKiDN widnieje obecnie ok. 63 tys. poszukiwanych dzieł – powiedział wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński.
W ocenie ministra „jednym z ważnych działań Wydziału ds. Restytucji Dóbr Kultury działającego w strukturach Departamentu Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Strat Wojennych MKiDN jest nagłaśnianie i popularyzowanie wiedzy o utraconym dziedzictwie kulturowym”.
– Odzyskiwanie dzieł sztuki to długa i żmudna praca wielu osób i instytucji. Współpraca w tym zakresie jest szczególnie ważna – podkreślił wicepremier.
Resort kultury przekonuje do regularnego odwiedzania jego strony internetowej oraz profili w mediach społecznościowych (FB, Twitter), serwisu dzielautracone.pl, przeglądania zdjęć i pogłębiania wiedzy o utraconych dobrach kultury.
– Zachęcamy też do udostępniania wizerunków dzieł na profilach społecznościowych – podkreśla ministerstwo.
MKiDN przypomina, że straty dóbr kultury, których doznała Polska na skutek II wojny światowej (1939-1945), były wynikiem zarówno działań militarnych, jak i grabieży dokonywanych przez oddziały wojskowe, administrację okupanta czy szabrowników korzystających z wojennego zamętu. Działalność rabunkowa była organizowana i prowadzona głównie przez III Rzeszę, ale znaczącą część dzieł kultury i sztuki zagrabiły również wojska Armii Czerwonej.
Od początku lat 90. XX w. resort kultury prowadzi rejestr ruchomych zabytków (m.in. obrazów, rzeźb, tkanin, mebli, wyrobów rzemiosła artystycznego) utraconych przez Polskę podczas II wojny światowej. Obecnie w bazie danych znajduje się 63 tys. poszukiwanych obiektów.
Wśród polskich strat wojennych znajdują się dzieła takich mistrzów, jak: Rafael Santi, Annibale Carracci, Pieter Bruegel, Anton van Dyck, Jan Matejko, Jacek Malczewski, Wojciech Kossak czy Aleksander Gierymski.
W ciągu ostatnich 5 lat dzięki staraniom MKiDN odzyskano ponad 470 cennych obiektów, które powróciły z Niemiec, Austrii, Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii oraz zostały odnalezione na terenie kraju.
PAP/RIRM