Kościelna Wieś: Turki przy Grobie Pańskim – wielkanocny zwyczaj ludowy od 110 lat

Turki strzegą Grobu Pańskiego w czasie Świąt Wielkanocnych od 1910 r.– powiedział Jan Grabarek z Kościelnej Wsi (Wielkopolskie), który pełnił wartę przez 48 lat.

Z okazji Świąt Wielkanocnych przy Grobie Pańskim w Kościelnej Wsi służbę pełnią mężczyźni nazywani Turkami. Z dowódcą jest ich siedmiu. Dwuosobowe warty zmieniają się co godzinę. Służbę zaczynają w Wielki Piątek o godz. 18.00, czyli od czasu złożenia ciała w grobie do momentu zmartwychwstania, czyli mszy rezurekcyjnej w Wielką Niedzielę o godz. 06.00.

„Naszym zadaniem jest pilnowanie grobu” – powiedział 65-letni Jan Grabarek, który pełnił wartę przy Grobie Pańskim przez 48 lat, a przez ostatnie 35 lat pełnił funkcje dowódcy.

Jak dodał, przynależność do straży traktowana jest we wsi jako wielkie wyróżnienie, a przy grobie, poza dowódcą, mogą czuwać tylko kawalerowie z nieposzlakowaną opinią.

Turki prezentują się przy grobie okazale. Ubrani są w czerwone mundury, na głowach mają stalowe herby z wykręconymi do tyłu czerwonymi pióropuszami. W rękach trzymają halabardy, przy pasie mają kordy, dowódca – toporek.

„Mężczyźni muszą przygotować się do czuwania, muszą stać nieruchomo z powagą i godnością; jednak najtrudniejsze zadanie do wykonania dopiero przed nimi” – wskazał senior.

Podczas niedzielnej Mszy świętej, gdy ksiądz wychodzi ze zmartwychwstałym Chrystusem, wierni zaczynają śpiewać pieśń „Wesoły nam dzień dziś nastał”.

„I właśnie w tym momencie na słowo wesoły Turki muszą paść jednocześnie na ziemię na znak omdlenia straży rzymskiej. Jeżeli zrobią to nierówno, to narażeni są na żarty ze strony wiernych” – zaakcentował Jan Grabarek.

Nazwa „Turki” – jak wyjaśnił – wywodzi się z legendy z czasów odsieczy wiedeńskiej.

„Powracający z wojny żołnierze króla Jana III Sobieskiego ubrani byli w zdobyczne stroje tureckie. Wracając w okresie świąt wielkanocnych do rodzinnych wsi, kierowali się do kościoła. Kiedy zobaczyli osamotniony grób, postanowili od razu ustawić straże” – mówił mężczyzna.

W tym roku – jak dodał – po raz pierwszy wartę przejmie nowy dowódca Piotr Kosierb, który także kontynuuje tradycje rodzinne.

„Przyszedł czas, żeby dowództwo przekazać młodszym. Mam nadzieję, że kiedyś mój wnuk zostanie dowódcą” – podsumował Jan Grabarek.

PAP