IPN upamiętnił w Monachium pisarza Józefa Mackiewicza

W niedzielę 16 października 2022 roku przy siedzibie Konsulatu Generalnego w Monachium odsłonięta została tablica upamiętniająca Józefa Mackiewicza – poinformował Instytut Pamięci Narodowej. W tym mieście w latach 1955–1985 mieszkał autor „Lewej wolnej”.

Wiceprezes #IPN dr hab. Karol Polejowski odsłonił wraz z konsulem generalnym Janem M. Malkiewiczem, sfinansowaną przez #IPN, a umieszczoną na frontonie @PLinMunich, tablicę upamiętniającą Józefa Mackiewicza. Decyzją Sejmu RP Józef Mackiewicz jest patronem roku 2022. pic.twitter.com/qvnobL06eR

— Instytut Pamięci Narodowej (@ipngovpl) October 16, 2022

W uroczystości odsłonięcia tablicy wzięli udział m.in. przedstawiciele Konsulatu Generalnego RP w Monachium z konsulem Janem Malkiewiczem i Joanną Malkiewicz oraz delegacja Instytutu Pamięci Narodowej – zastępca prezesa IPN dr hab. Karol Polejowski oraz doradca prezesa IPN ds. naukowych dr hab. Sławomir Cenckiewicz. Ceremonię odsłonięcia tablicy poprzedziła msza święta w intencji Józefa Mackiewicza w polskiej parafii p.w. św. Józefa w Monachium. Tablica została sfinansowana przez IPN.

W przeddzień uroczystości w Konsulacie Generalnym RP w Monachium odbyła się debata poświęcona Józefowi Mackiewiczowi. O pisarzu i świadku historii XX w. dyskutowali dr Sebastian Pilarski, dr hab. Sławomir Cenckiewicz i dr hab. Mirosław Supruniuk. Gośćmi spotkania byli przedstawiciele miejscowej Polonii. Także w sobotę delegacja IPN wraz z konsulem uczciła pamięć polskich ofiar niemieckiego obozu koncentracyjnego Dachau. Zapalono znicze i złożono wiązanki kwiatów w miejscach zbiorowych pochówków zamordowanych – na cmentarzu w Dachau oraz na cmentarzu Perlacher Forst w Monachium. Dzięki współpracy Konsulatu Generalnego RP w Monachium i Instytutu Pamięci Narodowej na cmentarzu Dachau Waldfriedhof stanął odnowiony krzyż, którego renowację sfinansował IPN.

W ciągu dwunastu lat istnienia przez obóz i jego podobozy przeszło łącznie ponad 200 tys. osób z krajów Europy okupowanych przez Rzeszę Niemiecką, w tym także z Polski. Po ataku na Polskę we wrześniu 1939 roku do Dachau przewieziono 13 tys. więźniów z Polski. Deportowano też część polskich naukowców, aresztowanych w listopadzie 1939 roku w Krakowie. W Dachau zamordowanych zostało 1,7 tys. polskich księży. Do wyzwolenia obozu przez Amerykanów 29 kwietnia 1945 roku śmierć poniosło w nim według danych muzeum 41 500 osób. Miejsce Pamięci na terenie byłego obozu powstało dopiero dwadzieścia lat po zakończeniu II wojny światowej – w 1965 roku, dzięki staraniom byłych więźniów. Co roku odwiedza je blisko milion osób z całego świata.

Obchody w Monachium są częścią ustanowionego przez Sejm RP Roku Józefa Mackiewicza. W uchwale przypomniano, że „Józef Mackiewicz, jeden z największych w dziejach pisarzy polskich, urodził się 1 kwietnia 1902 roku w Petersburgu, a dzieciństwo i młodość spędził na Wileńszczyźnie”. W latach trzydziestych ukazały się jego pierwsze utwory literackie: nowele, sztuka teatralna, powieść kryminalna oraz tom reportaży „Bunt rojstów”.

W maju 1943 po odkryciu w Katyniu grobów oficerów polskich zamordowanych przez Sowietów, na zaproszenie niemieckie i za zgodą polskich władz podziemnych Mackiewicz udał się w towarzystwie kilku innych polskich pisarzy do Katynia jako obserwator ekshumacji zwłok. W 1945 roku Mackiewicz wyemigrował z Polski. Do końca życia pozostał nieprzejednanym przeciwnikiem ideologii komunistycznej. Jego życiowe motto stanowiły słowa: „Tylko prawda jest ciekawa”.

W 1955 roku Mackiewiczowie przenieśli się z Londynu do Monachium, gdzie mieszkali do końca życia. Tam powstała większość jego najważniejszych dzieł: „Droga donikąd”, „Karierowicz”, „Kontra”, „Sprawa pułkownika Miasojedowa”, „Lewa wolna”, a także zbiory esejów i publicystyki: „Zwycięstwo prowokacji”, „Ściągaczki z szuflady Pana Boga”, „Nie trzeba głośno mówić”, „W cieniu krzyża” i „Watykan w cieniu czerwonej gwiazdy”.

Pisarz zmarł w Monachium 31 stycznia 1985 r. Był najczęściej wydawanym pisarzem w podziemnych wydawnictwach PRL-owskiego „drugiego obiegu”.

PAP